Các nguyên nhân gây ô nhiễm không khí hiện nay

1. Ô nhiễm không khí là gì?

Ô nhiễm không khí là sự thay đổi lớn trong thành phần của không khí, chủ yếu do khói, bụi, hơi hoặc các khí lạ được đưa vào không khí, có sự tỏa mùi, làm giảm tầm nhìn xa, gây biến đổi khí hậu, gây bệnh cho con người và cũng có thể gây hại cho các sinh vật khác như động vật và cây lương thực, và có thể làm hỏng môi trường tự nhiên hoặc xây dựng. Hoạt động của con người và các quá trình tự nhiên có thể gây ra ô nhiễm không khí.

Ô nhiễm không khí hiện đang là vấn đề cực kỳ nhức nhối đối với tất cả các nước trên thế giới khi hàng năm có tới hơn 3 triệu người chết từ các bệnh do ô nhiễm không khí gây ra. Phần lớn số lượng nạn nhân đều tại các nước nghèo, nước chậm phát triển.

2. Nguyên nhân gây ra ô nhiễm không khí

Có 2 nguyên nhân chính gây ra tình trạng ô nhiễm không khí hiện nay đó là: Ô nhiễm từ tự nhiên và ô nhiễm không khí do con người gây nên trong đó Ô nhiễm không khí do con người tạo ra là yếu tố chính dẫn đến tình trạng ô nhiễm nặng nề như hiện nay.

Ô nhiễm không khí tự nhiên

• Ô nhiễm từ gió: Gió cũng là một trong những nguyên nhân gây ra ô nhiễm không khí. Bụi bẩn, các chất khí có thể được gió đẩy đi xa hàng trăm km khiến sự ô nhiễm lây lan ra theo diện rộng một cách nhanh chóng;
• Bão: Sinh ra NOx là nguyên nhân chính khiến bão trở thành một nguyên nhân trong quá trình gây ô nhiễm môi trường. Bên cạnh đó bão cát mang theo bụi mịn (PM10, 5) khiến cho tỷ lệ ô nhiễm bụi mịn tăng lên.
• Cháy rừng: Cháy rừng sẽ khiến cho lượng Nito Oxit trong không khí tăng lên khá nhiều vì quy mô đám cháy lớn và thời gian dập tắt lâu.
• Núi lửa: Khi có sự phun trào của núi lửa thì một lượng khí metan, clo, lưu huỳnh,… ở sâu trong các tầng nham thạch sẽ bị đẩy ra ngoài. Khiến không khí trở nên ô nhiễm hơn.

• Thời điểm giao mùa: Đặc biệt vào thời điểm các tháng 10-11, là thời điểm giao mùa nên xuất hiện sương mù. Những lớp sương mù dày khiến lớp bụi tích tụ bên trong thành phố không thoát được. Gây nên hiện tượng cả thành phố bị bao phủ bởi lớp bụi (bụi mịn, siêu mịn,…) Đến gần trưa, lớp sương mới tan nên chất lượng mới được cải thiện. Trong trường hợp này, phải chờ khi nào có các đợt không khí lạnh, gió mùa Đông Bắc thì chất lượng mới được cải thiện.
• Ngoài ra, còn một số yếu tố khác như chất phóng xạ trong tự nhiên, sóng biển… cũng góp một phần nhỏ nguyên nhân vào hiện tượng ô nhiễm không khí.

Ô nhiễm không khí do con người

Có thể nói nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng ô nhiễm nặng nề như hiện nay phần lớn đều do các hoạt động từ sinh hoạt công việc mà con người tạo ra.

• Rác thải từ các khu công nghiệp, đô thị.
• Không khí từ hoạt động của các nhà máy tại các khu công nghiệp.
• Phân bón dùng trong nông nghiệp.
• Nước thải, bùn thải nuôi thủy sản, chế biến thủy hải sản.
• Từ những hoạt động đơn giản như nấu nướng, giao thông cho đến những hoạt động sản xuất, nhà máy công nghiệp đã và đang ngày càng gây ảnh hưởng nghiêm trọng và là vấn đề nhức nhối của toàn xã hội.
• Các vấn đề ô nhiễm, suy thoái môi trường cũng đang diễn ra. Cần có biện pháp bảo vệ, ngăn ngừa, khắc phục để bảo vệ sức khỏe con ngƣời, tài nguyên sinh vật và sự phát triển bền vững.
• Nhất là với các nước đang phát triển – nơi mà được ví như bãi rác của thế giới. Tại các nước phát triển các vấn đề bảo vệ môi trường được đặt lên cao thì chính tại các nước đang phát triển trở thành một điểm đến cho các tập đoàn sản xuất lớn tập trung về đây khiến cho không khí bị ô nhiễm nhanh chóng và tồi tệ. Dưới đây là một số nguyên nhân gây nên ô nhiễm không khí dưới sự tác động của con người:

