Đón Tết hoa mào gà cùng đồng bào dân tộc Cống ở Tây Bắc

Ninh Gia
29/11/2019 10:58
D

Tết hoa mào gà là nghi lễ lớn, độc đáo nhất và được xem là Tết cổ truyền trong năm của người Cống ở Điện Biên, được tổ chức khi mùa màng trên nương rẫy đã xong, người dân trong bản bước vào thời điểm thảnh thơi, rảnh rỗi.

Hằng năm, cứ vào dịp cuối tháng 11, đầu tháng 12 dương lịch, cộng đồng dân tộc Cống ở các bản Púng Bon, Huổi Moi (xã Pa Thơm, huyện Điện Biên), bản Nậm Kè (xã Nậm Kè, huyện Mường Nhé), bản Lả Chà (xã Pa Tần, huyện Nậm Pồ) của tỉnh Điện Biên lại háo hức tổ chức Tết hoa mào gà (Mền Loóng Phạt Ái).

Ngoài ý nghĩa mừng thành quả lao động sản xuất trong năm, Tết hoa mào gà còn là dịp để mọi người bày tỏ lòng biết ơn, hiếu thuận đến tổ tiên, thần linh, thổ thần thổ địa nơi đồng bào sinh sống đã phù hộ cho dân bản một năm dồi dào sức khỏe, mùa màng tươi tốt. Đây cũng là dịp để đồng bào gửi gắm nguyện ước về một năm mới dồi dào sức khỏe, mùa màng bội thu, chăn nuôi phát triển, cuộc sống no ấm, bản làng đoàn kết, yên vui.

Theo chính quyền các xã Pa Tần, Nậm Kè, Pa Thơm, năm nay cộng đồng dân tộc Cống trên địa bàn tổ chức Tết hoa mào gà sớm nhất vào ngày 29/11, muộn nhất vào ngày 4/12, dương lịch.

Ông Lò Văn Liên, Chủ tịch UBND xã Pa Thơm, huyện Điện Biên, tỉnh Điện Biên cho biết: Từ khi định cư, lập bản, trải qua gần một trăm năm, cộng đồng dân tộc Cống ở bản Huổi Moi, Púng Bon gìn giữ, trao truyền, bảo tồn được Tết hoa mào gà cho đến nay.

Cộng đồng dân tộc Cống quan niệm Tết hoa mào gà có một vị trí rất quan trọng trong đời sống của cộng đồng, nếu Tết hoa chưa được tổ chức, không ai trong cộng đồng bản làng được phép đi phát nương, làm ruộng, lên rừng khai thác củ quả và vui chơi, ca hát.

Tết hoa mào gà đóng vai trò tiền đề để mở đầu cho những hoạt động của người dân trong năm. Trước đây, Tết hoa mào gà thường diễn ra từ 3 đến 4 ngày, nhưng nay rút ngắn lại còn 1 ngày, 1 đêm. Tết hoa mào gà có hai phần: Phần lễ và phần hội.

Xuyên suốt diễn trình Tết hoa, thầy cúng (thường là Già làng) sẽ là chủ tế, đóng vai trò chủ đạo trong việc cử hành các lễ thức của phần lễ; địa điểm diễn ra các lễ cúng cho Tết hoa cũng được diễn ra tại nhà thầy cúng.

Theo phong tục, trước khi diễn ra Tết hoa mào gà khoảng một tháng, cộng đồng dân tộc Cống sẽ lựa chọn ra những cặp sản vật ngon nhất, quý nhất của mùa vụ trong năm do người dân trong bản tạo ra, đánh bắt được trong quá trình lao động như: bí xanh, bí đỏ, khoai sọ, củ đậu, bánh chưng, gà, sóc, cá suối, rượu… để dâng lên thần linh, tổ tiên, thổ công thổ địa và mẹ lúa.

Hoàn tất chuẩn bị lễ vật, đàn ông, trai tráng trong bản sẽ ra sức luyện tập sức khỏe, chuẩn bị dụng cụ, bãi tập cho các môn thể thao truyền thống sẽ thi thố, trình diễn trong dịp hội, còn phụ nữ trong bản chăm chỉ thêu thùa, may vá chuẩn bị cho mình và các thành viên trong gia đình những bộ trang phục dân tộc đẹp nhất để mặc vào dịp diễn ra Tết hoa. Thời điểm này, người dân trong bản ai cũng háo hức, mong thời gian trôi thật nhanh để mau đến đến dịp diễn ra lễ, hội.

