Tập đoàn I.P.A phát hành hơn 1.000 tỷ đồng trái phiếu '4 không' để đảo nợ

Công ty cổ phần Tập đoàn Đầu tư I.P.A (Mã CK: IPA) vừa thông qua phương án phát hành trái phiếu riêng lẻ đợt 2 năm 2024. Lô trái phiếu có mã IPAH2429003, giá trị phát hành tối đa 1.096 tỷ đồng, kỳ hạn 5 năm, với lãi suất danh nghĩa 9,5%/năm.

Đây là lô trái phiếu "4 không": Không chuyển đổi, không kèm chứng quyền, không có bảo đảm, và không phải khoản nợ thứ cấp của doanh nghiệp.

Thời điểm phát hành muộn nhất vào ngày 15/8/2024. Toàn bộ số tiền thu về từ đợt phát hành dự kiến sẽ được dùng để cơ cấu lại các khoản nợ trái phiếu IPAH2124002, IPAH2124003 và IPAH2225001. Ba lô trái phiếu này có giá trị lưu hành là 2.300 tỷ đồng, sẽ đáo hạn vào cuối năm 2024 hoặc đầu năm 2025.

Trước đó, ngày 27/6, Tập đoàn I.P.A đã huy động thành công 735 tỷ đồng từ lô trái phiếu mã IPAH2429002. Cùng ngày, Công ty cổ phần Năng lượng Bắc Hà (công ty con của IPA) cũng huy động được 325 tỷ đồng từ phát hành lô trái phiếu BBCH2429001. Cả hai lô trái phiếu này đều có kỳ hạn 5 năm.

Về tình hình tài chính của IPA, tại ngày 30/6/2024, tổng dư nợ vay ngắn hạn và dài hạn của công ty là 4.137 tỷ đồng, chiếm 47,4% tổng nguồn vốn. Trong đó, nợ vay trái phiếu là 4.076 tỷ đồng, còn lại là vay ngân hàng và cá nhân khác.

Trong quý II/2024, IPA đạt doanh thu thuần 163,5 tỷ đồng, tăng 3,3 lần so với cùng kỳ năm trước. Tuy nhiên, lợi nhuận sau thuế chỉ đạt 87,9 tỷ đồng, giảm 42,6% so với năm trước. Lợi nhuận gộp đạt 86,6 tỷ đồng, tăng gấp 4,1 lần so với cùng kỳ. Dù vậy, doanh thu tài chính giảm mạnh 54% còn 35 tỷ đồng, trong khi chi phí tài chính lại tăng vọt 75% lên 135 tỷ đồng.

Hàng nghìn tỷ đồng trái phiếu có đích đến Trustlink?

Mối quan hệ giữa IPA và Trustlink đã có từ rất lâu trước khi IPA lên phương án mua lại làm công ty con.

Báo cáo tài chính năm 2017 bắt đầu ghi nhận IPA cho Trustlink vay tiền. Số dư tiền vay ngay năm đầu tiên đã là 334 tỷ đồng, được đưa vào mục "phải thu về cho vay ngắn hạn” với giải trình cho biết các hợp đồng vay này có thời hạn 12 tháng, lãi suất vay quy định trong mỗi hợp đồng, trả lãi cuối kỳ.

Số tiền IPA cho Trustlink vay liên tục tăng mạnh, đặc biệt năm 2021 tăng số dư từ 960 tỷ đồng đầu năm lên trên 3.728 tỷ đồng cuối năm. Đến cuối quý 2/2022 dư nợ cho vay còn 3.672 tỷ đồng. IPA giải trình khoản cho vay này để dùng vào mục đích đầu tư, kinh doanh của bên vay. Tài sản đảm bảo là các quyền tài sản hình thành từ khoản vay.

Cập nhật mới nhất, tính đến 30/6/2023 dư nợ khoản vay này còn 2.817 tỷ đồng.

Một trong những lưu ý, là giải trình việc Năng lượng Bắc Hà góp phần cho Trustlink vay nghìn tỷ.

Cụ thể, báo cáo tài chính quý 2/2023 của IPA cho biết tổng số dư tiền IPA cho Trustlink vay đến 30/6/2023 hơn 2.800 tỷ đồng, trong đó bản thân công ty mẹ Tập đoàn IPA cho vay 1.132 tỷ đồng, số còn lại là các công ty con trong cùng hệ thống cho vay.

Đáng chú ý trong các công ty con, CTCP Năng lượng Bắc Hà nổi trội nhất, còn dư cho vay đến 1.250 tỷ đồng với lãi suất từ 8-10,9%/năm, tài sản đảm bảo là tài sản hình thành từ khoản tiền vay.

CTCP Năng lượng Bắc Hà thành lập tháng 12/2007 do ông Vũ Hiền làm Chủ tịch HĐQT, vốn điều lệ ban đầu 280 tỷ đồng. Cổ đông sáng lập gồm 4 thành viên trong đó CTCP Tập đoàn đầu tư I.P.A góp 64,8 tỷ đồng chiếm 23,14%; ông Trần Đức Hùng sở hữu 3,86%; ông Trần Quang Trung sở hữu 7,71%, còn lại ông Trần Xuân Mão sở hữu 3,86%.

Tháng 12/2016 công ty tăng vốn lên hơn 302,2 tỷ đồng, trong đó Tập đoàn đầu tư I.P.A nâng tỷ lệ sở hữu lên 73,86%; ông Trần Quang Trung giảm tỷ lệ sở hữu xuống 6,088%; ông Trần Đức Hùng (2,403%) và ông Trần Xuân Mão (2,526%).

Vậy do đâu 1 công ty năng lượng vốn điều lệ xấp xỉ 300 tỷ đồng huy động được hàng nghìn tỷ đồng trái phiếu? đáng chú ý, dự án thủy điện do công ty làm chủ đầu tư có quy mô rất nhỏ, tổng mức đầu tư khoảng 190 tỷ đồng. Vậy dòng tiền huy động trái phiếu đổ về đâu? câu trả lời quay lại Trustlink.

Theo tạp chí Điện tử và Ứng dụng