Những ứng dụng tiềm năng của 5G tại Việt Nam

Mạng 5G đang tạo ra một làn sóng bùng nổ trên thế giới như là một hiệu ứng đám đông. Tuy nhiên một yếu tố quan trọng để 5G phát triển là phải có các ứng dụng đi kèm. 5G được kỳ vọng áp dụng nhiều trong lĩnh vực giao thông như xe tự lái, điều tiết giao thông theo thời gian thực; lĩnh vực sức khỏe như phẫu thuật từ xa hay kết nối vạn vật (IoT). Nhưng thực tế ở Việt Nam cho thấy, nhu cầu của các lĩnh vực này còn tương đối xa vời.

Ngay cả một số nước có nền kinh tế phát triển, tổng thể hạ tầng tốt hơn Việt Nam rất nhiều, họ vẫn khá dè dặt với sự phát triển của 5G. Báo cáo mới nhất của Hiệp hội GSM toàn cầu cho biết, cả khu vực châu Á - Thái Bình Dương đến năm 2025 có khoảng 675 triệu thuê bao 5G, chiếm 14% tổng số thuê bao di động và 37% dân số. Trong số đó, những nước có hạ tầng phát triển như Nhật Bản, Hàn Quốc, Úc cũng chỉ tập trung ở các vùng đô thị và đến 2025 chỉ có khoảng 50-60% thuê bao di động có kết nối 5G.

Thực tế cho thấy ở các nước phát triển, nếu các nhà cung cấp dịch vụ thực hiện đúng cam kết băng thông, chất lượng đường truyền đúng chuẩn 4G, thì hầu hết các ứng dụng và nhu cầu của người tiêu dùng đều có thể đáp ứng được với 4G. Các nhà phát triển ứng dụng đại chúng cũng chưa thực sự quan tâm nhiều đến 5G vì họ cũng chạy theo nhu cầu của người tiêu dùng.

Khảo sát các chuyên gia có kinh nghiệm trong lĩnh vực viễn thông, nhìn chung, dịch vụ 5G trong những năm tới tại Việt Namsẽ chủ yếu tập trung vào dịch vụ Data tốc độ cao (eMBB) với các loại hình:

• 5G Fix Wireless Access (FWA)
• 5G Mobile Broadband
• Một số dịch vụ khác

1. Dịch vụ 5G Fixed Wireless Access (FWA)

Công nghệ 5G cho phép băng thông downlink đạt được từ 1 - 10Gbps (tùy theo tần số sử dụng), độ trễ từ 1 - 5ms hoàn toàn có thể đáp ứng được các yêu cầu dịch vụ hiện có trên cáp quang FTTH. Khi triển khai thực tế, tốc độ download trung bình tới đầu cuối có thể đạt được 80 – 100Mbps. Như vậy, trong 5G, mô hình kết nối Fixed Wireless Access hoàn toàn có thể được xem xét thay thế cho FTTH. Bảng 1 so sánh một số đặc tính dịch vụ giữa FTTH và 5G FWA.

Bảng 1. So sánh một số đặc tính dịch vụ giữa FTTH và 5G FWA.

5G-FWA có thời gian triển khai nhanh hơn so với FTTH. Khi khách hàng đến đăng ký dịch vụ, chỉ cần tại khu vực nhà khách hàng có trạm 5G thì cán bộ triển khai có thể mang 5G CPE đến lắp đặt ngay lập tức. Khách hàng không phải chờ khảo sát tuyến cáp, chờ thi công kéo cáp, hàn nối. Ngoài ra, lắp đặt 5G CPE sẽ giảm thiểu sự ảnh hưởng đến nội thất trong nhà khách hàng do không phải kéo dây cáp đi trong nhà.

5G-FWA có một hệ sinh thái hoàn chỉnh. 5G FWA là dịch vụ trên nền eMBB, một trong những dịch vụ được chuẩn hóa đầu tiên của 3GPP R15. 5G FWA được các nhà sản xuất chip, sản suất thiết bị viễn thông ủng hộ. Khác với WIMAX hay các phương thức FWA khác, 5G FWA có được một hệ sinh thái rộng rãi. Triển khai 5G FWA có thể thực hiện được ngay lập tức khi mạng 5G được triển khai. Bảng 2 dưới đây là danh sách các nhà mạng, nhà cung cấp dịch vụ đã và đang triển khai 5G FWA.

Bảng 2. Danh sách các nhà mạng, nhà cung cấp dịch vụ đã và đang triển khai 5G FWA

Giá thành cho triển khai 5G FWA thấp hơn FTTH. Dario Talmesco, trưởng nhóm nghiên cứu của Ovum khu vực Châu Âu đã phát biểu trong báo cáo “5G Wireless Home Broadband: A Credible Alternative to Fixed Broadband”. Theo Ovum, chi phí khi triển khai 5G FWA sẽ giảm còn 50% so với chi phí triển khai cáp quang FTTH. Trong các chi phí triển khai, chi phí nhân công, chi phí kéo cáp chiếm tới 73% giá thành dịch vụ FTTH. Mô hình tính toán được áp dụng cho khu vực có khoảng 200 hộ gia đình trên 1 km2

Hình 1. So sánh chi phí giữa FWA và FTTH

Theo phân tích của tư vấn Deloitte tại dự án tư vấn VNPT4.0 2017 (Nguồn: Báo cáo của VNPT), dự kiến băng thông trung bình của khách hàng FTTH sẽ từ 38 Mbps năm 2020 tới 56Mbps năm 2022.