Một tuần trước khi lễ diễn ra Tết hoa mào gà, thầy cúng sẽ tiến hành chọn ngày lành, tháng tốt, ấn định thời gian cho cả bản tổ chức Tết. Vào ngày diễn ra Tết hoa mào gà, ngay từ sáng sớm, già làng sẽ phát lệnh “cấm bản”- người trong và ngoài bản không được tự do ra vào bản.

Sáng sớm ngày diễn ra Tết hoa mào gà, đại diện mỗi gia đình (lễ chủ) sẽ lên nương hái hoa về trang trí trong nhà. Trong nhiều loài hoa hái về không thể thiếu hoa mào gà. Sau khi trang trí tại gia đình, các lễ chủ sẽ mang lễ vật và hoa mào gà đến nhà thầy cúng để cùng nhau trang trí hoa lên một cây tre còn nguyên cành dựng giữa nhà thầy cúng.

Theo quan niệm của người Cống, hoa mào gà là biểu tượng của sự may mắn, tốt đẹp. Trong tâm thức của cộng đồng người Cống, loại hoa này được coi là cây cầu nối hai thế giới âm - dương, là con đường mà linh hồn tổ tiên đi từ thế giới thiêng về nơi thờ cúng.

Sắc hoa mào gà đỏ thắm cũng tạo nên không khí ấm áp, gần gũi khắp không gian lễ hội, khắp bản làng trong thời gian diễn ra lễ hội. Trong buổi sáng diễn ra Tết hoa mào gà, mỗi gia đình trong bản sẽ mang đến nhà thầy cúng 1 con gà trống, 1 chai rượu để tạo nên mâm cúng đặt ngay ngắn dưới gốc cây hoa cho thầy cúng làm lý.

Sau những hồi trống, chiêng âm vang vọng khắp bản làng, núi rừng báo hiệu lễ cúng bắt đầu, thầy cúng kính cẩn cử hành các lễ thức để mời các thần linh, tổ tiên, mẹ lúa về dự lễ, xin phép cho bản làng tổ chức Tết hoa và mời đấng siêu nhiên nhận những lễ vật người dân đã dâng cúng. Những con vật hiến sinh sau đó được mang đi làm thịt để bày mâm cúng (đồ chín).

Thầy cúng lại thực hiện nghi thức mời các thần linh, tổ tiên ăn cỗ; đồng thời khấn tạ, báo cáo với tổ tiên tình hình mùa màng, chăn nuôi, sức khỏe của bà con trong năm qua, cầu xin các thần linh, tổ tiên phù hộ dân bản sang năm mới dồi dào sức khỏe, mùa màng bội thu, gà, lợn đầy chuồng, mọi sự tốt lành may mắn đến cho bản làng. Rồi thầy cúng nâng chén rượu đầu tiên chúc mừng mọi người sang năm mới những điều tốt đẹp.

Sau lễ cúng tại nhà trưởng bản, thầy cúng bắt đầu đến cúng cho từng nhà để cầu xin các thần linh, tổ tiên phù hộ cho gia chủ một năm mới sức khỏe dồi dào, làm ăn phát đạt. Tại mỗi gia đình, chủ nhà đều chuẩn bị một mâm cúng, đặt tại chân cột thứ 2 gần cửa chính với các đồ lễ gồm: 2 con cá khô nấu canh với lá sả (pùm phi), khoai sọ (pùm xì) đồ chín, 1 ống rượu cần bằng tre, 2 cần hút… để chờ thầy cúng đến cúng.

Ngoài ra, bên cạnh bàn cúng, cộng đồng dân tộc Cống còn để những dụng cụ, nông cụ lao động như lưỡi dao, lưỡi liềm… Bởi, họ quan niệm những vật dụng này đã cùng con người vất vả lao động cả năm trên nương, ruộng, trong những lần đi rừng dài ngày nên dịp lễ các vật dụng cũng được tôn thờ, ghi công.