Tình trạng ô nhiễm không khí nặng nề

• Khói, bụi từ các nhà máy: Chiếm tỷ lệ lớn nhất trong các nguyên nhân gây ra tình trạng ô nhiễm không những không khí mà còn cả nguồn nước, thức ăn. Trong khói bụi từ các nhà máy có một lượng lớn các khí CO2, CO, SO2, NOx, các chất hữu cơ chưa cháy hết: muội than, bụi) với nồng độ cực cao. Nếu trong quá trình xử lý khí thải không tốt sẽ ảnh hưởng rất xấu đến sức khỏe của người dân sống trong khu vực đó. Thậm chí đây còn là nguyên nhân chính gây ra hiện tượng mưa axitgây ra rất nhiều thiệt hại cho con người cũng như mùa màng
• Giao thông: Đây là nguyên nhân chủ yếu gây ô nhiễm không khí, cũng như ô nhiễm môi trường. Lượng khói, bụi từ xe hơi, xe máy, các phương tiện nói chung sử dụng nhiên liệu khí đốt để hoạt động… cũng rất lớn bởi số người tham gia giao thông hàng ngày là cực cao.

Đối với những đất nước chưa phát triển hoặc đang phát triển thì các phương tiện giao thông có thể gây ô nhiễm không khí hơn khi sử dụng các phương tiện lỗi thời cũng như cơ sở hạ tầng cho các dịch vụ di chuyển công còn chưa phát triển.

• Chiến tranh hay các cuộc tập trận quân sự: vũ khí hạt nhân, khí độc, chiến tranh hóa học và tên lửa cũng là một trong những nguyên nhân gây ra sự ô nhiễm không khí này.
• Sinh hoạt: Chủ yếu đến từ các hoạt động nấu nướng sử dụng các nguyên liệu như củi, than.

Các giác thải thức ăn gây mùi, nấm mốc không được xử lý sớm cũng là nguyên nhân lớn gây ô nhiễm không khí.

3. Hậu quả của ô nhiễm không khí

Đối với động – thực vật

Ô nhiễm không khí gây ảnh hưởng nghiêm trọng cho tất cả sinh vật. Các chất như lưu huỳnh đioxit, nitơ đioxit, ozon, flo, chì… gây hại trực tiếp cho thực vật khi đi vào khí quyển. Làm hư hại hệ thống giảm thoát nước và giảm khả năng kháng bệnh.

Ô nhiễm không khí gây ra các hiện tượng môi trường như hiệu ứng nhà kính, biến đổi khí hậu. Đặc biệt, nó còn gây nên hiện tượng mưa axit. Hiện tượng này tác động gián tiếp lên thực vật và làm cây thiếu thức ăn như canxi, các chất dinh dưỡng, vi sinh vật,… Mưa axit làm ion nhôm được giải phóng vào nước làm hại rễ cây. Và làm giảm hấp thu thức ăn và nước của chúng. Ngoài ra, mưa axit còn ăn mòn lớp phủ bảo vệ sáp của lá cây. Từ đó, khiến cây kém phát triển và chết dần.

Ðối với động vật, nhất là vật nuôi, thì Flo gây nhiều tai họa hơn cả. Chúng bị nhiễm độc do hít trực tiếp và qua chuỗi thức ăn. Các chất gây ô nhiễm không khí có tính acid sẽ kết hợp với các giọt nước trong đám mây. Làm cho nước có tính axit. Khi những giọt nước mưa rơi xuống mặt đất sẽ gây hại cho môi trường : giết chết cây cối, động vật, cá,….Mưa axit cũng làm thay đổi tính chất của nước ở các sông, suối,…làm tổn hại đến những sinh vật sống dưới nước.

Đối với con người

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), cơ thể con người chỉ có cơ chế tự bảo vệ với bụi hạt có kích cỡ lớn hơn 10 micromet. Với các kích cỡ bụi từ 0,01 đến 5 micromet sẽ bị giữ lại trong khí quản và phế nang. Theo đó, bụi mịn PM2.5 là bụi có đường kính nhỏ hơn 2,5 micromet. Đây là chất gây ô nhiễm nguy hiểm nhất đối với sức khỏe con người. Bụi mịn có thể xâm nhập sâu vào cơ thể người do có kích thước siêu nhỏ. Và ảnh hưởng sức khỏe nhiều người hơn bất kỳ chất gây ô nhiễm nào khác, ngay cả ở nồng độ thấp. Theo đó, các hạt bụi mịn và siêu mịn đã được Cơ quan Nghiên cứu Ung thư Quốc tế xếp vào nhóm chất gây ung thư cho con người.

