Xuân Quỳnh - Nhà thơ của những điều dung dị đời thường nhất

Ninh Gia
06/10/2019 00:39
D

Xuân Quỳnh (1942-1988), là một nhà thơ nữ Việt Nam, nữ thi sĩ nổi tiếng với nhiều bài thơ được nhiều người biết đến như Thuyền và biển, Sóng, Thơ tình cuối mùa thu, Tiếng gà trưa... Bà được Nhà nước Việt Nam truy tặng Giải thưởng Nhà nước và Giải thưởng Hồ Chí Minh vì những thành tựu cho nền văn học nước nhà.

Xuân Quỳnh trở thành nhà thơ từ diễn viên múa

Xuân Quỳnh tên thật là Nguyễn Thị Xuân Quỳnh, sinh ngày 6/10/1942 tại xã Văn Khê, thị xã Hà Đông, tỉnh Hà Tây (nay là phường La Khê, quận Hà Đông, Hà Nội). Xuất thân trong một gia đình công chức, mẹ mất sớm, bố thường xuyên công tác xa gia đình, bà được bà nội nuôi dạy từ nhỏ đến khi trưởng thành.

Xuất phát điểm là diễn viên múa từ năm 13 tuổi, có thơ đăng báo năm 19 tuổi, trở thành nhà thơ chuyên nghiệp sau khi qua lớp bồi dưỡng những người viết văn trẻ khoá đầu tiên của Hội Nhà Văn Việt Nam (1962-1964). Xuân Quỳnh được coi là nhà thơ nữ hàng đầu của nửa cuối thế kỷ 20.

Tháng 2/1955, Xuân Quỳnh được tuyển vào Đoàn Văn công nhân dân Trung ương và được đào tạo thành diễn viên múa. Bà đã nhiều lần đi biểu diễn ở nước ngoài và dự Đại hội thanh niên sinh viên thế giới năm 1959 tại Vienna (Áo).

Từ năm 1962 đến 1964, Xuân Quỳnh học Trường bồi dưỡng những người viết văn trẻ (khoá I) của Hội Nhà văn Việt Nam. Sau khi học xong, làm việc tại báo Văn nghệ, báo Phụ nữ Việt Nam.

Bà là hội viên từ năm 1967, ủy viên Ban chấp hành Hội Nhà văn Việt Nam khoá III. Năm 1973, Xuân Quỳnh kết hôn với nhà viết kịch, nhà thơ Lưu Quang Vũ, trước đó, Xuân Quỳnh kết hôn lần đầu tiên với một nhạc công của Đoàn Văn công nhân dân Trung ương và đã ly hôn. Từ năm 1978 đến lúc mất, Xuân Quỳnh làm biên tập viên Nhà xuất bản Tác phẩm mới.

Xuân Quỳnh mất ngày 29/8/1988 trong một vụ tai nạn giao thông tại đầu cầu Phú Lương, thị xã Hải Dương (nay là thành phố), tỉnh Hải Dương, cùng với chồng Lưu Quang Vũ và con trai Lưu Quỳnh Thơ mới 13 tuổi.

Bà được truy tặng Giải thưởng Nhà nước về Văn học nghệ thuật năm 2001. Ngày 30/3/2017, cố Chủ tịch nước Trần Đại Quang ký Quyết định số 602 chính thức truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật cho cố nhà thơ Xuân Quỳnh với hai tập thơ là Lời ru mặt đất và Bầu trời trong quả trứng.

Thơ Xuân Quỳnh giàu cảm xúc với những cung bậc khác nhau như chính tính cách luôn hết mình của Xuân Quỳnh. Những bài thơ khi hạnh phúc đắm say, lúc đau khổ, suy tư của nhà thơ luôn gần gũi vì được viết với sự đằm thắm của một người phụ nữ vừa làm thơ vừa làm vợ, làm mẹ.

