Người Huế ăn Tết từ rằm tháng chạp

Bảo Trân
08/02/2021 10:57
D

Ở Huế, Tết thường được bắt đầu từ ngày 20 tháng chạp. Với những đại gia đình, Tết đến sớm hơn, ngay từ giữa tháng. Trong trí nhớ của GS.TS Thái Kim Lan (sinh ra ở Huế, sống và giảng dạy triết học tại Đức) vẫn còn đó cảnh người lớn trong nhà họp lại, phân công nhiệm vụ cho từng người để sửa soạn ra sao. Hóa ra, chuẩn bị Tết cũng là cách ăn Tết hào hứng.

Mâm cỗ Tết dâng lên bàn thờ gia tiên của người Huế được chuẩn bị rất kỹ, gồm một mâm hoa quả, một mâm bánh ngọt, một mâm bánh mặn, một mâm thức ăn. Ở những gia đình gia thế ngày trước, người ta không mua đồ ăn ở chợ mà tự tay làm hết.

Qua lời kể của GS.TS Thái Kim Lan, có lẽ không có nơi nào bày nhiều bánh như ngày Tết ở Huế. Ngọt thì có các loại bánh đậu xanh, phục linh, sen tua, hạnh nhân, bánh dừa, bánh thuẫn... Mặn thì có các loại bánh ít đen, ít trắng, bánh lá... Bánh Huế phong phú ở chỗ vừa được gói bằng lá vừa được gói bằng giấy, trông đẹp mắt.

Bánh bèo, bánh lá và chả tôm theo kiểu Huế xưa: chả tôm nặn thành trái quýt chưng trên cành quýt. Ảnh: GS.TS Thái Kim Lan.

Mường tượng cảnh cũ người xưa, trong chất giọng Huế chậm rãi, bà nói như reo khi nhắc tới món tôm chua và chao - rất đặc trưng và rất Huế. Tới nay, dù đã lãng du qua những vùng văn hóa khác, thẳm sâu trong lòng người phụ nữ đã sống hơn nửa đời người này vẫn còn đó thứ "vàng mười" ký ức gắn với những món ăn, hương vị của một thời. Tết này, bà lại tự tay làm một hũ tôm chua, hũ chao đón Tết.

Khác các nơi, để làm món tôm chua ăn với heo luộc, heo quay, người Huế chỉ dùng muối. Tôm chua nhà làm khác tôm chua ngoài chợ ở chỗ vị thuần hơn, thơm hơn. Mùng 1, người Huế ăn chay nên chao trở thành một món đặc biệt quan trọng. Qua chuyện làm tôm chua, làm chao, người nội trợ thể hiện tài năng, thiên phú của mình. Không phải cứ muốn làm ngon mà được.

Mâm cỗ Tết Huế gồm nhiều món, tùy điều kiện từng gia đình mà bày biện, nhưng có mấy món cơ bản. Sau món thịt ngâm và nem, chả khai vị, kế đến là mâm nhỏ ngũ vị gồm tôm chua, thịt kho tàu, tôm rim (hoặc cá chiên), gỏi (gỏi gà trộn hoa chuối/mít/vả/măng).

Món nữa là bát bửu gồm su le, cà rốt, bong bóng heo, nấm đông cô nhồi chả tôm, thịt ba chỉ, tôm, nấm mèo/rơm xào lên... Bánh chưng, bánh tét, dưa món cũng là các món không thể thiếu.

Đạo ẩm thực, triết lý gói - mở

Người Huế không bao giờ bày một mâm cỗ mà thái quá. Nếu tôm chua kích thích dạ dày mau tiêu thì có các loại rau thơm, chuối chát, vả kìm hãm lại.

Bánh sen tua làm bằng hột sen nấu chín quết nhuyễn với đường, ngào khô, vo viên và bọc giấy tua, còn gọi là bánh sen tán.

Hay như món thịt heo kho tàu (kho như thế nào để miếng mỡ còn lại trong veo mới là kho giỏi) phải có măng trộn, vả trộn ăn kèm. "Qua mỗi món ăn, người Huế gửi gắm một triết lý hòa hợp trong đời sống. Đó là một bản hòa điệu giữa thức ăn ngon và cách sống khỏe" - bà Lan nói.

Người Huế cũng rất chuộng cái đẹp. Ngoài ăn bằng vị còn ăn bằng mắt. Thành thử bánh trái, món ăn của Huế đủ màu sắc. Người nội trợ không những nấu ăn ngon mà còn biết trình bày đẹp. Bà Lan ví dụ món dưa món. Cà rốt, su hào, đu đủ, củ cải... không chỉ xắt lát mà còn được tỉa thành những hoa ngọc lan, cúc, hồng... Mỗi lần dọn, dĩa dưa món giống như một dĩa hoa.