Hình 2. Phân tích về nhu cầu băng thông FTTH

Với nhu cầu băng thông như phân tích của Deloitte, đặc tính kỹ thuật của 5G FWA, các nhà mạng viễn thông của Việt Nam nói chung và VNPT nói riêng hoàn toàn có thể xem xét triển khai dịch vụ 5G FWA. 5G FWA có thể được sử dụng:

• Tại những vùng nông thôn, địa hình khó khăn, tốn kém khi kéo cáp quang
• Sử dụng như một đường kết nối dự phòng thứ 2 cho FTTH tại các doanh nghiệp yêu cầu độ sẵn sàng cao.
• Bán dịch vụ Internet Băng rộng theo mô hình nạp thẻ trả trước.

2. Những dịch vụ trên nền 5G mobile broadband services

Công nghệ mạng 5G với độ trễ 1ms (uRLLC – Ultra Reliable Low Latency Communication) và khả năng kết nối diện rộng (mMTC – Massive Machined-Type Communication) đang được kỳ vọng sẽ tạo bước đột phá cho các dịch vụ dựa trên mạng không dây. Từ các dịch vụ như smart-home, self-driving car, tất cả các thiết bị có thể được kết nối và trao đổi dữ liệu tức thời. Kết hợp với công nghệ AI, Big Data, các tiện ích mới, dịch vụ mới sẽ được cung cấp, mang lại tiện nghi cho người dùng và doanh thu cho mọi thành phần tham gia chuổi cung cấp dịch vụ. Đối với nhà mạng, khả năng cung cấp chất lượng mạng với độ trễ thấp (1 ms) và khả năng kết nối rất cao (1 triệu kết nối/km2) sẽ là điều kiện tiên quyết để thành công trong kỷ nguyên 5G.

• Apple đã nghiên cứu phát triển kính AR – Augmented Reallity – như một thiết bị bổ trợ cho điện thoại 5G. Dự án kính AR của Apple dựa trên công nghệ HTC Vibe, tương tự như Samsung Gear VR. Các dịch vụ AR/VR với hình ảnh 3D, độ tương tác near realtime hiện chưa thể sử dụng với mạng 4G. Khi 5G triển khai, các dịch vụ AR/VR sẽ có cơ hội phát triển đột phá với các dịch vụ Game, bán hàng online, giáo dục đào tạo…
• Verizon và Nokia đã thử nghiệm tính năng tương tác video VR với chất lượng Video 4K qua mạng 5G của Verizon. Tốc độ đỉnh có thể đạt tới 1,8Gbps, độ trễ 1.5ms, phù hợp với yêu cầu của dịch vụ VR.
• Một số dịch vụ triển khai tại thế vận hội mùa đông tổ chức ở Hàn Quốc :
  • 3600 VR : cho phép người dùng giống như đang đứng ở sân vận động xem trận đấu
  • Sync view : cho phép người dùng có view như vận động viên
  • 5G safety : nhận dạng con người phục vụ việc cứu hộ cứu nạn.
  • Hologram live : Hologram live là dịch vụ truyền hình ảnh ba chiều 3D phát sóng từ xa thông qua công nghệ 5G. Cuộc phỏng vấn ba chiều giữa khu vực Ganghwamun và PyeongChange cách nhau 200km.

3. Một số dịch vụ khác

Telia thử nghiệm 5G Robot

Tháng 11/2018, Telia đã cùng với Finivia – nhà điều hành dịch vụ sân bay tại sân bay Helsinki thử nghiệm 5G Robot.

Hình 3. Telia 5G Robot

Robot sẽ tự động vận hành tại khu vực Non-Schengen, nhà ga T2 của sân bay. Robot sẽ truyền hình ảnh video từ các nơi về khu trung tâm qua giao diện vô tuyến 5G mmWave – 28 Ghz với thiết bị Radio của Nokia Network.

Toyota & NTT Docomo thử nghiệm điều khiển Robot qua 5G

Trong bản tin tháng 11/2018 của Toyota, hãng và NTT Docomo thử nghiệm điều khiển robot T-HR3 với các cử chỉ mô phỏng cử chỉ của con người qua sóng Radio 5G tần số 28 Ghz với khoảng cách mô phỏng 10km. Khoảng cách 10km là khoảng cách mô phỏng, sử dụng AI để thêm độ trễ vào quá trình điều khiển. Thử nghiệm được tiến hành tại trung tâm R&D của Docomo, Yokosuka cho thấy, việc điều khiển Robot qua sóng 5G là khả thi có chất lượng tương tự như điều khiển có dây.

Hình 4. Toyota thử nghiệm điều khiển Robot qua 5G Radio

Tạp chí Điện tử