AI không thay thế Nhà báo, nhưng sẽ thay thế những Nhà báo không biết thích ứng

Sáng 8/4, Tọa đàm "Nhà báo là ai? Báo chí đi về đâu khi AI sáng tạo nội dung ngày càng giỏi?" diễn ra tại Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn (ĐHKHXH&NV), thu hút hơn 300 chuyên gia, nhà báo, nhà nghiên cứu, giảng viên, sinh viên tham dự.

Toạ đàm do Viện Đào tạo Báo chí và Truyền thông, Câu lạc bộ Cafe Số (CFS), Viện Nghiên cứu chính sách và phát triển truyền thông (IPS) và Tạp chí VietTimes phối hợp tổ chức.

Toàn cảnh Tọa đàm Nhà báo là ai? Báo chí đi về đâu khi AI sáng tạo nội dung ngày càng giỏi?

Trong tọa đàm, GS. Nguyễn Đức An (Giáo sư toàn phần, Giám đốc Trung tâm nghiên cứu Truyền thông về khoa học, sức khoẻ và dữ liệu, Đại học Bournemouth, Vương quốc Anh), TS. Phan Văn Kiền (Viện trưởng Viện Đào tạo Báo chí và Truyền thông - ĐHKHXH&NV), TS. Nguyễn Quang Đồng (Viện Nghiên cứu chính sách và phát triển truyền thông - Hội truyền thông số Việt Nam) và Nhà báo Lê Đức Sảo (Phó Chủ tịch Hội Truyền thông số Việt Nam, Chủ nhiệm CLB Cafe Số) đã chia sẻ nhiều góc nhìn sâu sắc về vấn đề này.

Hiểu đúng về AI trong báo chí

Tại tọa đàm, các chuyên gia cùng nhận định, cách báo chí đưa tin về AI hiện nay thường rơi vào hai thái cực. Một là thổi phồng quá mức, tập trung vào những lợi ích mà quên đi những hạn chế. Hai là lo lắng thái quá về việc mất việc làm và không chịu thích ứng.

GS. Nguyễn Đức An chia sẻ tại Tọa đàm

"Cách báo chí hiện nay đưa tin về AI có vấn đề? Chúng ta chỉ thổi phồng, tạo ra cơn sốt và tập trung vào những lợi ích, quên đi mặt trái của nó. Điều này tạo ra hiệu ứng không tốt về cách xã hội tiếp nhận công nghệ", GS. Nguyễn Đức An nhận định.

Báo chí cần đưa tin khách quan, cân bằng hơn về AI, không chỉ nhấn mạnh khả năng của Ai mà còn phải đề cập đến những hạn chế vốn có của công nghệ này.

Trong khía cạnh liên quan đến Báo chí, TS. Phan Văn Kiền cho biết: "AI không thay thế được chúng ta nhưng sẽ thay thế được phiên bản nào đó của chúng ta. Nếu mình đứng yên một chỗ thì hiển nhiên nó thay đổi từng ngày, nó sẽ tốt hơn mình và sẽ thay thế mình".

Nhà báo cần coi AI là công cụ

Thay vì lo lắng về việc AI sẽ thay thế, nhà báo cần thích ứng và sử dụng AI như một công cụ để nâng cao chất lượng báo chí. AI có thể giúp phân tích dữ liệu, tự động hóa các tác vụ lặp đi lặp lại, và thậm chí gợi ý các góc nhìn mới cho câu chuyện.

Các chuyên gia đều nhấn mạnh rằng AI nên được xem là công cụ hỗ trợ nhà báo chứ không phải là đối thủ cạnh tranh.

TS. Phan Văn Kiền, Viện trưởng Viện Đào tạo Báo chí và Truyền thông - ĐHKHXH&NV chia sẻ.

"Bây giờ câu chuyện là làm sao sử dụng AI thế nào vào trong công việc của mình cho tốt", TS. Phan Văn Kiền đề xuất.

Dù công nghệ có phát triển đến đâu, giá trị cốt lõi của báo chí vẫn không thay đổi, đó là: cung cấp thông tin chính xác, khách quan và có ý nghĩa cho độc giả.

Các chuyên gia cũng chỉ ra rằng AI hiện tại vẫn có những hạn chế nhất định, đặc biệt là trong việc tạo ra nội dung sáng tạo và truyền tải cảm xúc.

GS. Nguyễn Đức An nêu luận điểm, nghịch lý Moravec nhấn mạnh những điểm mạnh và điểm yếu của AI trong báo chí, nhấn mạnh sự cần thiết của sự hợp tác giữa con người và máy móc để tạo ra nội dung tin tức chất lượng cao, hấp dẫn.

