Chip quang siêu nhanh giúp AI tiết kiệm năng lượng

Bùi Hiển
05/06/2025 08:30
D

Viện nghiên cứu tại Đức phát triển vật liệu lithium niobate siêu mỏng tạo ra mạch quang tích hợp tiết kiệm năng lượng, xử lý dữ liệu nhanh gấp nhiều lần so với chip thông thường.

Các nhà khoa học tại Viện Fraunhofer IOF (Đức) vừa cho biết đã phát triển thành công công nghệ mạch quang tích hợp sử dụng vật liệu lithium niobate siêu mỏng (LNOI). Công nghệ này sẽ mang lại hiệu suất vượt trội cho các hệ thống trí tuệ nhân tạo và máy tính lượng tử.

Nhóm nghiên cứu tại Fraunhofer IOF đã phát triển cả công nghệ kết nối quang và điện cho các mạch LNOI
Nhóm nghiên cứu tại Fraunhofer IOF đã phát triển cả công nghệ kết nối quang và điện cho các mạch LNOI. Nguồn: Fraunhofer IOF

Lithium niobate từ lâu được coi như vật liệu chuẩn để điều chế tín hiệu quang trong viễn thông và bộ khuếch đại laser. Nhóm nghiên cứu của TS. Falk Eilenberger đã phát triển phiên bản siêu mỏng của vật liệu này, cho phép tạo ra các mạch quang tích hợp với hiệu suất cao.

Khác với mạch tích hợp điện tử truyền thống sử dụng dây dẫn điện và transistor, mạch quang tích hợp hoạt động bằng ống dẫn sóng ánh sáng và bộ giao thoa. Cả hai thành phần này đều có thể được chế tạo hoàn hảo trên nền lithium niobate.

Tiến sĩ Eilenberger, trưởng bộ phận Quang học vi cấu trúc và nano tại Fraunhofer IOF giải thích: "Công nghệ LNOI cho phép chúng tôi sản xuất linh kiện quang có băng thông rất cao, tổn hao thấp và kích thước nhỏ gọn. Đây chính là những đặc tính then chốt cho các ứng dụng truyền thông và xử lý dữ liệu tương lai".

Dự án PhoQuant do Bộ nghiên cứu, công nghệ và không gian Đức tài trợ đặt mục tiêu phát triển máy tính lượng tử sử dụng công nghệ quang học. Điểm đặc biệt của máy tính lượng tử quang này là hoạt động ở nhiệt độ phòng mà vẫn đạt hiệu suất cao, khác với các máy tính lượng tử khác cần làm lạnh phức tạp.

Mạch quang tích hợp với các đầu nối cáp quang (phía trên và dưới). Tín hiệu điều chế được đưa vào qua các điện cực vàng ở hai bên
Mạch quang tích hợp với các đầu nối cáp quang (phía trên và dưới). Tín hiệu điều chế được đưa vào qua các điện cực vàng ở hai bên. Nguồn: Fraunhofer IOF

Hệ thống sử dụng nguồn ánh sáng lượng tử tạo ra các trạng thái ánh sáng đặc biệt, sau đó xử lý chúng trong cấu trúc LNOI tích hợp. Kết quả xử lý có thể được đo lường trực tiếp hoặc tương tác với các qubit khác trong mạng internet lượng tử.

Công nghệ LNOI còn phát huy tác dụng với tín hiệu laser thông thường. Trong khi công nghệ laser đã cách mạng hóa truyền dữ liệu với tốc độ Gbit và Tbit mỗi giây, ánh sáng giờ đây còn giúp tăng tốc xử lý dữ liệu ở cấp độ bộ xử lý.

Lợi thế quan trọng của tín hiệu ánh sáng là băng thông cao hơn nhiều lần so với tín hiệu điện. Bộ xử lý quang có thể xử lý đồng thời nhiều tín hiệu có bước sóng khác nhau trong cùng một ống dẫn sóng.

Công nghệ LNOI do Fraunhofer IOF phát triển đạt tốc độ xử lý trong dải 100 GHz với điện áp điều khiển chỉ vài volt, đây là một đặc điểm nổi bật của công nghệ Jena. "Điều này mang lại lợi thế rõ rệt khi ứng dụng mạch quang tích hợp", TS. Eilenberger nhấn mạnh.

Các mạch quang phù hợp với nhiều tác vụ chuyên biệt, bao gồm các nhiệm vụ điển hình của trí tuệ nhân tạo.

TS. Eilenberger dự báo về tương lai công nghệ LNOI: "Về lâu dài, máy tính quang sẽ thực hiện các tác vụ này nhanh hơn và tiết kiệm năng lượng hơn đáng kể so với mạch thông thường".

