Về nơi đón tết cổ truyền đầu tiên ở Việt Nam - Lễ đón năm mới của người Hà Nhì

Bảo Ngân
28/11/2019 07:03
D

Người Hà Nhì ở Lai Châu thường tổ chức đón Tết cổ truyền - Khụ Sự Chà của mình tưng bừng, nhộn nhịp ngay từ đầu tháng 11 Âm lịch, với nhiều phong tục mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc.

Năm nay, vào ngày Thìn (ngày con rồng) hôm nay 27/11, tức ngày 2/11 Âm lịch, đồng bào Hà Nhì ở các xã vùng cao biên giới Ka Lăng, Thu Lũm, Tá Bạ, Mù Cả (huyện Mường Tè, tỉnh Lai Châu) nô nức ăn Tết cổ truyền (Khụ Sự Chà) của dân tộc.

Tết cổ truyền là dịp để cho mọi người nghỉ ngơi, vui chơi, các gia đình đi chúc Tết lẫn nhau sau một năm lao động, thu hoạch mùa vụ và cũng là tròn một năm theo cách tính của người Hà Nhì.

Tết của đồng bào Hà Nhì ở Lai Châu cũng bắt đầu từ ngày Thìn - “Lò No” như người Hà Nhì ở các tỉnh khác nhưng kéo dài trong 5 ngày, kết thúc vào ngày Thân - “Mụ No”, sau đó bà con lại bắt tay vào sản xuất vụ mới...

Theo phong tục, để chuẩn bị cho Tết Khụ Sự Chà, người Hà Nhì làm bánh giầy, bánh trôi, mổ lợn, gà để cúng tổ tiên, vừa như lời tạ ơn cho một vụ mùa đã qua, vừa như lời cầu xin cho một năm mới tốt lành, mưa thuận gió hòa, cây trái tốt tươi.

Ông Xì Xá Xè, 79 tuổi, ở bản Thu Lũm, xã Thu Lũm, huyện Mường Tè cho biết, đêm đầu tiên của Tết được coi như đêm giao thừa. Sáng sớm mùng 1 Tết, người Hà Nhì có tục đi lấy nước ở mó nước rất sớm để về làm đồ cúng và sinh hoạt. Họ quan niệm rằng: Việc lấy nước là lộc và có nguồn nước mới dồi dào sử dụng ngay từ đầu năm sẽ may mắn trong cả năm.

Một trong những nét văn hóa tâm linh độc đáo mà người Hà Nhì vẫn còn lưu giữ đến nay là tục xem gan lợn để đoán định việc mùa màng năm tới có thuận lợi hay không, tình hình sức khỏe các thành viên trong gia đình.

Nhà nào mổ con lợn to chứng tỏ năm vừa qua nhà đó làm ăn được, mùa màng bội thu. Bởi thế những con lợn mổ Tết thường là được chủ nhà dày công chăm sóc trong cả năm, nhiều con nặng tới hơn một 100 kg.

Việc thờ cúng ngày Tết của dân tộc Hà Nhì cũng rất gọn nhẹ, có ý nghĩa sâu sắc. Không hương hoa, vàng mã, bày biện như một số dân tộc khác, mâm cúng tổ tiên là các sản vật do chính tay con cháu làm ra như bánh giầy, bánh trôi, rượu, gừng, muối ớt, cơm, thịt.

Đặc biệt, việc cúng tổ tiên trong ngày Tết của người Hà Nhì do phụ nữ đảm nhiệm. Nơi thờ cúng bên nội của người Hà Nhì được đặt ngay bên trên đầu giường của vợ chồng gia chủ. Nơi thờ bên ngoại được đặt ở góc bếp.

Vào ngày thứ 5, kết thúc Tết Khụ Sự Chà, tức là ngày Thân (con khỉ), các gia đình làm một mâm lễ cúng trời đất để cảm ơn đã ban sức khỏe, phù hộ cho nhân dân trong bản bình an và cầu mong năm mới mùa màng bội thu, vật nuôi đầy đàn, bản làng yên vui. Theo quan niệm của người Hà Nhì, đi đâu, làm gì cũng phải có trời đất phù hộ mới thành, nên đầu năm mới phải cúng trời đất, cầu mong phù hộ cho cả năm an lành.

Con cháu biết ơn sinh công thành của ông bà, cha mẹ nên đi lấy chồng xa hay ra ở riêng cũng phải chuẩn bị lễ vật gồm rượu, thịt lợn, gà về nhà chúc Tết và cúi lạy trước bàn thờ tổ tiên cầu mong được bình an, sức khỏe.

