Số đề tài nghiên cứu khoa học sử dụng ngân sách Nhà nước và ứng dụng thực tế ra sao?

Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Huỳnh Thành Đạt

Bộ trưởng Huỳnh Thành Đạt đã trả lời rằng trong những năm qua, Đảng, Nhà nước và Quốc hội đã quan tâm đặc biệt đến hoạt động Khoa học và Công nghệ (KHCN), cùng với việc thúc đẩy sự đổi mới và sáng tạo. Mặc dù kinh tế gặp khó khăn, Quốc hội vẫn đã cấp kinh phí cho ngành KHCN và Bộ Khoa học và Công nghệ, chiếm tỉ lệ 0.64% của GDP.

Bộ trưởng Huỳnh Thành Đạt nhấn mạnh rằng hoạt động KHCN có tính chất đặc thù, vì nghiên cứu luôn tìm kiếm điều mới mẻ và kết quả có thể thành công, thất bại hoặc đến sau một thời gian dài. Do đó, việc xác định chính xác số đề tài đã được áp dụng là một nhiệm vụ khó khăn. Quan trọng hơn là phải đánh giá kết quả đó, đảm bảo rằng chúng góp phần vào phát triển kinh tế-xã hội và nâng cao năng lực nghiên cứu, đồng thời tăng cường uy tín của các viện nghiên cứu và trường đại học.

Sau khi được đề nghị "đi thẳng vào nội dung câu hỏi", Bộ trưởng Huỳnh Thành Đạt cho biết nghiên cứu khoa học công nghệ là lĩnh vực có tính chất đặc thù, bản chất là đi tìm cái mới nên có thể thành công hoặc thất bại, có thể thành công sớm hoặc thành công muộn. "Do vậy, để tính toán bao nhiều đề tài đã được đưa vào ứng dụng là điều khó xác định" - Bộ trưởng nói.

Thực tế đã chứng minh rằng các kết quả nghiên cứu đã đóng góp vào việc nâng cao thứ hạng của các trường đại học trong khu vực và trên toàn cầu. Hiện nay, đã có 9 trường đại học của Việt Nam xuất hiện trên bản đồ xếp hạng quốc tế. Đây là kết quả của sự phát triển trong lĩnh vực KHCN và đổi mới sáng tạo. Mặc dù mọi đề tài đều mang theo những rủi ro và có thể gặp trục trặc, không phải đề tài nào cũng đạt được kết quả, đặc biệt là trong việc chuyển giao công nghệ và thương mại hóa.

Bộ trưởng Huỳnh Thành Đạt cho biết rằng hiện nay còn nhiều vướng mắc và nội dung cần được giải quyết, bao gồm nghị định về quản lý sở hữu tài sản công và Luật Sở hữu trí tuệ. Bộ sẽ đề xuất Chính phủ điều chỉnh chính sách, tạo điều kiện để thúc đẩy việc chuyển giao công nghệ và đáp ứng nhu cầu phát triển.

Đại biểu Trần Thị Hồng (đoàn Ninh Bình) cũng đặt câu hỏi về lý do tại sao thị trường KHCN ở Việt Nam vẫn chưa phát triển. Bà Thanh muốn biết cần tập trung vào những giải pháp gì để phát triển thị trường KHCN. Bộ trưởng Huỳnh Thành Đạt đã trả lời rằng Bộ đã ban hành nhiều quy định và thông tư nhằm thúc đẩy việc chuyển giao KHCN và đã mang lại nhiều kết quả tích cực, đưa công nghệ mới và tiên tiến vào các lĩnh vực như y tế, viễn thông và giao thông vận tải. Một số ngành cũng đã có sự tham gia sâu vào chuỗi ứng dụng và cạnh tranh trên thị trường quốc tế. Tuy nhiên, vẫn còn một số chính sách chưa phát huy tác dụng, khó tiếp cận doanh nghiệp và dịch vụ đi kèm chưa hiệu quả, do hạn chế về ngân sách. Bộ sẽ đề xuất Chính phủ điều chỉnh cơ chế chính sách phù hợp với thực tế và đặc biệt thúc đẩy chương trình tìm kiếm chuyển giao công nghệ từ nước ngoài vào Việt Nam.

Ông Lê Thanh Vân chưa hài lòng với phần trả lời của Bộ trưởng và cho rằng yếu tố quan trọng để Việt Nam bứt phá trong lĩnh vực KHCN chính là nhân tài. Ông nhấn mạnh rằng chỉ có nhân tài, đặc biệt là nhân tài KHCN, mới có thể thay đổi diện mạo KHCN Việt Nam. Ông đề cập đến sự ưu tiên trong lựa chọn các chính sách để "kích nổ" trong công nghệ, và nhấn mạnh nhân tài ở các lĩnh vực như trí tuệ nhân tạo, blockchain, công nghệ thông tin và công nghệ vật liệu mới.

Theo tạp chí Điện tử và Ứng dụng