Đừng để AI làm mai một tư duy con người

Xuân Anh
20/07/2025 20:23
D

Trí tuệ nhân tạo ngày càng phổ biến trong học tập, công việc và đời sống thường nhật. Tuy nhiên, nếu sử dụng thiếu kiểm soát, AI có thể khiến con người đánh mất khả năng tư duy độc lập, dẫn đến lệ thuộc vào máy móc. Thực tế tại Việt Nam cho thấy, giới trẻ đang đối mặt nguy cơ suy giảm năng lực phản biện, sáng tạo vì quá dựa dẫm vào công nghệ.

Sinh viên mất khả năng suy nghĩ vì lệ thuộc vào AI

Khảo sát năm 2024 tại Trường Đại học Tài chính – Marketing TP.HCM cho thấy hơn 97% sinh viên từng dùng ChatGPT phục vụ học tập, gần 21% sử dụng công cụ này để viết toàn bộ bài thu hoạch cuối kỳ. Số liệu cho thấy AI không còn là công cụ tham khảo, mà đang thay thế toàn bộ quá trình tư duy của người học.

 Thế hệ tương lai đang phụ thuộc hoàn toàn vào AI - Ảnh: AI.
Thế hệ tương lai đang phụ thuộc hoàn toàn vào AI - Ảnh: AI.

Không chỉ sinh viên, học sinh phổ thông cũng bắt đầu phụ thuộc vào AI. Tại Trường THPT Việt Đức (Hà Nội), giáo viên Ngữ văn nhận xét nhiều em không còn viết được đoạn văn ngắn nếu không có điện thoại tra cứu. Khả năng trình bày ý tưởng, lập luận cá nhân dần mất đi, thay vào đó là thói quen sao chép câu chữ từ chatbot.

Một nghiên cứu đăng trên báo Tuổi Trẻ tháng 6.2025 cho thấy: sinh viên sử dụng AI thường xuyên có mức hoạt động điện não thấp hơn nhóm tự viết hoặc chỉ tra cứu thông tin, ảnh hưởng đến khả năng ghi nhớ và tư duy dài hạn. Cũng theo khảo sát của OpenAI tháng 4.2024, 47% người trẻ từ 18–25 tuổi thừa nhận khó tự viết văn bản phản biện nếu thiếu AI. Những con số này cho thấy nguy cơ mai một tư duy độc lập đang hiện hữu, không còn dừng ở mức cảnh báo.

Giáo dục phải đi trước, công nghệ không thể thay thế tư duy

Tại Đại học Fulbright Việt Nam, sinh viên học bắt buộc hai môn “Tư duy phản biện” và “Đạo đức công nghệ” từ năm nhất. Nội dung giảng dạy không chỉ hướng dẫn cách dùng AI đúng mục đích, mà còn nhấn mạnh trách nhiệm học thuật và quyền sở hữu trí tuệ. Cách làm này đang giúp sinh viên chủ động hơn trong tiếp nhận và phản biện thông tin, kể cả với công cụ thông minh.

Học sinh Trường THCS Trần Phú (quận Lê Chân) ứng dụng công nghệ AI trong học tập. Ảnh: Báo Hải Phòng.
Học sinh Trường THCS Trần Phú (quận Lê Chân) ứng dụng công nghệ AI trong học tập. Ảnh: Báo Hải Phòng.

Ở bậc phổ thông, một số trường tại Đà Nẵng, Thái Nguyên và Hà Nội đã bắt đầu thí điểm lồng ghép kỹ năng số vào chương trình học. Bộ Thông tin và Truyền thông phối hợp Bộ Giáo dục và Đào tạo xây dựng khung năng lực số cho học sinh phổ thông, trong đó yêu cầu biết phân biệt thông tin đáng tin cậy, biết kiểm tra nội dung do AI tạo ra.

Bên cạnh cải tiến giáo dục, các chuyên gia cũng đề xuất sớm hoàn thiện hành lang pháp lý về trí tuệ nhân tạo, đặc biệt trong môi trường học thuật. Các trường đại học cần quy định rõ ràng việc sử dụng AI trong nghiên cứu, bài tập và kiểm tra, bảo vệ quyền tác giả và tránh gian lận học thuật. Đồng thời, cần khuyến khích sinh viên phản ánh, phân tích và phát triển ý tưởng dựa trên góc nhìn cá nhân, không giao toàn bộ quá trình tư duy cho máy.

