Công nghệ chỉnh sửa gen giành Nobel hóa học 2020: Giúp chữa nhiều bệnh, gồm cả ung thư

Thế Kiên
08/10/2020 17:41
D

 Công nghệ chỉnh sửa gen như CRISPR/Cas9 và những cải tiến của nó có tiềm năng rất lớn trong sàng lọc gen, chẩn đoán gen, đặc biệt là phát triển các liệu pháp điều trị mới.

Bà Emmanuelle Charpentier (trái) và bà Jennifer Doudna chụp ảnh lưu niệm khi cùng tham dự một sự kiện tại công viên ở Oviedo, Tây Ban Nha ngày 21-10-2015 - Ảnh: Reuters

Chiều 7-10 (giờ Việt Nam), Viện hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thụy Điển công bố giải Nobel hóa học 2020 cho hai nhà khoa học nữ Emmanuelle Charpentier và Jennifer A. Doudna đã phát hiện một trong những công cụ sắc bén nhất của công nghệ chỉnh sửa gen, đó là CRISPR/Cas9.

"Giờ đây, với CRISPR/Cas9, các nhà khoa học có thể thay đổi 'mật mã' của sự sống (DNA) chỉ trong vài tuần" - ông Göran K. Hansson, tổng thư ký Viện hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thụy Điển, cho biết.

"Chiếc kéo" di truyền

Sử dụng chúng, các nhà nghiên cứu có thể thay đổi DNA của động vật, thực vật và vi sinh vật với độ chính xác cực cao. Những "chiếc kéo" di truyền này đã đưa ngành khoa học sự sống bước sang một kỷ nguyên mới và theo nhiều cách đang mang lại lợi ích lớn nhất cho loài người.

Kể từ khi Charpentier và Doudna phát hiện ra chiếc kéo di truyền CRISPR/Cas9 vào năm 2012, việc sử dụng chúng đã bùng nổ. Công cụ này đã đóng góp vào nhiều khám phá quan trọng trong nghiên cứu cơ bản, và các nhà nghiên cứu thực vật đã có thể phát triển các loại cây trồng chống chịu được nấm mốc, sâu bệnh và hạn hán. Công nghệ này đã có một tác động mang tính cách mạng đối với khoa học đời sống và đặc biệt là trong y học.

Do có nhiều ưu điểm trong việc chỉnh sửa bộ gen, kéo di truyền CRISPR/Cas9 đã thu hút được sự chú ý đáng kể và các nhà khoa học dần coi nó là một công cụ trị liệu mạnh mẽ để điều trị các bệnh liên quan đến đột biến gen. Qua đó góp phần phát triển các liệu pháp điều trị bệnh, đặc biệt là bệnh ung thư và có thể giúp hiện thực hóa giấc mơ chữa khỏi các bệnh di truyền khác.

Các bệnh sử dụng CRISPR/Cas9 đang được thử nghiệm lâm sàng như ung thư, thiếu máu hồng cầu hình liềm, bệnh ß-thalassemia và kể cả nhiễm HIV.

CRISPR/Cas9 là hệ thống được ví như hệ miễn dịch của vi khuẩn nhằm chống lại sự xâm nhiễm phân tử DNA ngoại lai từ virus hay các plasmid khác. Các nhà khoa học ứng dụng CRISPR/Cas9 để thiết kế hệ thống chỉnh sửa DNA bộ gen theo ý muốn.

Giúp chữa nhiều bệnh, gồm cả ung thư

Trong ung thư, các gen sinh ung thư và gen ức chế khối u bị đột biến mang lại cơ hội lớn cho việc sử dụng các phương pháp điều chỉnh bộ gen. Mục tiêu cuối cùng của liệu pháp điều trị ung thư bằng CRISPR/Cas9 là loại bỏ các đột biến ác tính và thay thế chúng bằng chuỗi DNA bình thường.

