Hàn Quốc gỡ bỏ lệnh cấm bán khống dài nhất trong lịch sử

Thực tế bán khống đã trở thành một vấn đề gây tranh cãi ở Hàn Quốc, vì nhóm nhà đầu tư bán lẻ hùng mạnh của quốc gia này thường đổ lỗi cho nó là nguyên nhân đẩy giá cổ phiếu xuống thấp. Hình minh họa: AP

Ủy ban dịch vụ tài chính Hàn Quốc đã chính thức khôi phục hoạt động bán khống đối với khoảng 2.700 cổ phiếu được niêm yết trên Sàn giao dịch chứng khoán Hàn Quốc. Trước đó, hoạt động này chỉ giới hạn ở 350 cổ phiếu thuộc các chỉ số Kospi và Kosdaq.

Lệnh cấm bán khống được ban hành vào tháng 11 năm 2023 sau khi phát hiện nhiều vi phạm liên quan đến các ngân hàng đầu tư toàn cầu. Khác với các lệnh cấm trước đây, biện pháp này không chỉ nhằm ổn định thị trường mà còn hướng tới cải cách hệ thống và bảo vệ quyền lợi của nhà đầu tư bán lẻ.

Lịch sử các lệnh cấm bán khống tại Hàn Quốc

Đây không phải là lần đầu tiên Hàn Quốc áp dụng lệnh cấm bán khống. Trước đó, chính phủ nước này đã ban hành các lệnh cấm tương tự vào:

• Tháng 10/2008 - Tháng 5/2009: Trong thời kỳ khủng hoảng tài chính toàn cầu
• Tháng 8/2011 - Tháng 11/2011: Trong cuộc khủng hoảng nợ châu Âu
• Tháng 3/2020 - Tháng 5/2021: Trong đại dịch Covid-19

Tuy nhiên, theo các nhà phân tích từ Macquarie, lệnh cấm năm 2023 có điểm khác biệt khi tập trung vào cải cách hệ thống nhằm cải thiện khả năng tiếp cận của nhà đầu tư bán lẻ, thay vì chỉ nhắm đến việc ổn định thị trường.

Sau khi dỡ bỏ lệnh cấm, Hàn Quốc đã thắt chặt đáng kể các biện pháp giám sát và xử phạt đối với hoạt động bán khống không hợp pháp:

• Sàn giao dịch chứng khoán Hàn Quốc đã triển khai hệ thống phát hiện hành vi bán khống không có chứng khoán (naked short selling) - một hoạt động bất hợp pháp tại Hàn Quốc
• Tăng mức phạt đối với các khoản lợi nhuận bất hợp pháp
• Áp dụng hình phạt tù từ 5 năm đến chung thân đối với các trường hợp thu lợi bất hợp pháp từ 5 tỷ won (3,4 triệu USD) trở lên

Vấn đề chính trị nhạy cảm

Bán khống luôn là vấn đề gây tranh cãi tại Hàn Quốc, đặc biệt khi nhà đầu tư bán lẻ chiếm hơn 50% khối lượng giao dịch trên thị trường. Giám đốc điều hành Peter Kim của KB Securities nhận định: "Thị trường chứng khoán địa phương đã trở thành vấn đề chính trị quan trọng đối với chính phủ Hàn Quốc."

Các nhà đầu tư nước ngoài, đặc biệt là các ngân hàng đầu tư toàn cầu, đã bị giám sát chặt chẽ trong thời gian qua. Vào tháng 2, Dịch vụ giám sát tài chính Hàn Quốc đã phạt nhiều ngân hàng lớn như JPMorgan và Morgan Stanley vì vi phạm quy tắc bán khống.

Tác động tích cực đến thị trường

Các chuyên gia dự đoán việc dỡ bỏ lệnh cấm sẽ mang lại nhiều tác động tích cực:

• Cải thiện tính thanh khoản của thị trường
• Thu hút thêm nhiều quỹ đầu cơ tham gia
• Tăng cường tính minh bạch của thị trường
• Cải thiện hiệu quả thị trường và khả năng phát hiện giá

Goldman Sachs dự đoán hoạt động giao dịch sẽ sôi động hơn khi bán khống được tiếp tục, với khoảng 70% tổng số hoạt động bán khống được thực hiện bởi các nhà đầu tư nước ngoài.

Các nhà phân tích của Macquarie cũng nhận định: "Giá trị được thiết lập để vượt trội hơn tăng trưởng. Đây là một lý do khác khiến chúng tôi tin rằng việc tiếp tục bán khống có thể sẽ trung tính đến tích cực đối với thị trường nói chung."

Với những biện pháp giám sát chặt chẽ và hệ thống xử phạt nghiêm khắc, Hàn Quốc kỳ vọng sẽ tạo ra một môi trường giao dịch công bằng và hiệu quả hơn, mang lại lợi ích cho tất cả các nhà đầu tư.

Theo tạp chí Điện tử và Ứng dụng