AI đang trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống hiện đại. Tuy nhiên, nếu dùng sai cách, AI có thể biến thành rào cản đối với năng lực sáng tạo và bản lĩnh tư duy. Chỉ khi con người giữ vai trò chủ động, biết sử dụng công nghệ như công cụ hỗ trợ, chứ không phải thay thế, trí tuệ mới không bị mai một giữa làn sóng tự động hóa ngày càng mạnh mẽ.

Vật lý tạo đà tăng tốc cho AI Việt Nam Vật lý tạo đà tăng tốc cho AI Việt Nam

AI không thể phát triển đến đỉnh cao nếu thiếu nền tảng vật lý vững chắc. Từ tốc độ tính toán, độ chính xác đến ...

Trí tuệ nhân tạo cảnh báo sớm thiên tai Trí tuệ nhân tạo cảnh báo sớm thiên tai

AI đang giúp cảnh báo sớm thiên tai như động đất, lũ, sóng thần nhờ phân tích dữ liệu cảm biến, vệ tinh và mô ...

Người Việt đăng ký học AI tăng 400% trên Coursera Người Việt đăng ký học AI tăng 400% trên Coursera

Nền tảng giáo dục trực tuyến Coursera công bố mang đến 3.000 khóa học có phụ đề tiếng Việt, phục vụ 1,8 triệu người học ...

Theo tạp chí Điện tử và Ứng dụng

Bình luận

Tối thiểu 10 chữ Tiếng việt có dấu Không chứa liên kết

Gửi bình luận

Tin cùng chuyên mục

FPT trình diễn hệ sinh thái AI tại Triển lãm 80 năm Hành trình Độc lập - Tự do - Hạnh phúc

FPT trình diễn hệ sinh thái AI tại Triển lãm 80 năm Hành trình Độc lập - Tự do - Hạnh phúc

Keysight hoàn thành đánh giá Chứng nhận PSA cấp 4 cho sản phẩm SiXG301 SoC của Silicon Labs

Keysight hoàn thành đánh giá Chứng nhận PSA cấp 4 cho sản phẩm SiXG301 SoC của Silicon Labs

Hệ sinh thái VNPT Cyber Immunity 'tiến vào' thị trường Nhật Bản

Hệ sinh thái VNPT Cyber Immunity 'tiến vào' thị trường Nhật Bản

Synology ra mắt bản nâng cấp AI cho Office Suite

Synology ra mắt bản nâng cấp AI cho Office Suite

Thấy gì từ vụ thiết bị gây nhiễu smart key làm 'tê liệt' xe máy tại Kim Mã

Thấy gì từ vụ thiết bị gây nhiễu smart key làm 'tê liệt' xe máy tại Kim Mã

VietChain Talents 2025: 1.000 lập trình viên trẻ tham gia, tổng giải thưởng 3,5 tỷ đồng

VietChain Talents 2025: 1.000 lập trình viên trẻ tham gia, tổng giải thưởng 3,5 tỷ đồng

Microsoft hạn chế quyền truy cập của công ty Trung Quốc sau nghi vấn tấn công SharePoint

Microsoft hạn chế quyền truy cập của công ty Trung Quốc sau nghi vấn tấn công SharePoint

FPT tiên phong đưa Internet 10Gbps đến tay người dùng Việt

FPT tiên phong đưa Internet 10Gbps đến tay người dùng Việt

Internet công nghiệp, chìa khóa để doanh nghiệp bứt phá

Internet công nghiệp, chìa khóa để doanh nghiệp bứt phá

VNPT sẵn sàng hạ tầng viễn thông cho Đại lễ

VNPT sẵn sàng hạ tầng viễn thông cho Đại lễ

Malaysia giải quyết 'cơn khát' năng lượng và nước của các trung tâm dữ liệu AI

Malaysia giải quyết 'cơn khát' năng lượng và nước của các trung tâm dữ liệu AI

Chuyển đổi số CRM: Doanh nghiệp Việt đang hướng về No-code/AI

Chuyển đổi số CRM: Doanh nghiệp Việt đang hướng về No-code/AI

Tin mới cập nhật

VNeID quá tải khi người dân đăng ký nhận hỗ trợ Quốc khánh 100.000 đồng

VNeID quá tải khi người dân đăng ký nhận hỗ trợ Quốc khánh 100.000 đồng

Chào mùa Thu Đông 2025, UNIQLO ra mắt BST UNIQLO and COMPTOIR DES COTONNIERS

Chào mùa Thu Đông 2025, UNIQLO ra mắt BST UNIQLO and COMPTOIR DES COTONNIERS

FPT trình diễn hệ sinh thái AI tại Triển lãm 80 năm Hành trình Độc lập - Tự do - Hạnh phúc