Việc ứng dụng công nghệ CRISPR/Cas9 gần đây để tạo ra tế bào CAR-T nhằm tấn công các tế bào ác tính mang lại nhiều hi vọng trong các liệu pháp chữa ung thư. Từ đầu năm 2020 đã có hơn 11 thử nghiệm lâm sàng được thực hiện để đánh giá hiệu quả của hệ thống CRISPR/Cas9 trong điều trị ung thư.

Bệnh tim mạch. Các loại bệnh tim mạch khác nhau thường liên quan đến một đột biến di truyền đơn lẻ hoặc sự kết hợp của các đột biến dị hợp tử di truyền hiếm gặp. Trong thực tế, các phương pháp điều trị lâm sàng tập trung vào việc làm giảm các triệu chứng bệnh mà không giải quyết các khiếm khuyết di truyền tiềm ẩn. 

Hiện nay, công nghệ chỉnh sửa gen giúp thiết lập các mô hình bệnh cũng như phân tích chuyên sâu các gen gây bệnh và cơ chế phân tử của chúng, từ đó giúp phát triển các liệu pháp gen trong việc kiểm soát biểu hiện gen cụ thể và cải thiện chức năng gen.

Bệnh thoái hóa thần kinh chẳng hạn như bệnh Huntington, bệnh Alzheimer và bệnh Parkinson, là một nhóm các bệnh lý thu hút sự quan tâm nhất vì chưa có phương pháp chẩn đoán cụ thể hoặc phương pháp điều trị được thiết lập. 

Nhiều nghiên cứu cho thấy các bệnh thoái hóa thần kinh được hình thành bởi sự tương tác phức tạp của nhiều yếu tố di truyền. Sự xuất hiện của các nền tảng chỉnh sửa gen cung cấp một cách tiếp cận thuận tiện để nghiên cứu chức năng gen và liệu pháp liên quan đến các bệnh này.

Bệnh do virus. Các nền tảng chỉnh sửa gen đã nổi lên gần đây như một liệu pháp kháng virus để điều trị các bệnh truyền nhiễm, bằng cách thay đổi các gen vật chủ mà virus tấn công hoặc bằng cách nhắm trực tiếp vào các gen của virus cần thiết cho việc sao chép của chúng. 

Cho đến nay, liệu pháp điều trị HIV dựa trên chỉnh sửa bộ gen liên quan việc tạo ra tế bào miễn dịch T CD4 + kháng HIV có sửa đổi các gen liên quan đến việc nhiễm trùng và sau đó tái sử dụng các tế bào đã chỉnh sửa vào bệnh nhân. Các kết quả trong phòng thí nghiệm cho thấy CRISPR/Cas9 không chỉ có thể loại bỏ đặc biệt sự lây nhiễm HIV tiềm ẩn mà còn có thể ngăn ngừa sự lây nhiễm HIV mới.

Bên cạnh đó, những nghiên cứu trong phòng thí nghiệm cũng cho thấy việc sử dụng công cụ chỉnh sửa gen CRISPR/Cas9 có khả năng nhận diện và phân cắt bộ gen của virus HPV (gây ung thư cổ tử cung) hay HBV (gây viêm gan B).

Tóm lại công nghệ chỉnh sửa gen như CRISPR/Cas9 và những cải tiến của nó có tiềm năng rất lớn trong việc thúc đẩy sự phát triển trong khoa học sự sống, đặc biệt là các ứng dụng điều chỉnh di truyền, ngoại di truyền, cũng như sàng lọc gen chức năng và chẩn đoán gen, đặc biệt là phát triển các liệu pháp điều trị mới.

Bà Emmanuelle Charpentier, 52 tuổi, là tiến sĩ và chuyên gia nghiên cứu người Pháp, làm việc trong ngành vi sinh, di truyền và hóa sinh. Kể từ năm 2015, bà đã trở thành giám đốc của Viện Sinh học nhiễm trùng Max Planck tại Berlin, Đức. Năm 2018, bà thành lập một viện nghiên cứu độc lập - Đơn vị Max Planck chuyên nghiên cứu về mầm bệnh.