Nhiều bài thơ của Xuân Quỳnh đã trở nên nổi tiếng như Thuyền và biển, Sóng (viết năm 1967, in trong tập Hoa dọc chiến hào năm 1968), Hoa cỏ may, Tự hát, Nói cùng anh... Các bài thơ Sóng, Truyện cổ tích về loài người (Lời ru trên mặt đất, Nhà xuất bản Tác phẩm mới, 1978) được đưa vào sách giáo khoa phổ thông của Việt nam. Nhạc sĩ Phan Huỳnh Điểu đã phổ nhạc rất thành công các bài thơ: Thuyền và biển (4/1963), Thơ tình cuối mùa thu của Xuân Quỳnh.

Biểu tượng của Google hôm nay kỷ niệm 77 năm ngày sinh của cố nhà thơ Xuân Quỳnh.

Doodle hôm nay, được minh họa bởi các nghệ sĩ khách mời ở thành phố Hồ Chí Minh, tôn vinh nhà văn từng đoạt giải thưởng, người hiện được coi là một trong những nhà thơ quan trọng nhất thế kỷ 20 của đất nước cô.

Xuân Quỳnh làm thơ từ những điều dung dị

Chủ đề thơ Xuân Quỳnh thường là những vấn đề nội tâm: kỷ niệm tuổi thơ, tình yêu gia đình... Hiện thực xã hội, sự kiện đời sống hiện diện như một bối cảnh cho tâm trạng. Do vậy thơ Xuân Quỳnh hướng nội, rất tâm trạng cá nhân nhưng không là thứ tháp ngà xa rời đời sống.

Thơ của bà là đời sống đích thực, đời sống của chị trong những năm đất nước còn chia cắt, còn chiến tranh, còn nghèo, còn gian khổ, là những lo toan con cái, cơm nước, cửa nhà của một người phụ nữ, người phụ nữ làm thơ thường ngược xuôi trên mọi ngả đường bom đạn.

Xuân Quỳnh không làm ra thơ, không chế tạo câu chữ mà chị viết như kể lại những gì chị đã sống, đã trải. Nét riêng của Xuân Quỳnh so với thế hệ nhà thơ hiện đại cùng thời chính là ở khía cạnh nội tâm đó. Thơ bà là thơ mang tâm trạng.

Thời ấy nhiều bài thơ thiên về phản ánh sự kiện, cốt để được việc cho đời, còn tâm trạng tác giả thường là tâm trạng chung của xã hội, vui buồn tác giả hoà trong vui buồn chung của công dân. Tâm trạng thơ Xuân Quỳnh là tâm trạng nảy sinh từ đời sống của chính bà, từ hoàn cảnh của riêng bà. Viết trên đường 20 là bài thơ chiến tranh nhưng lại mang nỗi lòng trăn trở xao xác của một người đang yêu.

Có bài bề bộn chi tiết hiện thực như một ký sự. Những năm ấy, đúng là ký sự về đời sống Hà Nội những năm chống Mỹ, nhưng nó không thành ký mà vẫn là thơ do nỗi lòng riêng của tác giả đã tạo nên một mạch trữ tình xâu chuỗi các chi tiết rời rạc của ngày thường lại, tổ chức nó thành kết cấu của bài thơ.

Xuân Quỳnh có tài toả lên các chi tiết ngẫu nhiên quan sát được từ đời sống một từ trường cảm xúc của nội tâm mình, biến các chi tiết đời trở nên thơ, có sức gợi, sức ám ảnh kỳ lạ (Trời trở rét, Không đề, Gió Lào cát trắng, Mùa hoa doi, Hoa cỏ may...)

Thơ Xuân Quỳnh giàu tình cảm, tình cảm sâu và tinh tế nhưng lẩn khuất phía sau tình cảm ấy lại là tư tưởng có tính khái quát, triết lý (Cơn mưa không phải của mình, Đồi đá ong và cây bạch đàn, Chuyện cổ tích về loài người, Những người mẹ không có lỗi...)

Đấy là những triết lý nảy sinh từ đời sống, nó có tính thực tiễn, giúp ích thật sự cho người đọc nhận thức và xử lý việc đời, không phải thứ triết lý tư biện, viễn vọng mà chẳng dùng được vào việc gì.

Đề tài, đối với Xuân Quỳnh, không phải là quan trọng. Điều bà quan tâm là chủ đề. Thơ Xuân Quỳnh bao giờ cũng có tứ, bà dùng tứ để bộc lộ chủ đề. Đây là một đóng góp đáng quý của Xuân Quỳnh vì giai đoạn ấy thơ chúng ta rất lỏng về tứ.

