Tốc độ bứt phá của 5G và giới hạn của 4G tại Việt Nam

Ảnh minh họa.

Cách mạng tốc độ trong thời đại kết nối

Theo báo cáo của Ookla (tháng 8/2025), tốc độ tải xuống trung bình của mạng di động Việt Nam đạt 152,17 Mbps, tăng gần gấp ba lần so với cùng kỳ năm 2024. Trong đó, Viettel và VNPT nằm trong nhóm nhà mạng có tốc độ Internet di động nhanh hàng đầu thế giới.

Theo Cục trưởng Cục Tần số vô tuyến điện Lê Văn Tuấn nhận định trên GSMA Spectrum (02/10/2025), sự bứt phá này đến từ “việc cung cấp khối băng tần lớn hơn bình thường cùng chính sách yêu cầu nhà mạng cam kết triển khai trạm phủ sóng quy mô lớn”, yếu tố then chốt giúp Việt Nam đạt tiến bộ nhanh trong thương mại hóa 5G.

Viettel xếp hạng thứ ba thế giới về hiệu suất mạng di động, theo báo cáo của Ookla.

Mạng 5G của VinaPhone xếp thứ hai toàn cầu về tốc độ, theo Ookla.

Nếu 4G từng mất nhiều năm để phổ cập, 5G tại Việt Nam chỉ cần chưa đầy một năm để vượt tốc độ trung bình khu vực. Điều này cho thấy không chỉ năng lực công nghệ được cải thiện mà còn phản ánh chính sách tần số và đầu tư hạ tầng đã đi trước đón đầu nhu cầu số hóa quốc gia. So sánh giữa 4G và 5G không đơn thuần là so tốc độ truyền tải dữ liệu, mà còn là sự khác biệt trong cấu trúc hạ tầng, khả năng kết nối đa thiết bị và vai trò trong nền kinh tế số.

Khác biệt tốc độ và hạ tầng

Trong điều kiện thực tế tại Việt Nam, tốc độ 4G trung bình dao động 35–40 Mbps, trong khi 5G đạt từ 150 đến 500 Mbps, tuỳ khu vực. Tại Hà Nội và TP.HCM, nhiều người dùng ghi nhận tốc độ tải xuống trên 400 Mbps, gấp hơn mười lần 4G.

Sự khác biệt này không chỉ đến từ băng tần rộng hơn mà còn ở độ trễ thấp của 5G, giúp dữ liệu truyền tải gần như tức thì. Ông Nguyễn Phong Nhã, Phó Cục trưởng Cục Viễn thông, chia sẻ trên Vietnamnet (25/8/2025) rằng “độ trễ của 5G chỉ khoảng 1 mili giây, thấp hơn 20 lần so với 4G, tạo điều kiện cho các ứng dụng thời gian thực như xe tự hành, phẫu thuật từ xa hay điều khiển nhà máy thông minh”.

5G sử dụng nhiều dải tần, trong đó đáng chú ý là băng tần trung (2,6–3,8 GHz) và thấp (700 MHz). Cách quy hoạch này, theo Cục Tần số, giúp mở rộng vùng phủ sóng và tăng chất lượng truyền dẫn tại khu vực đô thị. Nhà mạng Viettel hiện vận hành hơn 29.000 trạm phát 5G, phủ 90% dân số, vượt xa mục tiêu ban đầu đề ra trong Nghị quyết 193 của Quốc hội.

Để thấy rõ hơn sự khác biệt, bảng dưới đây tổng hợp một số tiêu chí kỹ thuật và ứng dụng giữa 4G và 5G tại Việt Nam:

Điểm đáng chú ý là chi phí triển khai 5G lớn hơn đáng kể do yêu cầu mật độ trạm phát cao. Tuy nhiên, theo ông Tào Đức Thắng, Chủ tịch kiêm Tổng Giám đốc Viettel, chia sẻ trên VnExpress (14/9/2025), “khi số lượng người dùng tăng, chi phí trên mỗi thuê bao sẽ giảm dần, trong khi hiệu suất mạng và năng suất kinh tế tăng mạnh”. Như vậy, 5G không chỉ cải thiện tốc độ mà còn hướng đến hiệu quả đầu tư lâu dài và bền vững.

Sự khác biệt về độ trễ và khả năng xử lý thời gian thực khiến 5G trở thành nền tảng cho Internet vạn vật (IoT) và các lĩnh vực công nghiệp tự động hóa. Trong khi 4G chủ yếu phục vụ người dùng cá nhân, 5G hướng đến kết nối vạn vật, biến mỗi thiết bị thành một “nút” trong hệ thống dữ liệu khổng lồ.

Xu hướng phát triển tại Việt Nam hiện nay

Nhiều ngành đang tận dụng ưu thế 5G để thử nghiệm mô hình sản xuất và dịch vụ mới. Tại Khu công nghệ cao Hòa Lạc, Viettel phối hợp cùng Bộ Thông tin và Truyền thông triển khai nhà máy thông minh ứng dụng 5G trong điều khiển robot và giám sát dây chuyền tự động. Trong lĩnh vực y tế, Bệnh viện K Trung ương thử nghiệm phẫu thuật từ xa bằng tín hiệu 5G ổn định, giảm đáng kể độ trễ hình ảnh và thời gian phản hồi.

Mô hình nhà máy thông minh ứng dụng mạng 5G của Viettel – nơi mọi thiết bị, dây chuyền sản xuất và phương tiện được kết nối, giám sát và điều khiển theo thời gian thực thông qua nền tảng 5G công nghiệp. Ảnh: Viettel.

Ở lĩnh vực truyền thông, các đài truyền hình như VTV và VTC đã sử dụng mạng 5G để truyền hình trực tiếp ngoài hiện trường mà không cần xe vệ tinh. Giải pháp này rút ngắn quy trình, giảm chi phí và tăng tính linh hoạt. Đây là minh chứng rõ ràng cho khả năng hỗ trợ sản xuất nội dung nhanh, gọn của 5G trong môi trường truyền thông số.

Dù vậy, 4G vẫn đóng vai trò quan trọng tại nhiều khu vực nông thôn, miền núi, nơi hạ tầng 5G chưa phủ tới. Các chuyên gia của Hiệp hội Di động Toàn cầu (GSMA) đánh giá, Việt Nam nên duy trì song song 4G và 5G trong giai đoạn chuyển tiếp để bảo đảm khả năng truy cập công bằng cho người dân.

Theo dự báo của Bộ Khoa học và Công nghệ (Bộ Thông tin và Truyền thông cũ), đến năm 2026, 5G sẽ phủ toàn quốc, đạt hơn 40 triệu thuê bao. Tuy nhiên, tốc độ này chỉ bền vững khi các doanh nghiệp tiếp tục đầu tư mở rộng vùng phủ và tối ưu hạ tầng. Việc quy hoạch tần số, quản lý chi phí đấu giá và khuyến khích doanh nghiệp nội địa sản xuất thiết bị được xem là ba yếu tố quyết định cho chặng đường tiếp theo.

Khi 5G trở thành hạ tầng lõi cho công nghiệp 4.0, Việt Nam không chỉ chứng kiến bước nhảy vọt về tốc độ mạng mà còn về năng suất, hiệu quả sản xuất và năng lực cạnh tranh quốc gia. Cuộc đua tốc độ giữa 4G và 5G đã ngã ngũ, và phần thắng đang thuộc về công nghệ thế hệ mới – nền móng cho tương lai kết nối không giới hạn.

Theo tạp chí Điện tử và Ứng dụng