Bà Jennifer Anne Doudna, 56 tuổi, là một nhà nghiên cứu sinh hóa người Mỹ, được biết đến nhờ vai trò dẫn đầu trong công nghệ chỉnh sửa gen (CRISPR). Bà là giáo sư đầu ngành tại Trung tâm khoa học y tế và sinh học Li Ka Shing của ĐH California, Berkeley, Mỹ.

Theo Tạp chí Điện tử

Bình luận

Tối thiểu 10 chữ Tiếng việt có dấu Không chứa liên kết

Gửi bình luận

Tin cùng chuyên mục

Thầy thuốc trẻ Việt Nam tiên phong chuyển đổi số, nâng cao sức khỏe cộng đồng

Thầy thuốc trẻ Việt Nam tiên phong chuyển đổi số, nâng cao sức khỏe cộng đồng

Hạt nano vàng đưa điều trị ung thư lên tầm cao mới với công nghệ hình ảnh

Hạt nano vàng đưa điều trị ung thư lên tầm cao mới với công nghệ hình ảnh

Nhanh chóng giải cứu 2 người mắc kẹt trong đám cháy nhà 5 tầng tại Hà Nội

Nhanh chóng giải cứu 2 người mắc kẹt trong đám cháy nhà 5 tầng tại Hà Nội

Phát hiện ung thư vú giai đoạn sớm có tỷ lệ chữa khỏi lên đến 90%

Phát hiện ung thư vú giai đoạn sớm có tỷ lệ chữa khỏi lên đến 90%

 Khám sàng lọc bệnh tim mạch, thận, chuyển hóa cho 1000 người dân tại Hà Nội

 Khám sàng lọc bệnh tim mạch, thận, chuyển hóa cho 1000 người dân tại Hà Nội

Kết nối doanh nghiệp thực hiện các mục tiêu Quốc gia về chăm sóc sức khỏe cộng đồng

Kết nối doanh nghiệp thực hiện các mục tiêu Quốc gia về chăm sóc sức khỏe cộng đồng

VinBrain hợp tác với nhiều hệ thống y tế lớn tại Việt Nam

VinBrain hợp tác với nhiều hệ thống y tế lớn tại Việt Nam

Pfizer đạt bước tiến quan trọng với thuốc điều trị suy mòn do ung thư

Pfizer đạt bước tiến quan trọng với thuốc điều trị suy mòn do ung thư

Chuyên gia cảnh báo về quảng cáo thổi phồng tác dụng của việc Lọc máu

Chuyên gia cảnh báo về quảng cáo thổi phồng tác dụng của việc Lọc máu

GE HealthCare trình diễn giải pháp chăm sóc sức khỏe toàn diện

GE HealthCare trình diễn giải pháp chăm sóc sức khỏe toàn diện

 TP.HCM chính thức công bố dịch sởi và chống dịch ra sao?

TP.HCM chính thức công bố dịch sởi và chống dịch ra sao?

Thành công của ca ghép tim xuyên Việt đầu tiên Tại bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM

Thành công của ca ghép tim xuyên Việt đầu tiên Tại bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM

Tin mới cập nhật

'Bật Lon Coolpack - Săn Tiger Vàng'

'Bật Lon Coolpack - Săn Tiger Vàng'

Sắc đỏ bao trùm thị trường chứng khoán Châu Á - Thái Bình Dương

Sắc đỏ bao trùm thị trường chứng khoán Châu Á - Thái Bình Dương

Dự án Luật Công nghiệp Công nghệ số: Hoàn thiện thể chế cho một ngành kinh tế chiến lược

Dự án Luật Công nghiệp Công nghệ số: Hoàn thiện thể chế cho một ngành kinh tế chiến lược

Samsung Vision AI Tour 2025 bật mí điều gì?

Samsung Vision AI Tour 2025 bật mí điều gì?

