Mạng 5G bùng nổ và cuộc đua phổ cập kết nối toàn cầu

Báo cáo GSMA 2025 dự báo tương lai kết nối di động với sự bùng nổ của mạng 5G, cuộc chuyển đổi toàn diện sang điện thoại thông minh (smartphone) và những thách thức trong việc kết nối 3,1 tỷ người còn lại trên thế giới.

Chỉ 5 năm sau khi ra mắt, mạng 5G đã đạt 1,5 tỷ người dùng trên toàn cầu, chiếm hơn 30% thị phần internet di động. Đây là minh chứng cho việc công nghệ 5G so được ứng dụng hiệu quả vào cuộc sống so với các thế hệ công nghệ di động trước đó.

Ấn Độ dẫn đầu với hơn 100 triệu thiết bị 5G được bán ra chỉ trong năm 2024. Mạng 5G tại Ấn Độ hiện xử lý 35% tổng lưu lượng dữ liệu di động, qua đó thói quen sử dụng của người dân đã bắt nhịp được với sự phát triển của 5G.

Theo báo cáo, công nghệ 4G đã mất gần một thập kỷ để đạt được sự phổ biến và hình thành thói quen sử dụng của người dân, mạng 5G chỉ tốn 5 năm triển khai. Thói quen, xu hướng cập nhật công nghệ mới của người dùng ngày càng tăng nhanh.

Xu hướng người dùng chuyển từ điện thoại cơ bản sang smartphone trên toàn cầu đang tăng, đã tạo ra những thay đổi sâu sắc trong cách con người tương tác với thông tin. Báo cáo cho biết, năm 2024 có 250 triệu người chuyển sang sử dụng smartphone để truy cập internet, đưa tổng số người sở hữu thiết bị thông minh lên 4,4 tỷ người, tương đương 54% dân số thế giới.

Thống kê kết nối internet di động toàn cầu từ 2015–2024. Nguồn GSM

Người sở hữu smartphone có khả năng sử dụng internet cao hơn so với những người có điện thoại cơ bản, họ truy cập mạng thường xuyên hơn và sử dụng đa dạng các dịch vụ trực tuyến.

Tuy nhiên, sự phân bố smartphone trên thế giới vẫn chưa đều. Trong khi các nước phát triển gần như hoàn thành quá trình chuyển đổi, nhiều khu vực khác vẫn phụ thuộc vào công nghệ cũ. Điều này tạo ra cơ hội tăng trưởng khổng lồ cho ngành công nghệ di động trong những năm tới.

Tuy nhiên thế giới vẫn đối mặt với thách thức lớn nhất là làm thế nào để đưa 3,1 tỷ người còn lại vào thế giới số? Đây chính là 38% dân số toàn cầu đang sinh sống trong vùng có sóng di động nhưng chưa sử dụng internet. Đặc biệt 93% những người chưa kết nối internet sống tại các nước thu nhập thấp và trung bình. Báo cáo cho biết, muốn giải quyết "khoảng cách" công nghệ, các chính phủ, công ty công nghệ và các nước phát triển cần chung tay hỗ trợ.

Dữ liệu báo cáo cho thấy hai phần ba số người chưa kết nối hiện không sở hữu bất kỳ thiết bị di động nào. Vấn đề này xuất phát từ việc thiếu trạm phát sóng. Bên cạnh đó, người dân không mua được điện thoại và không biết cách sử dụng.

Khoảng cách giữa khu vực thành thị và nông thôn về sử dụng internet di động đã giảm từ 32% năm 2021 xuống 25% năm 2024 tại các nước thu nhập thấp và trung bình.

Ấn Độ, Indonesia, Kenya và Senegal thuộc khu vực Nam Á và châu Phi hạ Sahara đã có những thành tựu lớn trong việc thu hẹp "khoảng cách số" bằng cách mở rộng mạng lưới viễn thông và áp dụng chính sách bán điện thoại giá rẻ cho người dân vùng sâu vùng xa.

Tại các nước thu nhập thấp và trung bình, phụ nữ có khả năng sử dụng internet di động thấp hơn nam giới 14%. Con số này hầu như không thay đổi so với năm trước, cho thấy tiến bộ đang chậm lại.

Thế giới ghi nhận 235 triệu phụ nữ sử dụng internet di động ít hơn nam giới, trong đó Nam Á và châu Phi hạ Sahara chiếm tới 60% trong tổng số 885 triệu phụ nữ chưa lên mạng trên toàn cầu. Châu Phi hạ Sahara đã cho thấy những thay đổi tích cực khi thu hẹp khoảng cách bình đẳng giới trong công nghệ số từ 32% năm 2023 xuống 29% năm 2024, chứng tỏ các chương trình hỗ trợ phụ nữ tiếp cận công nghệ bắt đầu mang lại kết quả khả thi.

Báo cáo cho biết, 36 trong số 48 quốc gia châu Phi hạ Sahara có mức độ hỗ trợ công nghệ còn yếu (dưới 50 điểm), tạo ra cơ hội lớn để các nước châu Phi hạ Sahara cải thiện thông qua việc hoàn thiện luật pháp và chính sách khuyến khích. Các chuyên gia cho rằng các quốc gia này cần tập trung cải cách quy định về sóng viễn thông, giảm thuế thiết bị công nghệ và đầu tư dạy người dân sử dụng công nghệ, bởi nếu thực hiện đúng cách thì châu Phi có thể trở thành khu vực phát triển internet di động nhanh nhất thế giới.

Việc đưa internet đến mọi người vừa mang lại lợi ích xã hội vừa tạo ra cơ hội kinh tế lớn, khi các nhà kinh tế ước tính thế giới có thể tạo thêm 3,5 nghìn tỷ USD GDP từ nay đến 2030 nếu kết nối thành công 3,1 tỷ người còn lại. Riêng việc giúp phụ nữ ở các nước nghèo và trung bình tiếp cận internet ngang nam giới đã có thể đóng góp 1,3 nghìn tỷ USD cho kinh tế toàn cầu, một con số tương đương GDP của nhiều nước phát triển.

Những dự báo này chứng minh các quốc gia và doanh nghiệp đầu tư vào công nghệ số và chính sách hỗ trợ kết nối vừa thực hiện trách nhiệm xã hội vừa áp dụng chiến lược kinh doanh thông minh để thu lợi nhuận lớn trong tương lai.

Cuộc đua mang internet đến mọi người đang bước vào giai đoạn quyết định khi mạng 5G và smartphone phát triển mạnh tạo nền tảng vững chắc, song thành công cuối cùng sẽ phụ thuộc vào khả năng các quốc gia giải quyết vấn đề chênh lệch giàu nghèo và giúp mọi người tiếp cận công nghệ, bởi những nỗ lực hiện tại sẽ quyết định tương lai kết nối của con người trong nhiều thập kỷ tới.

Theo tạp chí Điện tử và Ứng dụng