Công nghệ LNOI của Fraunhofer IOF sẽ được trình diễn tại gian hàng PhoQuant A1.439 trong triển lãm World of Quantum 2025 diễn ra từ 24-27 tháng 6 tại Munich. Triển lãm còn có thêm mô hình khác tại gian hàng trung tâm A2.415 của Fraunhofer IOF trong sự kiện Laser World of Photonics.

Viện Fraunhofer IOF tại Jena hiện có khoảng 400 nhân viên thực hiện nghiên cứu ứng dụng trong lĩnh vực quang tử với kinh phí hàng năm 40 triệu euro.

Trung quốc phát minh tiêu chuẩn tần số kép trong đồng hồ nguyên tử Trung quốc phát minh tiêu chuẩn tần số kép trong đồng hồ nguyên tử

Các nhà khoa học Trung Quốc vừa tạo ra bước đột phá trong lĩnh vực đo lường thời gian khi phát triển thành công tiêu ...

Phát triển công nghệ mô phỏng theo dõi 24.000 electron Phát triển công nghệ mô phỏng theo dõi 24.000 electron 'nhảy múa' theo thời gian thực

Nhóm nghiên cứu Oak Ridge (Mỹ) đã phát triển công nghệ mô phỏng chuyển động electron siêu nhanh, mở đường cho pin mặt trời và ...

Canada tạo ra chip qubit quang học đầu tiên trên thế giới Canada tạo ra chip qubit quang học đầu tiên trên thế giới

Công ty máy tính lượng tử Xanadu (Canada) vừa chế tạo thành công qubit quang học chống lỗi đầu tiên trên chip tích hợp.

Theo tạp chí Điện tử và Ứng dụng

Bình luận

Tối thiểu 10 chữ Tiếng việt có dấu Không chứa liên kết

Gửi bình luận

Tin cùng chuyên mục

Công nghệ quét 3D vật thể trong suốt chỉ mất 2 giây

Công nghệ quét 3D vật thể trong suốt chỉ mất 2 giây

Siêu máy tính đám mây dự báo thời tiết đầu tiên trên thế giới

Siêu máy tính đám mây dự báo thời tiết đầu tiên trên thế giới

Trung Quốc phóng 12 vệ tinh để xây dựng siêu máy tính đầu tiên trên quỹ đạo

Trung Quốc phóng 12 vệ tinh để xây dựng siêu máy tính đầu tiên trên quỹ đạo

Công nghệ chuyển đổi tín hiệu não thành giọng nói, giúp người liệt giao tiếp trở lại

Công nghệ chuyển đổi tín hiệu não thành giọng nói, giúp người liệt giao tiếp trở lại

Mô phỏng kỹ thuật số thúc đẩy hợp tác hiệu quả giữa người và robot trong công nghiệp

Mô phỏng kỹ thuật số thúc đẩy hợp tác hiệu quả giữa người và robot trong công nghiệp

NVIDIA ra mắt mô hình GR00T N1 cho robot hình người

NVIDIA ra mắt mô hình GR00T N1 cho robot hình người

Mặt trời nhân tạo mở ra bước tiến mới trong sản xuất hydro xanh

Mặt trời nhân tạo mở ra bước tiến mới trong sản xuất hydro xanh

Một mô hình ứng dụng công nghệ UAV và trí tuệ nhân tạo phục vụ chỉ huy và hỗ trợ ứng cứu tại hiện trường

Một mô hình ứng dụng công nghệ UAV và trí tuệ nhân tạo phục vụ chỉ huy và hỗ trợ ứng cứu tại hiện trường

Sẽ sớm có công nghệ nước siêu tinh khiết mới?

Sẽ sớm có công nghệ nước siêu tinh khiết mới?

MOST: Hệ thống lưu trữ năng lượng mặt trời dưới dạng lỏng

MOST: Hệ thống lưu trữ năng lượng mặt trời dưới dạng lỏng

Bé trai tài năng hơn bé gái - Định kiến giới vẫn còn tồn tại nặng nề trên thế giới

Bé trai tài năng hơn bé gái - Định kiến giới vẫn còn tồn tại nặng nề trên thế giới