MediaTek Dimensity 9400e - Chip flagship với GPU 12 nhân, xử lý đồ họa mạnh mẽ

MediaTek Dimensity 9400e - Chip flagship với GPU 12 nhân, xử lý đồ họa mạnh mẽ

Redmi Note 14 Vàng Sa Mạc chính thức lộ diện

Redmi Note 14 Vàng Sa Mạc chính thức lộ diện

Số hóa toàn diện doanh nghiệp không cần lập trình với Cogover

Số hóa toàn diện doanh nghiệp không cần lập trình với Cogover

H&M ra mắt Bộ sưu tập Hè 2025 mang phong cách boho và thủ công tinh xảo

H&M ra mắt Bộ sưu tập Hè 2025 mang phong cách boho và thủ công tinh xảo

Chính phủ đề xuất giảm 2% thuế GTGT đến hết năm 2026

Chính phủ đề xuất giảm 2% thuế GTGT đến hết năm 2026

Đại học Phenikaa kiện toàn bộ máy lãnh đạo, hướng tới mô hình đại học đa ngành chuẩn quốc tế

Đại học Phenikaa kiện toàn bộ máy lãnh đạo, hướng tới mô hình đại học đa ngành chuẩn quốc tế

VinSpeed: Động lực mới cho tham vọng phát triển hạ tầng và công nghiệp Việt Nam

VinSpeed: Động lực mới cho tham vọng phát triển hạ tầng và công nghiệp Việt Nam

Anh muốn siết chặt nhập cư, doanh nghiệp lo thiếu lao động

Anh muốn siết chặt nhập cư, doanh nghiệp lo thiếu lao động

Tin đọc nhiều

Thầy thuốc trẻ Việt Nam tiên phong chuyển đổi số, nâng cao sức khỏe cộng đồng

Thầy thuốc trẻ Việt Nam tiên phong chuyển đổi số, nâng cao sức khỏe cộng đồng

Công nghệ in 3D đã có thể tạo hình cấu trúc xương từ tế bào gốc của bệnh nhân

Công nghệ in 3D đã có thể tạo hình cấu trúc xương từ tế bào gốc của bệnh nhân

Hình mẫu Hàn Quốc chật vật ứng phó làn sóng dịch bệnh lớn nhất

Hình mẫu Hàn Quốc chật vật ứng phó làn sóng dịch bệnh lớn nhất

Kỉ niệm 45 năm ngày thành lập Bệnh viện Thống Nhất

Kỉ niệm 45 năm ngày thành lập Bệnh viện Thống Nhất

Bệnh viện Ung bướu hiện đại, có sân đậu trực thăng

Bệnh viện Ung bướu hiện đại, có sân đậu trực thăng

Tin mới nhất về dịch COVID-19 ở Việt Nam ghi nhận 6 ca mắc mới tại Hải Dương và Quảng Nam

Tin mới nhất về dịch COVID-19 ở Việt Nam ghi nhận 6 ca mắc mới tại Hải Dương và Quảng Nam

Khám chữa bệnh từ xa sẽ triệt tiêu khoảng cách giữa các tuyến y tế

Khám chữa bệnh từ xa sẽ triệt tiêu khoảng cách giữa các tuyến y tế

Công nghệ - Tấm lá chắn "vô hình" phòng chống dịch COVID-19

Công nghệ - Tấm lá chắn "vô hình" phòng chống dịch COVID-19

 Con người có thể bị nhiễm virus corona 2 lần hay không?

Con người có thể bị nhiễm virus corona 2 lần hay không?

Bác sĩ tiếp tục hội chẩn về hai ca bệnh nặng ở Hà Nội

Bác sĩ tiếp tục hội chẩn về hai ca bệnh nặng ở Hà Nội

Video xem nhiều

Đại học Miami tạo ra cảm biến chất lượng không khí phát hiện Covid-19

Đại học Miami tạo ra cảm biến chất lượng không khí phát hiện Covid-19

Ford F-150 Lightning 2022 ra mắt: Bán tải chạy điện giá khởi điểm chưa đến 40 nghìn USD

Ford F-150 Lightning 2022 ra mắt: Bán tải chạy điện giá khởi điểm chưa đến 40 nghìn USD

Clip: Khuyến cáo đối với người lao động, người làm việc, người bán hàng tại khu dịch vụ trong dịch Covid-19

Clip: Khuyến cáo đối với người lao động, người làm việc, người bán hàng tại khu dịch vụ trong dịch Covid-19

