Xã Hiền Lương (Đà Bắc, Hòa Bình): Điển hình về bảo vệ hành lang hồ chứa thủy điện Hòa Bình

Từ việc lấn chiếm lòng hồ để xây dựng, xả rác thải bừa bãi, đánh bắt thủy sản lòng hồ bằng biện pháp tận diệt… nhưng đến nay xã Hiền Lương (huyện Đà Bắc, tỉnh Hòa Bình) không còn tình trạng đó nữa. Mọi người dân đều hiểu rõ trách nhiệm bảo vệ môi trường nguồn nước và hành lang hồ chứa thủy điện. Vậy thành công đó ở Hiền Lương là do đâu?

Cả hệ thống chính trị cùng vào cuộc

Hiền Lương là một xã nằm trong vùng lòng hồ thủy điện Hòa Bình. Trước đây tình trạng vi phạm môi trường nguồn nước, hành lang hồ chứa thủy điện diễn ra phổ biến với các hành vi chủ yếu như: lấn chiếm để xây dựng nhà xưởng, xả rác thải bữa bãi, đánh bắt thủy sản bằng mìn, kích điện mang tính tận diệt...

Nhưng đến nay, đi dọc lòng hồ quanh xã không còn một trường hợp nào vi phạm hành lang hồ chứa, mọi hoạt động nuôi trồng thủy sản được thực hiện theo đúng quy chuẩn, hiện tượng khai thác thủy sản tận diệt công còn nữa. Quanh xã giờ đây được bao bọc bởi dòng nước trong xanh của hồ Hòa Bình.

Đoàn Thanh niên Công ty Thủy điện Hòa Bình phối hợp với Đoàn TN xã Hiền Lương tổ chức tuyên truyền bảo vệ hành lang hồ chứa thủy điện tại nhà văn hóa thôn, bản vào tháng 12/2017.

Ông Nguyễn Đăng Giáp – Bí thư Đảng ủy xã Hiền Lương cho biết: Xã nhận thức rất rõ nếu không bảo vệ môi trường hồ chứa thủy điện sẽ đe dọa nghiêm trọng đến sức khỏe và đời sống, thu nhập của chính người dân trong xã, người dân vùng hạ du cũng như ảnh hưởng đến vận hành nhà máy thủy điện. Chính vì thế, trong những năm qua Đảng ủy, UBND xã đã huy động cả thế thống chính trị cùng vào cuộc để đẩy mạng tuyên truyền, nâng cao ý thức của người dân, bằng những việc làm thiết thực, cụ thể như trực tiếp thu dọn rác thải tại lòng hồ, tổ chức cuộc thi văn nghệ, kịch ngắn giữa các thôn xóm với nhau…

Hàng năm xã tổ chức nhiều đợt “ra quân” với lực lượng nòng cốt là Đoàn Thanh niên, Hội Phụ nữ thu dọn rác thải, cây gỗ quanh hồ thủy điện. Cùng với đó hệ thống loa truyền thanh xã liên tục phát thông điệp về vai trò của thủy điện cũng như lợi ích bảo vệ môi trường nguồn nước hồ chứa thủy điện.

Theo lãnh đạo xã Hiền Lương cho biết: Với đặc thù là xã vùng cao, thu nhập của người dân tại đây chủ yếu dựa vào phát triển nuôi trồng thủy sản, nông lâm nghiệp, trong đó nuôi trồng và đánh bắt thủy sản chiếm khoảng 30% thu nhập của người dân lao động và khoảng hơn 200 lao động làm về lĩnh vực này với trên 300 lồng cá. Xã phối hợp với cơ quan hướng dẫn người dân nuôi trồng đúng cách, khoa học và đặt lồng cá ở những phạm vi không ảnh hưởng đến lưu thông dòng chảy.

Là lực lượng nòng cốt được Đảng ủy xã giao nhiệm vụ xung kích nhằm tuyên truyền nâng cao ý thức của người dân, trong những năm qua, Đoàn Thanh niên xã Hiền Lương phối hợp với Đoàn Thanh niên Công ty Thủy điện Hòa Bình tổ chức các đợt tuyên truyền và trao tặng quà cho người dân.

“Sau đợt cao điểm đó thì xã tổ chức đoàn viên thanh niên đi dọn dẹp lòng hồ, tu sửa những vị trí sạt lở và cắm biển cảnh báo, tuyên truyền tới 100% các hộ gia đình chăn nuôi trên lòng hồ dọn rác thải và không xả rác ra khu vực lòng hồ. Bằng những buổi tuyên truyền cùng những hành động cụ thể, ý thức của người dân trong việc giữ gìn bảo vệ môi trường nước đã được tốt hơn”, anh Sa Văn Hòe – Bí thư Đoàn Thanh niên xã Hiền Lương chia sẻ.

