Bánh chưng, bánh giầy - Nét riêng biệt của văn hoá Việt thời Hùng Vương

Ngày 19/4 (tức mùng 8/4 âm lịch), tại sân Trung tâm lễ hội - Khu Di tích lịch sử Quốc gia đặc biệt Đền Hùng, Ban Tổ chức Giỗ Tổ Hùng Vương năm Tân Sửu 2021 tổ chức lễ khai mạc Hội thi gói, nấu bánh chưng, giã bánh giầy. Hội thi quy tụ hàng trăm nghệ nhân đến từ 13 huyện, thành, thị trong tỉnh và đông đảo nhân dân tham dự, cổ vũ cho các đội.

Trong văn hoá Việt thời kỳ Hùng Vương thì bánh trưng tượng trưng cho đất.

Hằng năm, vào dịp Giỗ Tổ Hùng Vương - Lễ hội Đền Hùng, Phú Thọ đều tổ chức hội thi gói, nấu bánh chưng, giã bánh giầy. Các nghệ nhân tham gia tranh tài ở các nội dung: gói 10 chiếc bánh chưng vuông trong thời gian tối đa 10 phút với nguyên liệu là 5kg gạo nếp, 1kg đỗ xanh, 1kg thịt lợn và luộc bánh trong 5 giờ; thổi 5kg gạo nếp thành xôi trong thời gian tối đa 30 phút; giã và bắt thành 10 chiếc bánh giầy trong thời gian tối đa 15 phút.

Ngay sau tiếng trống khai hội, các nghệ nhân đã bắt tay vào phần thi với tinh thần quyết tâm cao trong sự hò reo cổ vũ của đông đảo du khách về dự lễ hội. Đối với mỗi nội dung thi, Ban Tổ chức sẽ chọn trao một giải Nhất, ba giải Nhì và còn lại là các giải Ba cho các đội.

Sản phẩm của đội đạt giải Nhất nội dung thi gói, nấu bánh chưng và giải Nhất nội dung giã bánh giầy sẽ được chọn làm vật phẩm dâng cúng Vua Hùng trong ngày 10/3 âm lịch.

Hội thi gói, nấu bánh chưng và giã bánh giầy là một trong những hoạt động có ý nghĩa sâu sắc, mang đậm nét truyền thống của dân tộc Việt, thể hiện đạo lý “Uống nước nhớ nguồn”.

Hội thi không chỉ là cơ hội để các nghệ nhân thể hiện khả năng, giao lưu học hỏi kinh nghiệm mà còn góp phần gìn giữ bản sắc và tuyên truyền các giá trị văn hóa tiêu biểu của các vùng quê nông nghiệp, nông thôn đến đông đảo nhân dân trong và ngoài tỉnh.

Đồng thời, bánh trưng, bánh giày cũng là sản phẩm đặc trưng, có ý nghĩa của du lịch Phú Thọ để du khách làm quà tặng người thân, gia đình khi hành hương về cội nguồn.

Còn bánh giày tượng trưng cho trời.

Tương truyền, Vua Hùng Vương thứ 6 mở hội thi kén người tài để chọn người kế vị. Hoàng tử út tên là Lang Liêu, nhờ làm được hai loại bánh từ sản vật nông nghiệp tượng trưng cho trời và đất, lại rất thơm ngon nên đã được truyền ngôi.

Vua Hùng đặt tên cho loại bánh vuông tượng trưng cho đất là bánh chưng, loại bánh tròn tượng trưng cho trời là bánh giầy. Từ đó, dân tộc Việt Nam có phong tục gói, nấu bánh chưng và giã bánh giầy dâng cúng ông bà, tổ tiên. Đây là hai vật phẩm không thể thiếu trong những ngày lễ cổ truyền của dân tộc, đặc biệt là dịp giỗ Tổ Hùng Vương hàng năm.

Theo Tạp chí Điện tử