FPT trình diễn hệ sinh thái AI tại Triển lãm 80 năm Hành trình Độc lập - Tự do - Hạnh phúc

Ngập lối vào KĐT Vinsmart city: 4 ngày nay tôi chưa về nhà

Ngập lối vào KĐT Vinsmart city: 4 ngày nay tôi chưa về nhà

Vợ cựu Tổng thống Hàn Quốc Kim Keon Hee bị truy tố tham nhũng: Chưa từng có tiền lệ

Vợ cựu Tổng thống Hàn Quốc Kim Keon Hee bị truy tố tham nhũng: Chưa từng có tiền lệ

Chung kết Z Marketer mùa 5: Gen Z đưa tinh thần Việt vào chiến dịch marketing “triệu view”

Chung kết Z Marketer mùa 5: Gen Z đưa tinh thần Việt vào chiến dịch marketing “triệu view”

Khai mạc trưng bày chuyên đề 'Ký ức Ngày Độc lập và Di sản cho Người trẻ'

Khai mạc trưng bày chuyên đề 'Ký ức Ngày Độc lập và Di sản cho Người trẻ'

Giải Bóng đá đường phố Tiger Street Football 2025 chính thức khởi tranh

Giải Bóng đá đường phố Tiger Street Football 2025 chính thức khởi tranh

Cách người dân nhận 100.000 đồng quà Quốc khánh 2/9 cụ thể ra sao?

Cách người dân nhận 100.000 đồng quà Quốc khánh 2/9 cụ thể ra sao?

YouTube đạt thỏa thuận mới với Fox, giữ nguyên nội dung Trên YouTube TV

YouTube đạt thỏa thuận mới với Fox, giữ nguyên nội dung Trên YouTube TV

StanbyME 2 có đúng “không có thì thiếu, có thì thừa”?

StanbyME 2 có đúng “không có thì thiếu, có thì thừa”?

Electro-Voice ra mắt loa cột khổng lồ EVOLVE 90

Electro-Voice ra mắt loa cột khổng lồ EVOLVE 90

Tin đọc nhiều

Keysight hoàn thành đánh giá Chứng nhận PSA cấp 4 cho sản phẩm SiXG301 SoC của Silicon Labs

Keysight hoàn thành đánh giá Chứng nhận PSA cấp 4 cho sản phẩm SiXG301 SoC của Silicon Labs

Hệ sinh thái VNPT Cyber Immunity 'tiến vào' thị trường Nhật Bản

Hệ sinh thái VNPT Cyber Immunity 'tiến vào' thị trường Nhật Bản

Synology ra mắt bản nâng cấp AI cho Office Suite

Synology ra mắt bản nâng cấp AI cho Office Suite

Thấy gì từ vụ thiết bị gây nhiễu smart key làm 'tê liệt' xe máy tại Kim Mã

Thấy gì từ vụ thiết bị gây nhiễu smart key làm 'tê liệt' xe máy tại Kim Mã

VietChain Talents 2025: 1.000 lập trình viên trẻ tham gia, tổng giải thưởng 3,5 tỷ đồng

VietChain Talents 2025: 1.000 lập trình viên trẻ tham gia, tổng giải thưởng 3,5 tỷ đồng

Microsoft hạn chế quyền truy cập của công ty Trung Quốc sau nghi vấn tấn công SharePoint

Microsoft hạn chế quyền truy cập của công ty Trung Quốc sau nghi vấn tấn công SharePoint

FPT tiên phong đưa Internet 10Gbps đến tay người dùng Việt

FPT tiên phong đưa Internet 10Gbps đến tay người dùng Việt

Công bố 6 sản phẩm dữ liệu lõi 'Make in Vietnam'

Công bố 6 sản phẩm dữ liệu lõi 'Make in Vietnam'

Hàng loạt Macbook M1 tự dưng vỡ màn hình, Apple có đồng ý bảo hành?

Hàng loạt Macbook M1 tự dưng vỡ màn hình, Apple có đồng ý bảo hành?