Xuân Quỳnh có năng khiếu quan sát. Bà quan sát bằng tất cả giác quan và phong phú trong liên tưởng. Chi tiết vốn quen thuộc bỗng trở nên mới lạ, tạo ý vị cho câu thơ. Một màu cỏ mùa xuân: “Cỏ bờ đê rất lạ/ Xanh như là chiêm bao”. Tiếng mưa trên lá cọ: “Mưa trên cọ bàng hoàng rồi vụt tạnh”.

Cũng có thể vì có tài quan sát mà ở một số bài Xuân Quỳnh ham tả, ham kể. Kể có duyên nhưng vẫn làm loãng chất thơ. Những bài thơ dài của Xuân Quỳnh thường dài vì rậm chi tiết.

Chúc mừng sinh nhật lần thứ 77 của Xuân Quỳnh!

Theo Tạp chí Điện tử

Bình luận

Tối thiểu 10 chữ Tiếng việt có dấu Không chứa liên kết

Gửi bình luận

Tin cùng chuyên mục

Lễ tốt nghiệp 'Hành trình hạnh phúc' khóa 2 năm 2023 cho học viên Nghị Lực Sống

Lễ tốt nghiệp 'Hành trình hạnh phúc' khóa 2 năm 2023 cho học viên Nghị Lực Sống

Bosch tổ chức thành công sự kiện 'Future Orientation'

Bosch tổ chức thành công sự kiện 'Future Orientation'

Visa đồng hành cùng Base tại sự kiện Base SaaS Day 2023

Visa đồng hành cùng Base tại sự kiện Base SaaS Day 2023

Ngày hội Nhà sáng tạo nội dung TikTok: Sân chơi nhỏ, bùng nổ lớn

Ngày hội Nhà sáng tạo nội dung TikTok: Sân chơi nhỏ, bùng nổ lớn

Vinpearl DIC Legends Vietnam 2023 tranh tài với tổng thưởng lên đến 31 tỷ đồng

Vinpearl DIC Legends Vietnam 2023 tranh tài với tổng thưởng lên đến 31 tỷ đồng

Synology Solution Day 2023 thu hút gần 400 chủ doanh nghiệp và chuyên viên IT

Synology Solution Day 2023 thu hút gần 400 chủ doanh nghiệp và chuyên viên IT

Food & Hotel Hanoi 2023: thúc đẩy cho các mục tiêu về giao thương kinh tế

Food & Hotel Hanoi 2023: thúc đẩy cho các mục tiêu về giao thương kinh tế

Triển lãm Quốc tế Điện tử và Thiết bị Thông minh Việt Nam tại Hà Nội

Triển lãm Quốc tế Điện tử và Thiết bị Thông minh Việt Nam tại Hà Nội

Zalo AI Challenge 2023 khởi động mùa mới

Zalo AI Challenge 2023 khởi động mùa mới

Trung tâm dữ liệu VNPT IDC Hòa Lạc chính thức khai trương

Trung tâm dữ liệu VNPT IDC Hòa Lạc chính thức khai trương

Khai mạc Triển lãm quốc tế chuyên ngành dệt may - thiết bị & nguyên phụ liệu 2023

Khai mạc Triển lãm quốc tế chuyên ngành dệt may - thiết bị & nguyên phụ liệu 2023

Editors' Choice Awards 2023 với chủ đề: Smart Creative - Sáng tạo Thông minh

Editors' Choice Awards 2023 với chủ đề: Smart Creative - Sáng tạo Thông minh

Tin mới cập nhật

Lễ tốt nghiệp 'Hành trình hạnh phúc' khóa 2 năm 2023 cho học viên Nghị Lực Sống

Lễ tốt nghiệp 'Hành trình hạnh phúc' khóa 2 năm 2023 cho học viên Nghị Lực Sống

Chuyển dịch cơ cấu kinh tế vùng và thúc đẩy kinh tế biển

Chuyển dịch cơ cấu kinh tế vùng và thúc đẩy kinh tế biển

Tại sao mống mắt được thu thập làm dữ liệu căn cước

Tại sao mống mắt được thu thập làm dữ liệu căn cước

ezCloud tham dự Ngày hội Tư vấn Chuyển đổi số cho Doanh nghiệp tỉnh Quảng Ninh

ezCloud tham dự Ngày hội Tư vấn Chuyển đổi số cho Doanh nghiệp tỉnh Quảng Ninh

Bosch tổ chức thành công sự kiện 'Future Orientation'