Nếu phần lễ của Tết hoa mào gà diễn ra trong không gian linh thiêng với các lễ thức, nghi lễ độc đáo, mang những nét văn hóa đặc trưng, phần hội lại diễn ra trong không khí tưng bừng, hoạt náo, có tính cố kết cộng đồng rất cao.

Trên những bãi đất rộng, người dân tụ tập cùng nhau hòa nhịp trong tiếng trống, tiếng chiêng, hân hoan trong điệu xòe, điệu múa, hát lên làn điệu dân ca truyền thống. Đồng thời, người dân ném những hạt giống thóc, ngô ra khắp không gian xung quanh với mong ước bản làng bước sang một năm mới vạn vật đều phát triển, sinh sôi, nảy nở mạnh mẽ như những trận mưa hạt giống này.

Trong thời khắc thiêng liêng chuyển giao của đất trời, nhịp trống, chiêng, điệu xòe hoa rộn ràng như chắp cánh cho lời ca thêm bay bổng và ước vọng về một cuộc sống ấm no, hạnh phúc, thịnh vượng đến gần hơn.

Đêm về khuya, tiếng trống và chiêng đồng càng vang giòn, ngân xa vọng vào vách núi; ánh lửa vẫn bập bùng cùng lời ca, tiếng hát của dân bản như gọi mời, níu chân du khách khi đến với vùng biên vào dịp cộng đồng dân tộc Cống tổ chức Tết hoa mào gà.

Đây là lễ hội cổ truyền, một hình thức sinh hoạt văn hóa tín ngưỡng lâu đời, tiêu biểu, chứa đựng những yếu tố văn hóa tích cực gắn với xã hội cộng đồng; phản ánh sinh động đời sống và bản sắc của cộng đồng dân tộc Cống. Vì vậy, từ bao đời nay Tết hoa mào gà là một hoạt động tâm linh không thể thiếu được trong đời sống tinh thần mỗi dịp đón mừng năm mới của đồng bào dân tộc Cống.

Bình luận

Tối thiểu 10 chữ Tiếng việt có dấu Không chứa liên kết

Gửi bình luận

Tin cùng chuyên mục

Cực quang - Hiện tượng bí ẩn trên bầu trời

Cực quang - Hiện tượng bí ẩn trên bầu trời

Hàn Quốc: Tàu tốc hành chạy thẳng sân bay hoạt động trở lại

Hàn Quốc: Tàu tốc hành chạy thẳng sân bay hoạt động trở lại

Biến đổi khí hậu: Ngày Trái Đất

Biến đổi khí hậu: Ngày Trái Đất

Bún cá Nha Trang – Món ăn dân giã mang đậm hương vị biển

Bún cá Nha Trang – Món ăn dân giã mang đậm hương vị biển

Phi hành gia Thần Châu-13 dạy học online từ không gian

Phi hành gia Thần Châu-13 dạy học online từ không gian

Những món ăn vặt Nha Trang làm 'nức lòng' du khách

Những món ăn vặt Nha Trang làm 'nức lòng' du khách

Nhâm nhi “một nét văn hoá Hà Nội”

Nhâm nhi “một nét văn hoá Hà Nội”

Ẩm thực ba miền: Phở chua, món ăn dân dã xứ Lạng

Ẩm thực ba miền: Phở chua, món ăn dân dã xứ Lạng

Hút CO2 từ không trung để chế kim cương

Hút CO2 từ không trung để chế kim cương

Phát hiện một hành tinh mới nơi con người có thể tới sống

Phát hiện một hành tinh mới nơi con người có thể tới sống

Môi trường đại dương đang bị tàn phá nghiêm trọng bởi lối khai thác 'tận diệt' của nhân loại

Môi trường đại dương đang bị tàn phá nghiêm trọng bởi lối khai thác 'tận diệt' của nhân loại

'Đảo đám mây' - Nơi còn là bí ẩn với nhân loại có thể còn tồn tại các loài khủng long

'Đảo đám mây' - Nơi còn là bí ẩn với nhân loại có thể còn tồn tại các loài khủng long

Tin mới cập nhật

Keysight và AMD tái định nghĩa đo đối chuẩn hiệu năng hạ tầng đám mây và biên mạng

Keysight và AMD tái định nghĩa đo đối chuẩn hiệu năng hạ tầng đám mây và biên mạng