ITU Digital World 2020: Doanh nghiệp kỳ vọng vào các cơ hội mới

ITU Digital World 2020: Doanh nghiệp kỳ vọng vào các cơ hội mới

Video xem nhiều

Ford F-150 Lightning 2022 ra mắt: Bán tải chạy điện giá khởi điểm chưa đến 40 nghìn USD

Ford F-150 Lightning 2022 ra mắt: Bán tải chạy điện giá khởi điểm chưa đến 40 nghìn USD

Isuzu Mu-X 2021 hoàn toàn mới: Thiết kế hiện đại và đầy công nghệ

Isuzu Mu-X 2021 hoàn toàn mới: Thiết kế hiện đại và đầy công nghệ

Honda MSX 125 Grom 2021 mẫu xe côn tay phiên bản đường đua

Honda MSX 125 Grom 2021 mẫu xe côn tay phiên bản đường đua

Geneva Motor Show 2020: Bentley hé lộ siêu xe Bacalar triệu đô

Geneva Motor Show 2020: Bentley hé lộ siêu xe Bacalar triệu đô

Lộ diện siêu xe hypercar Czinger 21C tăng tốc 0-100km/h chưa tới 2 giây

Lộ diện siêu xe hypercar Czinger 21C tăng tốc 0-100km/h chưa tới 2 giây

Xe máy điện VinFast được CNN chọn là 1 trong 5 biểu tượng mới của Hà Nội

Xe máy điện VinFast được CNN chọn là 1 trong 5 biểu tượng mới của Hà Nội

Một ngày trải nghiệm giấc mơ trở thành tay đua F1 chuyên nghiệp ở Nhật Bản

Một ngày trải nghiệm giấc mơ trở thành tay đua F1 chuyên nghiệp ở Nhật Bản

Bắc Sơn mây hát

Bắc Sơn mây hát

Trực tiếp: Apple ra mắt Iphone 11 tại Cupertino, California, Mỹ

Trực tiếp: Apple ra mắt Iphone 11 tại Cupertino, California, Mỹ

Sếp nhà bán lẻ làm lộ ngày bán iPhone 11

Sếp nhà bán lẻ làm lộ ngày bán iPhone 11

Chiếc điều hòa cá nhân này của Sony là tất cả những gì bạn cần để sống sót qua mùa hè nóng nực

Chiếc điều hòa cá nhân này của Sony là tất cả những gì bạn cần để sống sót qua mùa hè nóng nực

5G thay đổi tương lai của bạn như thế nào?

5G thay đổi tương lai của bạn như thế nào?

Bàn về tầm nhìn và các trụ cột của công nghệ thông tin di động 6G
04/03/2022
Chip xử lý A15 Bionic của Apple có gì mới
15/09/2021
Sex Education mùa 3 được Netflix công chiếu vào 17/9
14/09/2021
iPhone 13 không thay đổi nhiều về ngoại hình, camera được nâng cấp mạnh
13/09/2021
Cách xem trực tiếp sự kiện ra mắt iPhone 13 và Apple Watch 7
10/09/2021
VNEID của Bộ Công an khác các ứng dụng đang được vận hành?
10/09/2021
'Cái tôi' thời 4.0 và tính hai mặt của mạng xã hội
04/09/2021
'Muôn màu' cảm xúc của trẻ trong ngày khai giảng online
24/08/2021
Chủ tịch Chu Ngọc Anh giải toả 'ách tắc' về Giấy đi đường cho người dân Thủ đô
10/08/2021
Hàng loạt Macbook M1 tự dưng vỡ màn hình, Apple có đồng ý bảo hành?
02/08/2021
6 bộ phim hay nhất để xem trên VieON
29/01/2021
Bắc Ninh: Không ký kết triển khai dự án Owifi 5G với CSE Singapore
27/06/2020
Bị World Bank cấm dự thầu 7 năm, công ty Sao Bắc Đẩu thừa nhận sai sót
27/06/2020
Wefinex - Mô hình hoạt động đa cấp "đội lốt" đầu tài chính trên mạng internet
10/06/2020
Khai trừ MISA khỏi Câu lạc bộ Chữ ký số và Giao dịch điện tử Việt Nam
27/05/2020
Chuyển đổi số - Nên hiểu như thế nào cho đúng
25/05/2020
Chống thất thu thuế là thách thức lớn đối với nền kinh tế số
29/04/2020
Cách chuyển tập tin sang máy tính mới
10/11/2019
VNPT, MobiFone, VTC sẽ hoàn thành cổ phần hóa trước năm 2021
20/08/2019
5G thay đổi tương lai của bạn như thế nào?
26/07/2019
Nhận diện hành vi lừa đảo trên không gian mạng
25/07/2019
Truyền hình OTT - Hướng đi mới của các “nhà Đài”
24/07/2019