Apple và tham vọng lấn sân mảng tài chính

Hình minh họa

Năm 2019, sau nhiều tháng làm việc miệt mài, các giám đốc điều hành tại Apple và Goldman Sachs chuẩn bị ra mắt Apple Card, một động thái mang tính bước ngoặt đối với tham vọng ngày càng lớn của nhà sản xuất iPhone trong lĩnh vực dịch vụ tài chính. Tuy nhiên, khi ngày ra mắt đến gần, các đối tác lại gặp trở ngại.

Apple, với mong muốn được coi là nhà cung cấp giá trị độc nhất cho khách hàng và có thói quen tuyên bố tiếp thị hoành tráng, muốn quảng cáo sản phẩm này là “thẻ tín dụng an toàn nhất từ trước đến nay”. Tuy nhiên, Goldman Sachs lại chùn bước chỉ vì lo ngại chữ "nhất" trong tuyên bố của Apple.

Trong khi đó, Goldman coi Apple Card là một sản phẩm then chốt để chứng tỏ rằng họ có thể phục vụ cho các khách hàng của Main Street (thuật ngữ để chỉ các doanh nghiệp nhỏ độc lập của Mỹ).

Cuối cùng, hai bên giải quyết bằng một tuyên bố bớt “kêu” hơn là “Apple Card mang đến cấp độ riêng tư và bảo mật mới”, nhấn mạnh việc không có số 16 chữ số hoặc mã bảo mật trên thẻ khiến nó “an toàn hơn bất kỳ thẻ tín dụng vật lý nào khác".

Theo các nguồn thạo tin, đây là một trong những cuộc tranh luận lớn nhất giữa Apple và Goldman trong thời gian chuẩn bị ra mắt Apple Card và là một bài học ban đầu cho Apple về việc điều hướng quan liêu trong các dịch vụ tài chính của mình.

Apple đang toan tính điều gì?

Giờ đây, sau 4 năm, nhà sản xuất iPhone ngày càng cảm thấy tự tin trong lĩnh vực tài chính và đang đẩy mạnh nỗ lực mở rộng hơn nữa vào lĩnh vực này. Chỉ trong ba tuần qua, Apple, với sự giúp đỡ của Goldman, đã tung ra hai sản phẩm lớn.

Apple Pay Later, một sản phẩm “mua ngay, trả sau”, là trường hợp đầu tiên Apple cho người tiêu dùng vay tiền trực tiếp từ bảng cân đối kế toán của chính mình. Thứ hai là Savings, một tài khoản tiết kiệm lãi suất cao, cung cấp cho khách hàng Mỹ mức lãi suất 4.15%, gấp 10 lần mức trung bình cả nước. Các khoản tiền gửi sẽ nằm trong tay Goldman, với tư cách là một ngân hàng được cấp phép và được chính phủ Mỹ bảo hiểm.

Câu hỏi đặt ra cho các ngân hàng và nhà cung cấp dịch vụ tài chính khác là họ nên lo lắng như thế nào khi có một công ty công nghệ có 1.2 tỷ người dùng iPhone, mức vốn hóa thị trường 2,600 tỷ USD và có lịch sử đổi mới đột phá, đang giành “miếng bánh” của họ.

Quy mô của Apple khiến ngay cả những ngân hàng lớn nhất thế giới cũng trở nên nhỏ bé. Chỉ riêng bộ phận dịch vụ của Apple đã kiếm được 55 tỷ USD lợi nhuận từ thuê bao định kỳ và thanh toán trên App Store trong năm 2022, cao hơn cả JPMorgan và Citi cộng lại. Nhưng con số đó cũng chỉ chiếm 1/5 tổng doanh thu.

Và “gã khổng lồ” này cũng không e ngại về tham vọng của mình trong lĩnh vực tài chính. Jennifer Bailey, người đứng đầu của Apple Pay, đã nói vào năm 2016 rằng Apple đang trên một hành trình dài và tốt đẹp để thay thế chiếc ví điện tử này.

Đối với giám đốc điều hành JPMorgan Chase, Jamie Dimon, rủi ro đủ rõ ràng để ông coi Apple là một ngân hàng. “Họ có thể không có tiền gửi được bảo hiểm, nhưng đó là một ngân hàng. Nếu bạn chuyển tiền, giữ tiền, quản lý tiền, cho vay tiền, thì họ vẫn được coi là ngân hàng”, ông nói hồi tháng 06/2022.

Trong tháng này, Dimon một lần nữa cảnh báo các nhà đầu tư về mối đe dọa đang rình rập khi cho rằng các công ty công nghệ lớn có nguồn tài nguyên khổng lồ về dữ liệu và hệ thống độc quyền sẽ mang lại cho họ lợi thế cạnh tranh phi thường.