Ông bà, bố mẹ chúc phúc con cháu, gia đình đầm ấm bên mâm cơm đầu năm và ôn lại lai lịch dòng tộc hoặc những công việc trong năm tới, chia sẻ kinh nghiệm sản xuất mùa màng. Ra về, ông bà, bố mẹ tặng một con gà cho con cháu để cầu năm mới làm ăn phát đạt "nhà đầy thóc, lợn và gà đầy chuồng".

Trong những ngày Tết cổ truyền của người Hà Nhì, từ người già đến trẻ nhỏ, ai cũng diện những bộ quần áo mới rực rỡ sắc màu để đi chơi Tết. Ở các sân chơi của bản sẽ diễn ra nhiều trò chơi như: Đu quay, đánh cầu bằng tay, chơi cù... và cả những bài hát, điệu múa mừng năm mới, hát dao duyên, đối đáp giữa chàng trai, cô gái đang đến tuổi cập kê. Đây là dịp để chàng trai, cô gái đua tài và sau một mùa chơi Xuân, biết bao đôi trai gái kết duyên nên vợ chồng, xây dựng hạnh phúc trăm năm.

Để năm mới được trọn vẹn, người Hà Nhì cũng kiêng không cãi nhau, nói tục, chửi bậy, trộm cắp, uống rượu say, hai vợ chồng là chủ gia đình không được đi chơi xa sang các bản khác...Tại bữa tiệc đầu Xuân năm mới, người khách quý sẽ được mời một mâm riêng, ra về gia chủ tặng lễ vật tỏ ý quý trọng người đến chúc Tết gia đình.

Là người con Hà Nhì, ông Lý Anh Hừ - Bí thư Huyện ủy Mường Tè chia sẻ: Những năm qua, nhờ sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, các cấp chính quyền địa phương nên nhiều chính sách dân tộc được đầu tư đã góp phần thay đổi cơ bản diện mạo nông thôn, miền núi. Đời sống kinh tế - xã hội của địa phương có bước phát triển.

Khắp huyện Mường Tè, từ các xã Thu Lũm, Ka Lăng đến các xã Mù Cả, Tá Bạ có người Hà Nhì sinh sống, những con đường liên xã, liên thôn được cứng hóa, góp phần tạo điều kiện tốt hơn cho việc đi lại của người dân trong bản. Không khí náo nức, phấn khởi đón Tết Khụ Sự Chà rộn vang khắp núi rừng vùng biên với “A kha pi po” - chúc mừng năm mới, chúc mọi điều tốt lành.

Theo Tạp chí Điện tử

Bình luận

Tối thiểu 10 chữ Tiếng việt có dấu Không chứa liên kết

Gửi bình luận

Tin cùng chuyên mục

Tác giả bộ sách tranh Ehon nổi tiếng Nhật Bản giao lưu với khán giả Việt Nam

Tác giả bộ sách tranh Ehon nổi tiếng Nhật Bản giao lưu với khán giả Việt Nam

Cuộc thi Hoa hậu và Nam vương siêu mẫu thể hình thế giới 2025 chính thức khởi động

Cuộc thi Hoa hậu và Nam vương siêu mẫu thể hình thế giới 2025 chính thức khởi động

'Tết ấm cho người nghèo - Xuân Ất Tỵ 2025'

'Tết ấm cho người nghèo - Xuân Ất Tỵ 2025'

Ngỡ ngàng với ký túc xá chuẩn 5 sao của Đại học Anh Quốc Việt Nam

Ngỡ ngàng với ký túc xá chuẩn 5 sao của Đại học Anh Quốc Việt Nam

Cực quang - Hiện tượng bí ẩn trên bầu trời

Cực quang - Hiện tượng bí ẩn trên bầu trời

Hàn Quốc: Tàu tốc hành chạy thẳng sân bay hoạt động trở lại

Hàn Quốc: Tàu tốc hành chạy thẳng sân bay hoạt động trở lại

Biến đổi khí hậu: Ngày Trái Đất

Biến đổi khí hậu: Ngày Trái Đất

Bún cá Nha Trang – Món ăn dân giã mang đậm hương vị biển

Bún cá Nha Trang – Món ăn dân giã mang đậm hương vị biển

Phi hành gia Thần Châu-13 dạy học online từ không gian

Phi hành gia Thần Châu-13 dạy học online từ không gian

Những món ăn vặt Nha Trang làm 'nức lòng' du khách

Những món ăn vặt Nha Trang làm 'nức lòng' du khách

Nhâm nhi “một nét văn hoá Hà Nội”

Nhâm nhi “một nét văn hoá Hà Nội”

Ẩm thực ba miền: Phở chua, món ăn dân dã xứ Lạng

Ẩm thực ba miền: Phở chua, món ăn dân dã xứ Lạng

Tin mới cập nhật

Trump tức giận với Putin: Dọa áp thuế quan lên dầu mỏ Nga nếu hòa đàm Ukraine thất bại