Lộ diện siêu xe hypercar Czinger 21C tăng tốc 0-100km/h chưa tới 2 giây

Lộ diện siêu xe hypercar Czinger 21C tăng tốc 0-100km/h chưa tới 2 giây

“Rắn tiên tri” dự đoán đội tuyển Việt Nam thắng Thái Lan

“Rắn tiên tri” dự đoán đội tuyển Việt Nam thắng Thái Lan

Xe máy điện VinFast được CNN chọn là 1 trong 5 biểu tượng mới của Hà Nội

Xe máy điện VinFast được CNN chọn là 1 trong 5 biểu tượng mới của Hà Nội

Một ngày trải nghiệm giấc mơ trở thành tay đua F1 chuyên nghiệp ở Nhật Bản

Một ngày trải nghiệm giấc mơ trở thành tay đua F1 chuyên nghiệp ở Nhật Bản

Pretzel - Bánh quy cây: Biểu tượng văn hoá châu Âu với nhiều tranh cãi về nguồn gốc

Pretzel - Bánh quy cây: Biểu tượng văn hoá châu Âu với nhiều tranh cãi về nguồn gốc

Sếp nhà bán lẻ làm lộ ngày bán iPhone 11

Sếp nhà bán lẻ làm lộ ngày bán iPhone 11

Chiếc điều hòa cá nhân này của Sony là tất cả những gì bạn cần để sống sót qua mùa hè nóng nực

Chiếc điều hòa cá nhân này của Sony là tất cả những gì bạn cần để sống sót qua mùa hè nóng nực

Những gì bạn muốn biết về 5G

Những gì bạn muốn biết về 5G

5G thay đổi tương lai của bạn như thế nào?

5G thay đổi tương lai của bạn như thế nào?

Bàn về tầm nhìn và các trụ cột của công nghệ thông tin di động 6G
04/03/2022
Chip xử lý A15 Bionic của Apple có gì mới
15/09/2021
Sex Education mùa 3 được Netflix công chiếu vào 17/9
14/09/2021
iPhone 13 không thay đổi nhiều về ngoại hình, camera được nâng cấp mạnh
13/09/2021
Cách xem trực tiếp sự kiện ra mắt iPhone 13 và Apple Watch 7
10/09/2021
VNEID của Bộ Công an khác các ứng dụng đang được vận hành?
10/09/2021
'Cái tôi' thời 4.0 và tính hai mặt của mạng xã hội
04/09/2021
'Muôn màu' cảm xúc của trẻ trong ngày khai giảng online
24/08/2021
Chủ tịch Chu Ngọc Anh giải toả 'ách tắc' về Giấy đi đường cho người dân Thủ đô
10/08/2021
Hàng loạt Macbook M1 tự dưng vỡ màn hình, Apple có đồng ý bảo hành?
02/08/2021
6 bộ phim hay nhất để xem trên VieON
29/01/2021
Bắc Ninh: Không ký kết triển khai dự án Owifi 5G với CSE Singapore
27/06/2020
Bị World Bank cấm dự thầu 7 năm, công ty Sao Bắc Đẩu thừa nhận sai sót
27/06/2020
Wefinex - Mô hình hoạt động đa cấp "đội lốt" đầu tài chính trên mạng internet
10/06/2020
Khai trừ MISA khỏi Câu lạc bộ Chữ ký số và Giao dịch điện tử Việt Nam
27/05/2020
Chuyển đổi số - Nên hiểu như thế nào cho đúng
25/05/2020
Chống thất thu thuế là thách thức lớn đối với nền kinh tế số
29/04/2020
Cách chuyển tập tin sang máy tính mới
10/11/2019
VNPT, MobiFone, VTC sẽ hoàn thành cổ phần hóa trước năm 2021
20/08/2019
5G thay đổi tương lai của bạn như thế nào?
26/07/2019
Nhận diện hành vi lừa đảo trên không gian mạng
25/07/2019
Truyền hình OTT - Hướng đi mới của các “nhà Đài”
24/07/2019