Vì sao Elon Musk và các tỷ phú USD dù rất nhiều tiền vẫn là 'con nợ' của ngân hàng?

Theo Wall Street Journal, chứng khoán tăng và lãi suất chạm đáy đã giúp giới nhà giàu hưởng lợi. Họ có thể dùng những khoản vay giá rẻ để chi trả cho lối sống xa hoa và không phải trả nhiều thuế.

Theo các nhà băng Mỹ, những khách hàng giàu có của họ đang đi vay nhiều hơn bao giờ hết. Họ thế chấp cổ phiếu và trái phiếu công ty để tiếp cận những khoản vay khổng lồ này.

Các khách hàng của Morgan Stanley có số dư nợ đảm bảo bằng cổ phiếu và những khoản vay không thế chấp khác lên tới 68,1 tỉ USD, cao hơn gấp đôi 5 năm trước đó. Bank of America Corp. cũng ghi nhận đến 62,4 tỉ USD khoản vay thế chấp bằng cổ phiếu.

Các khoản vay có những lợi ích đặc biệt ngoài thời hạn trả nợ linh hoạt và lãi suất thấp. Nhờ chúng, khách hàng không cần phải bán cổ phiếu trong một thị trường tăng trưởng nóng để có tiền mặt.

Chiến lược "mua, vay, chết"

Những nhà sáng lập startup có thể nhận tiền mặt từ cổ phần của mình mà không mất quyền kiểm soát công ty. Theo Wall Street Journal, giới siêu giàu thường sử dụng các khoản vay theo chiến lược "mua, vay, chết" để tránh thuế thặng dư vốn (chênh lệch giữa giá bán của tài sản và giá mua ban đầu).

Bài toán của những người đi vay rất rõ ràng. Nếu một tài sản tăng giá nhanh hơn lãi suất của khoản vay, họ sẽ có lời.

Theo luật hiện hành, các nhà đầu tư và người thừa kế của họ không phải trả thuế thặng dư vốn trừ khi nhà đầu tư bán cổ phiếu. Người thừa kế vẫn phải chịu thuế nếu bán tài sản. Tuy nhiên, khoản thuế chỉ được tính dựa trên chênh lệch giữa giá bán của tài sản và giá vào thời điểm chủ sở hữu trước qua đời.

Như vậy, vay càng nhiều, họ có thể nắm giữ tài sản càng lâu. Nắm giữ càng lâu, họ có thể tiết kiệm được càng nhiều thuế thặng dư vốn.

"Người bình thường không nghĩ về nợ giống các tỷ phú. Một khi bạn giàu, mọi thứ rất đơn giản và dễ dàng", giáo sư luật Edward McCaffery của Đại học Nam California bình luận.

Tổng thống Mỹ Joe Biden và các nghị sĩ đảng Dân chủ đã nhắm vào luật này. Họ cho rằng chúng giống một lối thoát cho những người giàu nhất nước Mỹ khỏi hệ thống thuế thu nhập.

Kế hoạch của ông chủ Nhà Trắng là tăng thuế thặng dư vốn từ 23,8% lên 43,4%. Ngoài ra, khoản lợi nhuận chưa thực hiện cũng phải chịu thuế thặng dư vốn sau khi chủ sở hữu qua đời. Những thay đổi sẽ khiến các khoản vay trở nên kém hấp dẫn hơn nhiều. Nhưng chúng không thể loại bỏ hoàn toàn lợi ích của việc đi vay.

Chúng thậm chí khó được thông qua với một Quốc hội bị chia rẽ. Đảng Cộng hòa phản đối đến cùng kế hoạch tăng thuế. Trong khi đó, một số nghị sĩ đảng Dân chủ cũng lo ngại về tác động tiềm tàng đối với đầu tư và những doanh nghiệp thuộc sở hữu gia đình.

So với thuế thặng dư vốn khi chủ sở hữu qua đời, việc giới hạn cho vay miễn thuế hoặc chuyển sang thuế đánh vào tiêu dùng có thể khiến giới nhà giàu Mỹ phải trả nhiều thuế hơn. Tuy nhiên, chúng vẫn có một số hạn chế.