Máy bay không người lái có thể mô phỏng lại hoạt động của chim

Máy bay không người lái có thể mô phỏng lại hoạt động của chim

Tin mới cập nhật

Hỗ trợ thanh niên Quảng Trị khởi nghiệp qua thương mại điện tử

Hỗ trợ thanh niên Quảng Trị khởi nghiệp qua thương mại điện tử

Kaspersky Việt Nam lần đầu tiên bổ nhiệm Giám đốc Quốc gia

Kaspersky Việt Nam lần đầu tiên bổ nhiệm Giám đốc Quốc gia

Việt Nam ghi dấu tại giải Vô địch an ninh mạng thế giới

Việt Nam ghi dấu tại giải Vô địch an ninh mạng thế giới

Ba siêu xu hướng định hình xã hội và công nghệ

Ba siêu xu hướng định hình xã hội và công nghệ

Tuyển sinh 2025: Ngành tự động hóa hút thí sinh với cơ hội việc làm cao

Tuyển sinh 2025: Ngành tự động hóa hút thí sinh với cơ hội việc làm cao

UNIQLO Cùng Quỹ Hy Vọng trao tặng thiết bị Y Tế cho Bệnh viện Trung Ương Huế

UNIQLO Cùng Quỹ Hy Vọng trao tặng thiết bị Y Tế cho Bệnh viện Trung Ương Huế

Elon Musk tuyên bố ngừng hoạt động tàu vũ trụ Dragon sau đe dọa từ Donald Trump

Elon Musk tuyên bố ngừng hoạt động tàu vũ trụ Dragon sau đe dọa từ Donald Trump

Mạng 4G dẫn đầu toàn cầu với 6,6 tỷ thuê bao dù 5G phát triển mạnh

Mạng 4G dẫn đầu toàn cầu với 6,6 tỷ thuê bao dù 5G phát triển mạnh

Lực lượng Hải quan cửa khẩu Nội Bài chủ trì bắt giữ 2 đối tượng mua bán, vận chuyển hơn 5,3kg ma tuý

Lực lượng Hải quan cửa khẩu Nội Bài chủ trì bắt giữ 2 đối tượng mua bán, vận chuyển hơn 5,3kg ma tuý

Những đồn đoán về Huawei Mate XT 2, điện thoại gập ba thách thức Samsung

Những đồn đoán về Huawei Mate XT 2, điện thoại gập ba thách thức Samsung

Hưng Yên phát động phong trào thi đua khoa học công nghệ giai đoạn 2025-2030

Hưng Yên phát động phong trào thi đua khoa học công nghệ giai đoạn 2025-2030

Tesla mất 152 tỷ USD vốn hóa sau cuộc khẩu chiến giữa Musk và Trump

Tesla mất 152 tỷ USD vốn hóa sau cuộc khẩu chiến giữa Musk và Trump

Tin đọc nhiều

Công nghệ quét 3D vật thể trong suốt chỉ mất 2 giây

Công nghệ quét 3D vật thể trong suốt chỉ mất 2 giây

Siêu máy tính đám mây dự báo thời tiết đầu tiên trên thế giới

Siêu máy tính đám mây dự báo thời tiết đầu tiên trên thế giới

Trung Quốc phóng 12 vệ tinh để xây dựng siêu máy tính đầu tiên trên quỹ đạo

Trung Quốc phóng 12 vệ tinh để xây dựng siêu máy tính đầu tiên trên quỹ đạo

Mô phỏng kỹ thuật số thúc đẩy hợp tác hiệu quả giữa người và robot trong công nghiệp

Mô phỏng kỹ thuật số thúc đẩy hợp tác hiệu quả giữa người và robot trong công nghiệp

NVIDIA ra mắt mô hình GR00T N1 cho robot hình người

NVIDIA ra mắt mô hình GR00T N1 cho robot hình người

Công bố kết quả giải trình tự 1.000 hệ gene người Việt: Giúp điều trị y tế chính xác hơn

Công bố kết quả giải trình tự 1.000 hệ gene người Việt: Giúp điều trị y tế chính xác hơn

Công nghệ mRNA - 'Mũi tiêm kích' tiên phong của nhân loại trong điều trị các bệnh nan y

Công nghệ mRNA - 'Mũi tiêm kích' tiên phong của nhân loại trong điều trị các bệnh nan y

Hé lộ những bí ẩn trong thư gửi thế hệ mai sau ở Nhà máy Thủy điện Hòa Bình

Hé lộ những bí ẩn trong thư gửi thế hệ mai sau ở Nhà máy Thủy điện Hòa Bình

Con người - Động vật bậc cao nhất nhưng lại cô đơn nhất trên hành tinh của mình

Con người - Động vật bậc cao nhất nhưng lại cô đơn nhất trên hành tinh của mình

Virus SARS-CoV-2 xuất hiện từ bao giờ?

Virus SARS-CoV-2 xuất hiện từ bao giờ?