Bosch tổ chức thành công sự kiện 'Future Orientation'

Visa đồng hành cùng Base tại sự kiện Base SaaS Day 2023

Visa đồng hành cùng Base tại sự kiện Base SaaS Day 2023

Hitachi Energy khánh thành nhà máy biến áp hiện đại tại Bắc Ninh

Hitachi Energy khánh thành nhà máy biến áp hiện đại tại Bắc Ninh

'Năm mới phải tới - ASUS mới, mở hành trình mới'

'Năm mới phải tới - ASUS mới, mở hành trình mới'

Phát triển thương mại điện tử Việt Nam bền vững

Phát triển thương mại điện tử Việt Nam bền vững

JBL Authentics 200: món quà đậm chất cổ điển

JBL Authentics 200: món quà đậm chất cổ điển

'Thủ phủ công nghiệp' Bắc Ninh ước tính tăng trưởng âm, hiếm thấy sau chục năm

'Thủ phủ công nghiệp' Bắc Ninh ước tính tăng trưởng âm, hiếm thấy sau chục năm

Baemin và hành trình chấm dứt trên thị trường Việt Nam

Baemin và hành trình chấm dứt trên thị trường Việt Nam

Tin đọc nhiều

Lễ tốt nghiệp 'Hành trình hạnh phúc' khóa 2 năm 2023 cho học viên Nghị Lực Sống

Lễ tốt nghiệp 'Hành trình hạnh phúc' khóa 2 năm 2023 cho học viên Nghị Lực Sống

Bosch tổ chức thành công sự kiện 'Future Orientation'

Bosch tổ chức thành công sự kiện 'Future Orientation'

Visa đồng hành cùng Base tại sự kiện Base SaaS Day 2023

Visa đồng hành cùng Base tại sự kiện Base SaaS Day 2023

Ngày hội Nhà sáng tạo nội dung TikTok: Sân chơi nhỏ, bùng nổ lớn

Ngày hội Nhà sáng tạo nội dung TikTok: Sân chơi nhỏ, bùng nổ lớn

Vinpearl DIC Legends Vietnam 2023 tranh tài với tổng thưởng lên đến 31 tỷ đồng

Vinpearl DIC Legends Vietnam 2023 tranh tài với tổng thưởng lên đến 31 tỷ đồng

Synology Solution Day 2023 thu hút gần 400 chủ doanh nghiệp và chuyên viên IT

Synology Solution Day 2023 thu hút gần 400 chủ doanh nghiệp và chuyên viên IT

Fortinet OT Summit 2022 - APAC: An ninh mạng không chỉ là vấn đề công nghệ

Fortinet OT Summit 2022 - APAC: An ninh mạng không chỉ là vấn đề công nghệ

Thiên đường chuột: thí nghiệm về một xã hội thu nhỏ vẽ ra những kết luận rùng rợn về tương lai con người (Phần 2)

Thiên đường chuột: thí nghiệm về một xã hội thu nhỏ vẽ ra những kết luận rùng rợn về tương lai con người (Phần 2)

VNPT, MobiFone, VTC sẽ hoàn thành cổ phần hóa trước năm 2021

VNPT, MobiFone, VTC sẽ hoàn thành cổ phần hóa trước năm 2021

Công nghệ quảng cáo mới và hiện đại đón đầu các hiệp định FTA

Công nghệ quảng cáo mới và hiện đại đón đầu các hiệp định FTA

Video xem nhiều

Đại học Miami tạo ra cảm biến chất lượng không khí phát hiện Covid-19

Đại học Miami tạo ra cảm biến chất lượng không khí phát hiện Covid-19

Ford F-150 Lightning 2022 ra mắt: Bán tải chạy điện giá khởi điểm chưa đến 40 nghìn USD