Trump tức giận với Putin: Dọa áp thuế quan lên dầu mỏ Nga nếu hòa đàm Ukraine thất bại

Thị trường Laptop Việt Nam và tương lai công nghệ AI: Góc nhìn từ lãnh đạo ASUS

Thị trường Laptop Việt Nam và tương lai công nghệ AI: Góc nhìn từ lãnh đạo ASUS

Grab triển khai tính năng ‘Đặt trước chuyến xe’ tại Việt Nam

Grab triển khai tính năng ‘Đặt trước chuyến xe’ tại Việt Nam

Du Lịch Việt giảm giá hơn 300 tour tại Ngày hội du lịch TP. Hồ Chí Minh 2025

Du Lịch Việt giảm giá hơn 300 tour tại Ngày hội du lịch TP. Hồ Chí Minh 2025

Samsung mang tầm nhìn “AI Home” đến 'Welcome to Bespoke AI'

Samsung mang tầm nhìn “AI Home” đến 'Welcome to Bespoke AI'

HEINEKEN Việt Nam và Công an Đà Nẵng ký kết thúc đẩy văn hóa uống có trách nhiệm

HEINEKEN Việt Nam và Công an Đà Nẵng ký kết thúc đẩy văn hóa uống có trách nhiệm

Phường Hoàng Liệt tổ chức lễ kỷ niệm 70 năm giữa bối cảnh đô thị hóa nhanh chóng

Phường Hoàng Liệt tổ chức lễ kỷ niệm 70 năm giữa bối cảnh đô thị hóa nhanh chóng

Trường THPT chuyên Hà Nội-Amsterdam đón nhận Huân chương Lao động hạng Nhất

Trường THPT chuyên Hà Nội-Amsterdam đón nhận Huân chương Lao động hạng Nhất

Cùng Cuhiep và Chương ProK khám phá Saramonic Ultra

Cùng Cuhiep và Chương ProK khám phá Saramonic Ultra

Tác giả bộ sách tranh Ehon nổi tiếng Nhật Bản giao lưu với khán giả Việt Nam

Tác giả bộ sách tranh Ehon nổi tiếng Nhật Bản giao lưu với khán giả Việt Nam

Cuộc thi sáng tác tranh KTS công nghệ NFT chính thức khởi động

Cuộc thi sáng tác tranh KTS công nghệ NFT chính thức khởi động

Sennheiser ghi dấu sự trở lại bằng sự kiện Sennheiser Listening Workshop

Sennheiser ghi dấu sự trở lại bằng sự kiện Sennheiser Listening Workshop

Tin đọc nhiều

Tác giả bộ sách tranh Ehon nổi tiếng Nhật Bản giao lưu với khán giả Việt Nam

Tác giả bộ sách tranh Ehon nổi tiếng Nhật Bản giao lưu với khán giả Việt Nam

Cuộc thi Hoa hậu và Nam vương siêu mẫu thể hình thế giới 2025 chính thức khởi động

Cuộc thi Hoa hậu và Nam vương siêu mẫu thể hình thế giới 2025 chính thức khởi động

'Tết ấm cho người nghèo - Xuân Ất Tỵ 2025'

'Tết ấm cho người nghèo - Xuân Ất Tỵ 2025'

Ngỡ ngàng với ký túc xá chuẩn 5 sao của Đại học Anh Quốc Việt Nam

Ngỡ ngàng với ký túc xá chuẩn 5 sao của Đại học Anh Quốc Việt Nam

Sắc đỏ lá phong trong nắng cuối thu xứ Hàn thu hút mọi góc máy

Sắc đỏ lá phong trong nắng cuối thu xứ Hàn thu hút mọi góc máy

7 cây cầu huyết mạch ở Thủ đô - Những dải lụa nhìn từ trên cao trong nắng

7 cây cầu huyết mạch ở Thủ đô - Những dải lụa nhìn từ trên cao trong nắng

Đón mùa đông sớm trên đỉnh Fansipan

Đón mùa đông sớm trên đỉnh Fansipan

Mã Pì Lèng - Sự kỳ vĩ của một trong tứ đại danh đèo ở Việt Nam

Mã Pì Lèng - Sự kỳ vĩ của một trong tứ đại danh đèo ở Việt Nam

Lặng nhìn mưa mùa thu Hà Nội - Đặc sản của người Tràng An

Lặng nhìn mưa mùa thu Hà Nội - Đặc sản của người Tràng An

Điệp Sơn - Điểm đến hấp dẫn với bất kỳ du khách dù là người khó tính nhất

Điệp Sơn - Điểm đến hấp dẫn với bất kỳ du khách dù là người khó tính nhất

Video xem nhiều

Đại học Miami tạo ra cảm biến chất lượng không khí phát hiện Covid-19

Đại học Miami tạo ra cảm biến chất lượng không khí phát hiện Covid-19

Ford F-150 Lightning 2022 ra mắt: Bán tải chạy điện giá khởi điểm chưa đến 40 nghìn USD