Stephen Squeri, giám đốc điều hành của American Express, đã thừa nhận với các nhà phân tích vào tuần trước rằng ông cũng bị choáng ngợp về Apple và Amazon, hai doanh nghiệp mà ông gọi là những hiện tượng có mối liên hệ sâu sắc với người tiêu dùng. “Chúng tôi nghĩ mọi người đang đuổi theo chúng tôi”, ông nói.

Sức mạnh của sự chắc chắn

Apple thường mở rộng sang lĩnh vực mới không phải thông qua các thương vụ mua lại chớp nhoáng, mà thông qua các bước hành động từ từ để tạo lợi thế bền vững theo thời gian.

Trong lĩnh vực tài chính, chiến lược đi chậm của Apple đã cho thấy thành quả rõ ràng nhất với sản phẩm Apple Pay. Đây là công nghệ thanh toán không dây của Apple được công bố lần đầu tiên cùng với iPhone 6 vào năm 2014, với mục tiêu biến đổi mảng thanh toán di động.

Tuy nhiên, người dùng chậm áp dụng Apple Pay đến mức Apple bị chế giễu trong những năm đầu tiên hoạt động. Đến năm 2016, chỉ 1/10 chủ sở hữu iPhone trên toàn cầu sử dụng Apple Pay. Nhưng cơ sở người dùng đã tăng lên 50% vào năm 2020, theo Deepwater Asset Management. Đến năm 2022, tỷ lệ áp dụng đạt 75% và Ủy ban châu Âu đã mở một cuộc điều tra chống độc quyền.

Gene Munster, đối tác quản lý của Deepwater, cho biết: “Họ chuyển động với tốc độ và sức mạnh giống như một sông băng”. Còn nhận xét về những động thái tiếp theo của Apple trong lĩnh vực ngân hàng, ông nói thêm: “Việc này sẽ mất 5 - 10 năm, nhưng sau đó chúng ta sẽ nhớ về Apple giống như với Citi, JPMorgan và Wells Fargo”.

Ba cựu nhân viên của Apple cho biết nhà sản xuất iPhone đang thực hiện chiến lược lâu dài về lĩnh vực tài chính và thanh toán, và những động thái gần đây của họ sẽ tạo một tiền đề vững chắc để chiếm thị phần lớn hơn trên thị trường này.

Apple đã công bố tính năng thanh toán Tap to Pay, biến iPhone thành thiết bị thanh toán mà không cần phần cứng bổ sung hoặc thiết bị đầu cuối. Ảnh: Apple.

Apple đã dành nhiều năm cho kế hoạch vốn được nội bộ biết đến là dự án Muirfield, cho phép iPhone không chỉ gửi thanh toán mà còn nhận tiền. Tính năng này đã được công bố vào tháng 02/2022. Khi đó, một thông cáo báo chí của Apple đã mô tả rằng những người bán hàng sử dụng iPhone có chip NFC “chạm và đi” hiện có thể chấp nhận thanh toán bằng thẻ tín dụng mà không cần phần cứng bổ sung hoặc thiết bị đầu cuối. Dịch vụ này được triển khai kết hợp với các nhà cung cấp dịch vụ thanh toán bao gồm Stripe, Adyen và Square.

Những người quen thuộc với công nghệ cho biết ý nghĩa của nó còn rộng hơn nhiều: nếu cả người mua và người bán đều sử dụng iPhone hoặc iPad để xử lý thanh toán, điều đó mang lại cho Apple khả năng tạo ra một mạng kín không cần tới các đối tác ngân hàng hoặc mạng điều hành bởi Visa và Mastercard.

Một cựu nhân viên của Apple cho biết: “Hiện tại, họ không thể làm phật lòng các ngân hàng và họ không thể tách rời các đối tác mạng. Nhưng bạn thử tưởng tượng khi ngày càng có nhiều người sử dụng Apple Pay, sau đó đòn bẩy chuyển sang phe của Apple và họ có thể thực hiện các dịch vụ khác mà không quá phải phụ thuộc vào ngân hàng”.

Ông Munster nói thêm rằng Apple lâu nay đều hợp tác với các đối tác trong một khoảng thời gian dài, cho đến khi họ có lợi thế để đi một mình. Và ông nghi ngờ rằng đó cũng là chiến lược mà họ sử dụng để thâm nhập vào lĩnh vực tài chính.

Sam Shawki, giám đốc điều hành của MagicCube - công ty cung cấp công nghệ tương tự cho thiết bị Android, cho biết khả năng người bán hàng chấp nhận thanh toán một cách an toàn thông qua điện thoại thông minh và máy tính bảng có thể khiến toàn bộ thị trường thiết bị thanh toán trị giá 48 tỷ USD hiện tại trở nên lỗi thời.

“Mục tiêu dài hạn của họ là chiếm thị phần của Visa và PayPal”, ông Shawki nói.

Theo tạp chí Điện tử và Ứng dụng