Ford F-150 Lightning 2022 ra mắt: Bán tải chạy điện giá khởi điểm chưa đến 40 nghìn USD

Thông điệp lan tỏa mùa dịch COVID-19

Thông điệp lan tỏa mùa dịch COVID-19

Clip: Khuyến cáo đối với người lao động, người làm việc, người bán hàng tại khu dịch vụ trong dịch Covid-19

Clip: Khuyến cáo đối với người lao động, người làm việc, người bán hàng tại khu dịch vụ trong dịch Covid-19

Cỗ xe lai phản lực tăng tốc từ 0 - 1010 km/h trong 50 giây tham vọng phá kỷ lục thế giới

Cỗ xe lai phản lực tăng tốc từ 0 - 1010 km/h trong 50 giây tham vọng phá kỷ lục thế giới

“Rắn tiên tri” dự đoán đội tuyển Việt Nam thắng Thái Lan

“Rắn tiên tri” dự đoán đội tuyển Việt Nam thắng Thái Lan

Làm thế nào để nâng cao tương tác giữa loa và phòng nghe hiệu quả

Làm thế nào để nâng cao tương tác giữa loa và phòng nghe hiệu quả

Trực tiếp: Apple ra mắt Iphone 11 tại Cupertino, California, Mỹ

Trực tiếp: Apple ra mắt Iphone 11 tại Cupertino, California, Mỹ

Sếp nhà bán lẻ làm lộ ngày bán iPhone 11

Sếp nhà bán lẻ làm lộ ngày bán iPhone 11

Chiếc điều hòa cá nhân này của Sony là tất cả những gì bạn cần để sống sót qua mùa hè nóng nực

Chiếc điều hòa cá nhân này của Sony là tất cả những gì bạn cần để sống sót qua mùa hè nóng nực

Những gì bạn muốn biết về 5G

Những gì bạn muốn biết về 5G

5G thay đổi tương lai của bạn như thế nào?

5G thay đổi tương lai của bạn như thế nào?

Bàn về tầm nhìn và các trụ cột của công nghệ thông tin di động 6G
04/03/2022
Chip xử lý A15 Bionic của Apple có gì mới
15/09/2021
Sex Education mùa 3 được Netflix công chiếu vào 17/9
14/09/2021
iPhone 13 không thay đổi nhiều về ngoại hình, camera được nâng cấp mạnh
13/09/2021
Cách xem trực tiếp sự kiện ra mắt iPhone 13 và Apple Watch 7
10/09/2021
VNEID của Bộ Công an khác các ứng dụng đang được vận hành?
10/09/2021
'Cái tôi' thời 4.0 và tính hai mặt của mạng xã hội
04/09/2021
'Muôn màu' cảm xúc của trẻ trong ngày khai giảng online
24/08/2021
Chủ tịch Chu Ngọc Anh giải toả 'ách tắc' về Giấy đi đường cho người dân Thủ đô
10/08/2021
Hàng loạt Macbook M1 tự dưng vỡ màn hình, Apple có đồng ý bảo hành?
02/08/2021
6 bộ phim hay nhất để xem trên VieON
29/01/2021
Bắc Ninh: Không ký kết triển khai dự án Owifi 5G với CSE Singapore
27/06/2020
Bị World Bank cấm dự thầu 7 năm, công ty Sao Bắc Đẩu thừa nhận sai sót
27/06/2020
Wefinex - Mô hình hoạt động đa cấp "đội lốt" đầu tài chính trên mạng internet
10/06/2020
Khai trừ MISA khỏi Câu lạc bộ Chữ ký số và Giao dịch điện tử Việt Nam
27/05/2020
Chuyển đổi số - Nên hiểu như thế nào cho đúng
25/05/2020
Chống thất thu thuế là thách thức lớn đối với nền kinh tế số
29/04/2020
Cách chuyển tập tin sang máy tính mới
10/11/2019
VNPT, MobiFone, VTC sẽ hoàn thành cổ phần hóa trước năm 2021
20/08/2019
5G thay đổi tương lai của bạn như thế nào?
26/07/2019
Nhận diện hành vi lừa đảo trên không gian mạng
25/07/2019
Truyền hình OTT - Hướng đi mới của các “nhà Đài”
24/07/2019