Ford F-150 Lightning 2022 ra mắt: Bán tải chạy điện giá khởi điểm chưa đến 40 nghìn USD

Thông điệp lan tỏa mùa dịch COVID-19

Thông điệp lan tỏa mùa dịch COVID-19

Clip: Khuyến cáo đối với người lao động, người làm việc, người bán hàng tại khu dịch vụ trong dịch Covid-19

Clip: Khuyến cáo đối với người lao động, người làm việc, người bán hàng tại khu dịch vụ trong dịch Covid-19

Cỗ xe lai phản lực tăng tốc từ 0 - 1010 km/h trong 50 giây tham vọng phá kỷ lục thế giới

Cỗ xe lai phản lực tăng tốc từ 0 - 1010 km/h trong 50 giây tham vọng phá kỷ lục thế giới

“Rắn tiên tri” dự đoán đội tuyển Việt Nam thắng Thái Lan

“Rắn tiên tri” dự đoán đội tuyển Việt Nam thắng Thái Lan

Pretzel - Bánh quy cây: Biểu tượng văn hoá châu Âu với nhiều tranh cãi về nguồn gốc

Pretzel - Bánh quy cây: Biểu tượng văn hoá châu Âu với nhiều tranh cãi về nguồn gốc

Làm thế nào để nâng cao tương tác giữa loa và phòng nghe hiệu quả

Làm thế nào để nâng cao tương tác giữa loa và phòng nghe hiệu quả

Trực tiếp: Apple ra mắt Iphone 11 tại Cupertino, California, Mỹ

Trực tiếp: Apple ra mắt Iphone 11 tại Cupertino, California, Mỹ

Chiếc điều hòa cá nhân này của Sony là tất cả những gì bạn cần để sống sót qua mùa hè nóng nực

Chiếc điều hòa cá nhân này của Sony là tất cả những gì bạn cần để sống sót qua mùa hè nóng nực

Những gì bạn muốn biết về 5G

Những gì bạn muốn biết về 5G

5G thay đổi tương lai của bạn như thế nào?

5G thay đổi tương lai của bạn như thế nào?

Bàn về tầm nhìn và các trụ cột của công nghệ thông tin di động 6G
04/03/2022
Chip xử lý A15 Bionic của Apple có gì mới
15/09/2021
Sex Education mùa 3 được Netflix công chiếu vào 17/9
14/09/2021
iPhone 13 không thay đổi nhiều về ngoại hình, camera được nâng cấp mạnh
13/09/2021
Cách xem trực tiếp sự kiện ra mắt iPhone 13 và Apple Watch 7
10/09/2021
VNEID của Bộ Công an khác các ứng dụng đang được vận hành?
10/09/2021
'Cái tôi' thời 4.0 và tính hai mặt của mạng xã hội
04/09/2021
'Muôn màu' cảm xúc của trẻ trong ngày khai giảng online
24/08/2021
Chủ tịch Chu Ngọc Anh giải toả 'ách tắc' về Giấy đi đường cho người dân Thủ đô
10/08/2021
Hàng loạt Macbook M1 tự dưng vỡ màn hình, Apple có đồng ý bảo hành?
02/08/2021
6 bộ phim hay nhất để xem trên VieON
29/01/2021
Bắc Ninh: Không ký kết triển khai dự án Owifi 5G với CSE Singapore
27/06/2020
Bị World Bank cấm dự thầu 7 năm, công ty Sao Bắc Đẩu thừa nhận sai sót
27/06/2020
Wefinex - Mô hình hoạt động đa cấp "đội lốt" đầu tài chính trên mạng internet
10/06/2020
Khai trừ MISA khỏi Câu lạc bộ Chữ ký số và Giao dịch điện tử Việt Nam
27/05/2020
Chuyển đổi số - Nên hiểu như thế nào cho đúng
25/05/2020
Chống thất thu thuế là thách thức lớn đối với nền kinh tế số
29/04/2020
Cách chuyển tập tin sang máy tính mới
10/11/2019
VNPT, MobiFone, VTC sẽ hoàn thành cổ phần hóa trước năm 2021
20/08/2019
5G thay đổi tương lai của bạn như thế nào?
26/07/2019
Nhận diện hành vi lừa đảo trên không gian mạng
25/07/2019
Truyền hình OTT - Hướng đi mới của các “nhà Đài”
24/07/2019