Bộ Khoa học và Công nghệ lấy ý kiến dự thảo Luật Trí tuệ nhân tạo

Ảnh minh họa

Cấm chín hành vi, doanh nghiệp phải tự đánh giá rủi ro trước khi triển khai

Dự thảo Luật Trí tuệ nhân tạo được Bộ Khoa học và Công nghệ công khai lấy ý kiến người dân, tạo hành lang pháp lý đầu tiên cho lĩnh vực trí tuệ nhân tạo tại Việt Nam.

Dự thảo cấm chín hành vi được xem là nguy hiểm, bao gồm thao túng nhận thức người dùng một cách có chủ đích, lợi dụng điểm yếu của người cao tuổi hoặc trẻ em, chấm điểm tín nhiệm xã hội trên phạm vi rộng và xây dựng cơ sở dữ liệu khuôn mặt quy mô lớn từ internet không có chủ đích.

Dự thảo Luật cũng cấm sử dụng nhận dạng sinh trắc học từ xa theo thời gian thực tại nơi công cộng, trừ các trường hợp đặc biệt phục vụ phòng chống tội phạm nghiêm trọng và phải được cơ quan có thẩm quyền cho phép. Việc tạo nội dung giả mạo gây nguy hại nghiêm trọng đến an ninh quốc gia cũng bị nghiêm cấm. Doanh nghiệp vi phạm các quy định này có thể bị phạt tính theo tỷ lệ phần trăm doanh thu toàn cầu, giống cách châu Âu đang áp dụng.

Dự thảo Luật chia hệ thống thành bốn nhóm theo mức độ nguy hiểm. Nhóm rủi ro cao áp dụng cho các lĩnh vực như y tế, giáo dục, tài chính, giao thông và thực thi pháp luật phải trải qua kiểm định, được cấp chứng nhận hợp quy trước khi đưa vào sử dụng. Nhà cung cấp phải lập hồ sơ kỹ thuật đầy đủ, thiết lập hệ thống quản lý rủi ro và đăng ký tại cơ sở dữ liệu quốc gia. Các hệ thống rủi ro cao đã hoạt động trước khi luật có hiệu lực được cho 24 tháng để hoàn thành thủ tục. Doanh nghiệp nhỏ và vừa, doanh nghiệp khởi nghiệp được hỗ trợ đặc biệt với cơ chế thử nghiệm có kiểm soát, miễn giảm một số nghĩa vụ và được cung cấp miễn phí các bộ hồ sơ mẫu. Chính phủ còn triển khai chương trình phiếu mua hàng để hỗ trợ chi phí ứng dụng công nghệ cho doanh nghiệp nhỏ.

Người dân được bồi thường khi bị thiệt hại, Nhà nước đầu tư hạ tầng và lập quỹ hỗ trợ

Điểm được quan tâm nhất trong Dự thảo là quy định về trách nhiệm bồi thường thiệt hại. Dự thảo Luật xác định rõ nhà cung cấp mô hình chịu trách nhiệm về đặc tính của mô hình, nhà cung cấp hệ thống chịu trách nhiệm về việc tích hợp và vận hành khi đưa ra thị trường, còn bên triển khai chịu trách nhiệm về cách sử dụng trong bối cảnh cụ thể. Tòa án có quyền yêu cầu doanh nghiệp công khai thông tin kỹ thuật để làm rõ nguyên nhân gây thiệt hại, đồng thời bảo vệ bí mật kinh doanh bằng các biện pháp bảo mật cần thiết. Nếu không phân định được trách nhiệm cụ thể, các bên phải cùng chịu trách nhiệm liên đới. Nhà nước khuyến khích doanh nghiệp tham gia bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp để đảm bảo khả năng bồi thường khi có sự cố.

Dự thảo Luật còn quy định Nhà nước đầu tư xây dựng Hạ tầng Trí tuệ nhân tạo Quốc gia gồm hai phần: phần phục vụ an ninh và quản trị nhà nước với tiêu chuẩn bảo mật cao nhất, phần phục vụ nghiên cứu khoa học cung cấp tài nguyên tính toán, dữ liệu mở cho doanh nghiệp và cơ sở nghiên cứu sử dụng.

Quỹ phát triển Trí tuệ nhân tạo Quốc gia sẽ được thành lập hỗ trợ nghiên cứu mô hình ngôn ngữ tiếng Việt, xây dựng cơ sở dữ liệu và các dự án mang tính nền tảng mà quỹ khác không ưu tiên. Thủ tướng Chính phủ làm Chủ tịch Ủy ban Quốc gia về Trí tuệ nhân tạo, chịu trách nhiệm chỉ đạo các hoạt động chiến lược, thẩm định dự án quan trọng và điều phối hạ tầng quốc gia.

Theo tạp chí Điện tử và Ứng dụng