Đầu tiên, việc đánh thuế khoản vay sẽ tạo ra thay đổi đáng kể đối với thuế thu nhập. Thứ hai, đề xuất của ông Biden có thể ảnh hưởng đến một nhóm rộng lớn hơn nhiều người giàu ở Mỹ.

Tránh bán cổ phần

Cho vay dựa trên chứng khoán có xu hướng dựa theo thị trường. Giá cổ phiếu dao động dữ dội trong những ngày đầu đại dịch. Chúng làm dấy lên cơn ác mộng margin call (yêu cầu ký quỹ). Nhưng thị trường đã tăng trở lại và người giàu thậm chí còn vay nhiều hơn.

Các khoản vay được thế chấp bằng cổ phiếu thường có thủ tục đơn giản và không bị ghi trong báo cáo tín dụng. Nhiều khách hàng có thể không cần thanh toán hàng tháng.

Các nhà băng không ngại lãi suất thấp. Bởi họ kiếm được phí quản lý đối với những tài sản mà khách hàng có thể bán. "Ngân hàng thường cho khách hàng vay ít nhất 50% danh mục đầu tư", ông Tom Anderson, cựu cố vấn tài chính tại Merrill Lynch & Co., chia sẻ.

Nhưng khi còn là cố vấn tài chính, ông đã cảnh báo khách hàng không nên sử dụng quá 25% danh mục đầu tư để giảm rủi ro ngân hàng yêu cầu hoàn trả nếu thị trường đi xuống.

Nhiều hội đồng quản trị không khuyến khích, thậm chí cấm các giám đốc vay nợ bằng cổ phiếu của họ tại công ty. Tuy nhiên, những giám đốc ở các công ty niêm yết của Mỹ, bao gồm CEO Tesla Elon Musk và tỷ phú John Malone, đã sử dụng 150 tỉ USD cổ phiếu làm tài sản thế chấp, theo phân tích của công ty nghiên cứu InsiderScore.

Ông Fred Smith - nhà sáng lập, Chủ tịch kiêm CEO FedEx Corp - đã thế chấp 598 triệu USD cổ phiếu của công ty - tương đương 23,4% cổ phần - cho các khoản vay kể từ tháng 7/2020.

Các khoản vay của ông Smith là ngoại lệ đối với chính sách của FedEx. Công ty cho biết ông đã chứng minh được khả năng trả tiền khi cần thiết mà không cần bán cổ phiếu thế chấp.

Sau khi giá cổ phiếu của FedEx lao dốc, công ty cho phép ông thế chấp thêm cổ phiếu vào năm 3/2020. Họ nói rằng nếu không, ông Smith có thể bị buộc phải bán cổ phiếu.

Các khoản vay đặc biệt hấp dẫn đối với những nhà sáng lập công ty muốn tránh mất quyền kiểm soát sau khi công ty niêm yết công khai.

Công ty của ông Jared Isaacman, 38 tuổi, lên sàn chứng khoán vào tháng 6/2020. 3 tháng sau, ông sử dụng khoảng một nửa cổ phần ở Shift4 Payments Inc. để thế chấp khoản vay tại Citigroup Inc.

Nhà sáng lập Shift4 Payments Inc. hoàn trả khoản vay vào tháng 3 và nhanh chóng vay từ Goldman Sachs. Nhờ đó, ông Isaacman không phải thu hẹp cổ phần của mình tại công ty, hiện trị giá gần 3 tỉ USD.

Ông vẫn giữ được hơn 70% quyền biểu quyết tính đến tháng 4, sau khi đầu tư phần lớn giá trị tài sản ròng của mình vào đợt phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng của công ty.

"Các công ty này cho phép tham gia vào nền kinh tế tăng trưởng mà không yêu cầu ông ấy phải cắt giảm cổ phần", ông Nate Hirshberg, Phó chủ tịch tiếp thị Shift4 Payments Inc., nhận định.

Theo Zing