Đài Loan công bố kế hoạch đào tạo bán dẫn miễn phí cho sinh viên Việt Nam

Đài Loan công bố kế hoạch đào tạo bán dẫn miễn phí cho sinh viên Việt Nam

Samsung biến 'mỗi giờ xem TV đều là giờ Trái Đất'

Samsung biến 'mỗi giờ xem TV đều là giờ Trái Đất'

Innodisk sẽ trình diễn tích hợp AI tại biên (EdgeAI) tại sự kiện NVIDIA GTC

Innodisk sẽ trình diễn tích hợp AI tại biên (EdgeAI) tại sự kiện NVIDIA GTC

Tình hình tài chính và khó khăn của Trường Quốc tế Mỹ Việt Nam

Tình hình tài chính và khó khăn của Trường Quốc tế Mỹ Việt Nam

Giải mã xu hướng bảo mật OT tại FORTINET APAC OT Security Summit 2024

Giải mã xu hướng bảo mật OT tại FORTINET APAC OT Security Summit 2024

Lenovo Tab M11: tablet cho học tập và giải trí

Lenovo Tab M11: tablet cho học tập và giải trí

Làm thế nào để cải thiện chất lượng dịch vụ thẻ ngân hàng?

Làm thế nào để cải thiện chất lượng dịch vụ thẻ ngân hàng?

Keysight hỗ trợ triển khai các đổi mới sáng tạo về Massive MIMO cho Open RAN

Keysight hỗ trợ triển khai các đổi mới sáng tạo về Massive MIMO cho Open RAN

Vai trò trọng yếu của POS trong duy trì hoạt động bán lẻ liền mạch

Vai trò trọng yếu của POS trong duy trì hoạt động bán lẻ liền mạch

EVN được thực hiện việc tăng giá điện

EVN được thực hiện việc tăng giá điện

Samsung ra mắt Galaxy S24 Ultra bản đặc biệt, giới hạn 2.000 chiếc

Samsung ra mắt Galaxy S24 Ultra bản đặc biệt, giới hạn 2.000 chiếc

Tin đọc nhiều

Cực quang - Hiện tượng bí ẩn trên bầu trời

Cực quang - Hiện tượng bí ẩn trên bầu trời

Nhật Bản tạo ra giấy mỏng nhất thế giới

Nhật Bản tạo ra giấy mỏng nhất thế giới

Việt Nam được đề cử vào top 10 khu vực có nền ẩm thực tốt nhất thế giới

Việt Nam được đề cử vào top 10 khu vực có nền ẩm thực tốt nhất thế giới

Khoa học tạo ra màu mới: xanh củ dền

Khoa học tạo ra màu mới: xanh củ dền

Sắc đỏ lá phong trong nắng cuối thu xứ Hàn thu hút mọi góc máy

Sắc đỏ lá phong trong nắng cuối thu xứ Hàn thu hút mọi góc máy

Đón mùa đông sớm trên đỉnh Fansipan

Đón mùa đông sớm trên đỉnh Fansipan

Mã Pì Lèng - Sự kỳ vĩ của một trong tứ đại danh đèo ở Việt Nam

Mã Pì Lèng - Sự kỳ vĩ của một trong tứ đại danh đèo ở Việt Nam

Lặng nhìn mưa mùa thu Hà Nội - Đặc sản của người Tràng An

Lặng nhìn mưa mùa thu Hà Nội - Đặc sản của người Tràng An

Điệp Sơn - Điểm đến hấp dẫn với bất kỳ du khách dù là người khó tính nhất

Điệp Sơn - Điểm đến hấp dẫn với bất kỳ du khách dù là người khó tính nhất

Lên Fansipan xem ‘Vũ điệu trên mây’, đắm say văn hóa Tây Bắc

Lên Fansipan xem ‘Vũ điệu trên mây’, đắm say văn hóa Tây Bắc

Video xem nhiều

Đại học Miami tạo ra cảm biến chất lượng không khí phát hiện Covid-19

Đại học Miami tạo ra cảm biến chất lượng không khí phát hiện Covid-19

Ford F-150 Lightning 2022 ra mắt: Bán tải chạy điện giá khởi điểm chưa đến 40 nghìn USD

Ford F-150 Lightning 2022 ra mắt: Bán tải chạy điện giá khởi điểm chưa đến 40 nghìn USD