GS. Nguyễn Đức An chia sẻ về nghịch lý Moravec

GS. Nguyễn Đức An khẳng định, thay vì lo lắng AI sẽ thay thế nhà báo, chúng ta nên hiểu rằng công nghệ này đang tạo ra một mối quan hệ cộng sinh mới. Trong khi AI xử lý các nhiệm vụ dữ liệu nặng nề và lặp đi lặp lại, các nhà báo có thể tập trung vào những gì con người làm tốt nhất: kể những câu chuyện có ý nghĩa, đưa ra những góc nhìn độc đáo và xây dựng kết nối cảm xúc với độc giả.

Nhà báo Lê Đức Sảo lại cho rằng: "Có những nội dung mà AI không làm được như tường thuật động đất hay mưa lũ. Đó là thứ mà AI chưa bắt được".

Các chuyên gia tại Tọa đàm đều nhận định, Báo chí Việt Nam cần xem đây là cơ hội để đổi mới và phát triển. Thách thức không phải là AI sẽ thay thế nhà báo, mà là làm thế nào để nhà báo có thể thích ứng và phát triển trong thời đại AI.

"Câu chuyện của chúng ta là làm thế nào để không bị AI thay thế, chứ không phải lo AI thay thế chúng ta. AI không bao giờ thay thế được chúng ta cả" TS. Phan Văn Kiền kết luận.

Các tòa soạn phải "hiểu" độc giả của mình

TS. Nguyễn Quang Đồng chia sẻ: "Báo chí Việt Nam bây giờ thiếu hai thứ. Thứ nhất là thiếu dữ liệu về độc giả, chúng ta không nắm trong tay mình độc giả đang là ai. Thứ hai là hiểu độc giả của mình".

TS. Nguyễn Quang Đồng, Viện Nghiên cứu chính sách và phát triển truyền thông - Hội truyền thông số Việt Nam

Viện trưởng Viện Nghiên cứu chính sách và phát triển truyền thông phân tích thêm: "Khi làm việc với Google và các tòa soạn tại một khảo sát gần đây, chúng tôi phát hiện ra rằng các cơ quan báo chí của chúng ta đang tạo ra thừa nội dung chứ không phải thiếu nội dung".

Một điểm quan trọng được GS. Nguyễn Đức An phân tích, những "khó khăn của kinh tế báo chí" của báo chí thế giới cũng như báo chí Việt Nam hiện nay là độc giả. Chúng ta mất độc giả chứ không phải vì công nghệ. Công nghệ chỉ làm trầm trọng hơn khía cạnh này.

TS. Nguyễn Quang Đồng lý giải rằng, khác với các lĩnh vực khác, báo chí Việt Nam chưa có truyền thống nghiên cứu độc giả một cách bài bản. Việt Nam mình thì ngày xưa giờ làm báo không để ý tới độc giả. Các báo chỉ chú ý phục vụ cho nhà quảng cáo thôi. Dữ liệu từ một nghiên cứu với hơn 170 tòa soạn báo chí ở Việt Nam cho thấy, mặc dù 85% lãnh đạo tòa soạn đã bắt đầu sử dụng công nghệ để hiểu độc giả, chỉ có khoảng 30% phóng viên sử dụng công cụ như Google Analytics để hiểu cách bài viết của họ tiếp cận độc giả ra sao.

ChatGPT, AI và báo chí: Lợi ích, rủi ro cùng những vấn đề về pháp lý và đạo đức Tạp chí Điện tử và Ứng dụng xin giới thiệu bài viết của đồng chí Lê Quốc Minh Ủy viên BCH Trung ương Đảng, Tổng ...

AI thay đổi cuộc sống: từ Nhà thông minh, ô tô tương tác đến chăm sóc sức khỏe Chuẩn Matter đang thống nhất thế giới nhà thông minh, trong khi AI mang đến trải nghiệm lái xe an toàn và trực quan hơn, ...

Tối ưu hoá AI để gia tăng doanh thu cho nhà quảng cáo Mới đây, bà Nicola Mendelsohn, Giám đốc Kinh doanh Toàn cầu tại Meta, đã có bài giới thiệu các giải pháp mới giúp nhà quảng ...

Tiết lộ ‘thách thức lớn nhất’ mà OpenAI phải đối mặt Oliver Jay, Giám đốc điều hành chiến lược quốc tế của OpenAI, đã tiết lộ rằng vấn đề lớn nhất của công ty không phải ...

Gartner dự báo chi tiêu toàn cầu cho GenAI đạt 644 tỷ USD vào năm 2025 Gartner dự báo, các CTO cần chuẩn bị cho làn sóng đầu tư AI tạo sinh (GenAI) năm 2025, nhờ các mô hình nền tảng ...

Nhiều điểm mới trong dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi) Mới đây, Bộ Thông tin và Truyền thông đang dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi) trong đó bổ sung khái niệm tạp chí để ...

Báo chí dữ liệu: Động lực mới cho sự phát triển của thị trường chứng khoán Báo chí dữ liệu, với khả năng tổng hợp và phân tích các xu hướng, sự kiện quan trọng, sẽ giúp thị trường trở nên ...

Theo tạp chí Điện tử và Ứng dụng