Video xem nhiều

Giới thiệu chương trình bình chọn “Xe của năm 2022"

Giới thiệu chương trình bình chọn “Xe của năm 2022"

Ford F-150 Lightning 2022 ra mắt: Bán tải chạy điện giá khởi điểm chưa đến 40 nghìn USD

Ford F-150 Lightning 2022 ra mắt: Bán tải chạy điện giá khởi điểm chưa đến 40 nghìn USD

Isuzu Mu-X 2021 hoàn toàn mới: Thiết kế hiện đại và đầy công nghệ

Isuzu Mu-X 2021 hoàn toàn mới: Thiết kế hiện đại và đầy công nghệ

Honda MSX 125 Grom 2021 mẫu xe côn tay phiên bản đường đua

Honda MSX 125 Grom 2021 mẫu xe côn tay phiên bản đường đua

Clip: Khuyến cáo đối với người lao động, người làm việc, người bán hàng tại khu dịch vụ trong dịch Covid-19

Clip: Khuyến cáo đối với người lao động, người làm việc, người bán hàng tại khu dịch vụ trong dịch Covid-19

Lộ diện siêu xe hypercar Czinger 21C tăng tốc 0-100km/h chưa tới 2 giây

Lộ diện siêu xe hypercar Czinger 21C tăng tốc 0-100km/h chưa tới 2 giây

“Rắn tiên tri” dự đoán đội tuyển Việt Nam thắng Thái Lan

“Rắn tiên tri” dự đoán đội tuyển Việt Nam thắng Thái Lan

Một ngày trải nghiệm giấc mơ trở thành tay đua F1 chuyên nghiệp ở Nhật Bản

Một ngày trải nghiệm giấc mơ trở thành tay đua F1 chuyên nghiệp ở Nhật Bản

Bắc Sơn mây hát

Bắc Sơn mây hát

Chiếc điều hòa cá nhân này của Sony là tất cả những gì bạn cần để sống sót qua mùa hè nóng nực

Chiếc điều hòa cá nhân này của Sony là tất cả những gì bạn cần để sống sót qua mùa hè nóng nực

Những gì bạn muốn biết về 5G

Những gì bạn muốn biết về 5G

5G thay đổi tương lai của bạn như thế nào?

5G thay đổi tương lai của bạn như thế nào?

Bàn về tầm nhìn và các trụ cột của công nghệ thông tin di động 6G
04/03/2022
Chip xử lý A15 Bionic của Apple có gì mới
15/09/2021
Sex Education mùa 3 được Netflix công chiếu vào 17/9
14/09/2021
iPhone 13 không thay đổi nhiều về ngoại hình, camera được nâng cấp mạnh
13/09/2021
Cách xem trực tiếp sự kiện ra mắt iPhone 13 và Apple Watch 7
10/09/2021
VNEID của Bộ Công an khác các ứng dụng đang được vận hành?
10/09/2021
'Cái tôi' thời 4.0 và tính hai mặt của mạng xã hội
04/09/2021
'Muôn màu' cảm xúc của trẻ trong ngày khai giảng online
24/08/2021
Chủ tịch Chu Ngọc Anh giải toả 'ách tắc' về Giấy đi đường cho người dân Thủ đô
10/08/2021
Hàng loạt Macbook M1 tự dưng vỡ màn hình, Apple có đồng ý bảo hành?
02/08/2021
6 bộ phim hay nhất để xem trên VieON
29/01/2021
Bắc Ninh: Không ký kết triển khai dự án Owifi 5G với CSE Singapore
27/06/2020
Bị World Bank cấm dự thầu 7 năm, công ty Sao Bắc Đẩu thừa nhận sai sót
27/06/2020
Wefinex - Mô hình hoạt động đa cấp "đội lốt" đầu tài chính trên mạng internet
10/06/2020
Khai trừ MISA khỏi Câu lạc bộ Chữ ký số và Giao dịch điện tử Việt Nam
27/05/2020
Chuyển đổi số - Nên hiểu như thế nào cho đúng
25/05/2020
Chống thất thu thuế là thách thức lớn đối với nền kinh tế số
29/04/2020
Cách chuyển tập tin sang máy tính mới
10/11/2019
VNPT, MobiFone, VTC sẽ hoàn thành cổ phần hóa trước năm 2021
20/08/2019
5G thay đổi tương lai của bạn như thế nào?
26/07/2019
Nhận diện hành vi lừa đảo trên không gian mạng
25/07/2019
Truyền hình OTT - Hướng đi mới của các “nhà Đài”
24/07/2019