Không khí ô nhiễm vừa là nguyên nhân hình thành, đồng thời vừa là yếu tố làm trầm trọng thêm vô số bệnh. Như hen suyễn, tim mạch, ung thư phổi, phì đại tâm thất, bệnh Alzheimer và Parkinson, bệnh võng mạc…

4. Bảo vệ sức khỏe khỏi ô nhiễm không khí

Có rất nhiều các biện pháp để ngăn ngừa các ảnh hưởng từ ô nhiễm không khí tới sức khỏe. Ví dụ như trồng thêm cây xanh, đóng kín cửa, đeo khẩu trang hay thay đổi phương tiện giao thông. Tuy nhiên những phương pháp này chỉ ngăn ngừa được phần nào những tác hại mà ô nhiễm không khí gây ra.

Ô nhiễm môi trường không khí đang là vẫn đề nóng ở các thành phố lớn. Điều này đang ảnh hưởng nghiêm trọng tới môi trường cũng như sức khỏe và đời sống con người. Ngoài ra, nó còn đe dọa trực tiếp tới sự phát triển của kinh tế và xã hội. 

Ngăn chặn, khắc phục tình trạng ô nhiễm không khí

• Cải tiến máy móc làm việc của con người, cập nhật công nghệ mới đối với dây chuyền sản xuất vừa đẩy nhanh hiệu quả làm việc đồng thời giảm mức khói bụi thải ra;
• Giáo  dục người dân các biện pháp nhằm nâng cao ý thức cũng như giảm đi những hành động gây ra ô nhiễm không khí ở không khí mà còn nguồn nước;
• Tích cực thanh tra các nhà máy lớn một cách thường xuyên để giúp các đơn vị này luôn tuân thủ theo chính sách bảo vệ môi trường của nhà nước. Đồng thời nhanh chóng rà soát phát hiện xử lý những tổ chức đang vi phạm về quy định bảo vệ môi trường;
• Sử dụng những loại nhiên liệu thay thế xăng, dầu nhằm ngăn chặn sự ô nhiễm không khí;
• Tăng cường trồng cây xanh trong môi trường sống;
• Thay đổi thói quen sử dụng phương tiện công cộng thay cho phương tiện di chuyển cá nhân, thực hiện các chính sách nhằm ưu tiên, khuyến khích người dân sử dụng các phương tiện công cộng một cách thường xuyên hơn.
• Phủ xanh không gian sống bằng cách tích cực trồng cây xanh, lên án và nghiêm khắc trừng trị những đối tượng tàn phá môi trường, lâm tặc…

Cải thiện và ngăn chặn ô nhiễm không khí trong nhà

• Sử dụng máy lọc không khínhư một sản phẩm ngăn chặn và bảo vệ sức khỏe gia đình bạn đặc biệt là những gia đình sống ở những nơi ô nhiễm không khí nặng nề.

Với những ưu điểm vượt trội chắc chắn sẽ giúp bạn có thể loại bỏ bụi bẩn, vi khuẩn, virus trong không khí đặc biệt là những loại bụi mịn. Đây chính là những nguyên nhân gây ra các bệnh về não, hô hấp rất nguy hiểm. Máy lọc không khí với khả năng siêu việt của màng lọc HEPA có thể giữ lại 99% bụi lơ lửng có trong không khí tạo môi trường trong sạch và không gian xanh nơi bạn sinh sống.

• Tùy theo diện tích phòng lớn nhỏ sẽ có model của từng loại máy lọc không khí có công suất phù hợp với nhu cầu sử dụng.

Một số sản phẩm còn có thêm nhiều tiện ích như khả năng tạo ẩm, hút ẩm hay bắt muỗi. (Đặc biệt đối với dòng máy lọc không khí còn có thêm khả năng phát ion âm có tác dụng diệt khuẩn, khử mùi, tiêu diệt các chất gây dị ứng rất tốt)

Trên đây, là một số nguyên nhân gây ô nhiễm không khí cũng như các giải pháp khắc phục tình trạng ô nhiễm hiện nay. Nhưng trên hết vẫn là ý thức của con người cũng như các chính sách, biện pháp từ lãnh đạo các quốc gia trên thế giới cùng hợp tác để cải thiện tình trạng ô nhiễm nặng nề như hiện nay.

Theo Tạp chí Điện tử