Sáng kiến “Tuyên truyền bảo vệ nguồn nước và hành lang hồ chứa thủy điện” của Đoàn Thanh niên EVN được giải Khuyến khích Sáng kiến vì Cộng đồng lần thứ II do Tạp chí Cộng sản và Bộ Khoa học và Công nghệ tổ chức năm 2018.

Tuyên truyền người dân tuân theo “phép nước”

Để bảo vệ môi trường nguồn nước và hồ chứa thủy điện, Chính phủ đã ban hành 2 Nghị định gồm Nghị định số 112/2008/NĐ-CP về quản lý, bảo vệ, khai thác tổng hợp tài nguyên và môi trường các hồ chứa thuỷ điện, thuỷ lợi và Nghị định số 43/2015/NĐ-CP Quy định lập, quản lý hành lang bảo vệ nguồn nước. Hai quy định này là cơ sở để các cấp chính quyền và đơn vị thực hiện việc bảo vệ môi trường nguồn nước và hành lang hồ chứa thủy điện một cách hiệu quả.

Tuy nhiên, để đảm bảo vận hành nhà máy an toàn, hiệu quả, Công ty Thủy điện Hòa Bình đã chủ động phối hợp với chính quyền địa phương tuyên truyền phổ biến các quy định của pháp luật đến với người dân, trong đó xã Hiền Lương là địa phương tích cực hưởng ứng nhất. Với việc đẩy mạnh tuyên truyền, nhận thức của người dân đã có những chuyển biến rõ rệt, từ đó ngăn chặn các hành vi gây nguy hiểm đến môi trường nước. Đặc biệt khi nguồn nước sông Đà đóng vai trò quan trọng đối với việc phát triển kinh tế của người dân sinh sống tại khu vực và vùng hạ du.

Gia đình anh Đinh Công Tiến, xóm Ké, xã Hiền Lương huyện Đà Bắc, tỉnh Hòa Bình nuôi cá 4 lồng trong lòng hồ từ năm 2004. Nếu như trước kia, gia đình chưa chú ý đến việc dọn dẹp thu gom rác khi vệ sinh lồng cá thì nay, sau khi nhận được tuyên truyền, vận động về việc giữ gìn vệ sinh môi trường nước và bảo vệ hành lang khu vực lòng hồ thủy điện, gia đình đã nhận thức và chuyển biến nhất định.

Anh Tiến chia sẻ: “Nuôi các đem hiệu quả kinh tế cao cho gia đình. Trước kia khi chưa được tuyên truyền chúng tôi cứ xả rác thải bừa bãi và nghĩ rằng nó sẽ chạy xuống dưới mà không ảnh hưởng gì đến chúng tôi. Tuy nhiên, sau khi được nghe tuyên truyền để giữ nguồn nước trong sạch cho chăn nuôi và nước dưới hạ lưu, gia đình tôi ý thức rất rõ bảo vệ môi trường nên nuôi cá không sử dụng chất cấm, thường xuyên dọn dẹp lòng hồ giống như ở đất liền dọn dẹp nhà cửa vậy”.

Bí thư Đảng ủy xã Hiền Lương và cán bộ đoàn thanh niên EVN kiểm tra, khảo sát tính hiệu quả của việc thực hiện tuyên truyền bảo vệ môi trường nguồn nước lòng hồ thủy điện Hòa Bình tại xã Hiền Lương, tháng 11/2020.

Anh Lê Xuân Quyết – Bí thư Đoàn Thanh niên, Trưởng phòng Kỹ thuật An toàn Công ty Thủy điện Hòa Bình: Hàng năm Công ty Thủy điện Hòa Bình đều thực hiện quan trắc chất lượng nước, kết quả quan trắc cho thấy chất lượng nước hồ Hòa Bình đang đúng tiêu chuẩn cho phép, các thông số năm sau đề tốt hơn năm trước. Đoàn Thanh niên Công ty sẽ tiếp tục phối hợp với chính quyền các xã trong vùng lòng hồ đẩy mạnh tuyên truyền bảo vệ nguồn nước và hành lang hồ chứa.

Bí thư Đoàn Thanh niên EVN – Nguyễn Lê Nguyên cho biết: Qua khảo sát tính hiệu quả trong việc tuyên truyền tới người dân khu vực lòng hồ thủy điện tại xã Hiền Lương, trong thời gian tới, Đoàn Thanh niên Tập đoàn sẽ tiếp tục giao các Đoàn cơ sở các Công ty thủy điện phối hợp với chính quyền các thôn/xã trong vùng lòng hồ đẩy mạnh tuyên truyền bảo vệ nguồn nước và hành lang hồ chứa.