Thông điệp lan tỏa mùa dịch COVID-19

Thông điệp lan tỏa mùa dịch COVID-19

Clip: Khuyến cáo đối với người lao động, người làm việc, người bán hàng tại khu dịch vụ trong dịch Covid-19

Clip: Khuyến cáo đối với người lao động, người làm việc, người bán hàng tại khu dịch vụ trong dịch Covid-19

Cỗ xe lai phản lực tăng tốc từ 0 - 1010 km/h trong 50 giây tham vọng phá kỷ lục thế giới

Cỗ xe lai phản lực tăng tốc từ 0 - 1010 km/h trong 50 giây tham vọng phá kỷ lục thế giới

“Rắn tiên tri” dự đoán đội tuyển Việt Nam thắng Thái Lan

“Rắn tiên tri” dự đoán đội tuyển Việt Nam thắng Thái Lan

Pretzel - Bánh quy cây: Biểu tượng văn hoá châu Âu với nhiều tranh cãi về nguồn gốc

Pretzel - Bánh quy cây: Biểu tượng văn hoá châu Âu với nhiều tranh cãi về nguồn gốc

Làm thế nào để nâng cao tương tác giữa loa và phòng nghe hiệu quả

Làm thế nào để nâng cao tương tác giữa loa và phòng nghe hiệu quả

Trực tiếp: Apple ra mắt Iphone 11 tại Cupertino, California, Mỹ

Trực tiếp: Apple ra mắt Iphone 11 tại Cupertino, California, Mỹ

Chiếc điều hòa cá nhân này của Sony là tất cả những gì bạn cần để sống sót qua mùa hè nóng nực

Chiếc điều hòa cá nhân này của Sony là tất cả những gì bạn cần để sống sót qua mùa hè nóng nực

Những gì bạn muốn biết về 5G

Những gì bạn muốn biết về 5G

5G thay đổi tương lai của bạn như thế nào?

5G thay đổi tương lai của bạn như thế nào?

Bàn về tầm nhìn và các trụ cột của công nghệ thông tin di động 6G
04/03/2022
Chip xử lý A15 Bionic của Apple có gì mới
15/09/2021
Sex Education mùa 3 được Netflix công chiếu vào 17/9
14/09/2021
iPhone 13 không thay đổi nhiều về ngoại hình, camera được nâng cấp mạnh
13/09/2021
Cách xem trực tiếp sự kiện ra mắt iPhone 13 và Apple Watch 7
10/09/2021
VNEID của Bộ Công an khác các ứng dụng đang được vận hành?
10/09/2021
'Cái tôi' thời 4.0 và tính hai mặt của mạng xã hội
04/09/2021
'Muôn màu' cảm xúc của trẻ trong ngày khai giảng online
24/08/2021
Chủ tịch Chu Ngọc Anh giải toả 'ách tắc' về Giấy đi đường cho người dân Thủ đô
10/08/2021
Hàng loạt Macbook M1 tự dưng vỡ màn hình, Apple có đồng ý bảo hành?
02/08/2021
6 bộ phim hay nhất để xem trên VieON
29/01/2021
Bắc Ninh: Không ký kết triển khai dự án Owifi 5G với CSE Singapore
27/06/2020
Bị World Bank cấm dự thầu 7 năm, công ty Sao Bắc Đẩu thừa nhận sai sót
27/06/2020
Wefinex - Mô hình hoạt động đa cấp "đội lốt" đầu tài chính trên mạng internet
10/06/2020
Khai trừ MISA khỏi Câu lạc bộ Chữ ký số và Giao dịch điện tử Việt Nam
27/05/2020
Chuyển đổi số - Nên hiểu như thế nào cho đúng
25/05/2020
Chống thất thu thuế là thách thức lớn đối với nền kinh tế số
29/04/2020
Cách chuyển tập tin sang máy tính mới
10/11/2019
VNPT, MobiFone, VTC sẽ hoàn thành cổ phần hóa trước năm 2021
20/08/2019
5G thay đổi tương lai của bạn như thế nào?
26/07/2019
Nhận diện hành vi lừa đảo trên không gian mạng
25/07/2019
Truyền hình OTT - Hướng đi mới của các “nhà Đài”
24/07/2019