Bánh phất đặc biệt trong ẩm thực cung đình, ngày nay hầu như thất truyền và hiếm hoi trong mâm bánh Huế.

Ông bà nói "học ăn, học nói, học gói, học mở" là vì thế. Có khi cái sự nấu nướng mở ra cả một nền văn hóa. Người Huế xưa chú trọng đạo ẩm thực cùng lối sống thẩm mỹ, làm thế nào cũng muốn cho đẹp. Để rồi họ vừa là người thưởng thức hương vị đặc biệt của đời sống, vừa tạo nên vẻ đẹp cho đời sống ngay trong gian bếp của mình.

Người Huế xưa thường uống trà vào ngày Tết. Họ chuộng nhất là hoa mộc và hoa sói vì ướp trà rất thơm. Ngoài ra còn có rượu nếp, rượu gạo và rượu đỏ (rượu chát). Bà Thái Kim Lan vẫn nhớ mạ và bà mình ngày xưa, cứ đến mùa dâu tằm lại ngâm rượu dâu tằm như một thứ rượu chát, năm mới Tết đến lại lấy ra mời khách.

Cây hoa mộc trước nhà từ đường của gia đình.

Không thể về đoàn tụ cùng con cháu bên Đức, bà Lan ở đây, trong căn nhà "xưa như Trái đất" của gia đình với mấy người bà con. Lúc ở Đức, bà vẫn khắc khoải bồn chồn không biết Tết nhất ở nhà ra sao.

Tết năm nay, bàn thờ gia tiên được chăm sóc chu đáo. Được trở lại sống trong không gian ấm nồng hương xưa nghĩa cũ ấy vốn là ước mơ bao lần của bà khi ở Đức thì giờ đây, giấc mơ nhỏ đã thành sự thật. Mùa này, những đóa hoa mộc bắt đầu nở trong khu vườn thời thơ ấu. Ngày mai, bà lại cắp rổ ra vườn hái hoa đặng còn kịp ướp trà đón Tết.

Theo Tạp Chí Điện tử

Bình luận

Tối thiểu 10 chữ Tiếng việt có dấu Không chứa liên kết

Gửi bình luận

Tin cùng chuyên mục

'Cùng nhau giữ nước' - Chương trình nghệ thuật chính luận vững bước tiến vào kỷ nguyên mới

'Cùng nhau giữ nước' - Chương trình nghệ thuật chính luận vững bước tiến vào kỷ nguyên mới

Kỷ lục mới được thiết lập tại giải Bim Group Ironman 70.3 Phú Quốc 2024

Kỷ lục mới được thiết lập tại giải Bim Group Ironman 70.3 Phú Quốc 2024

Lần thứ hai, nữ nghệ sĩ gốc Việt Teresa Mai nhận đề cử Grammy

Lần thứ hai, nữ nghệ sĩ gốc Việt Teresa Mai nhận đề cử Grammy

Hoa hậu Nguyễn Thúc Thuỳ Tiên trở thành Đại sứ Du lịch Đài Loan tại Việt Nam

Hoa hậu Nguyễn Thúc Thuỳ Tiên trở thành Đại sứ Du lịch Đài Loan tại Việt Nam

Ẩm thực Nhật Bản, Thái Lan và Đài Loan được du khách Việt đặc biệt yêu thích

Ẩm thực Nhật Bản, Thái Lan và Đài Loan được du khách Việt đặc biệt yêu thích

Phim truyền hình Shogun của Nhật Bản lập kỷ lục với 18 giải Emmy

Phim truyền hình Shogun của Nhật Bản lập kỷ lục với 18 giải Emmy

Hàn Quốc quảng bá du lịch tại Hội chợ Du lịch quốc tế TP. Hồ Chí Minh

Hàn Quốc quảng bá du lịch tại Hội chợ Du lịch quốc tế TP. Hồ Chí Minh

Khai mạc trưng bày chuyên đề 'Báu vật Champa- Dấu ấn thời gian'

Khai mạc trưng bày chuyên đề 'Báu vật Champa- Dấu ấn thời gian'

Bệnh viện K mong nhận được góp ý của người bệnh

Bệnh viện K mong nhận được góp ý của người bệnh

Công bố nhiều tài liệu quý về lối ngoại giao dưới thời triều Nguyễn

Công bố nhiều tài liệu quý về lối ngoại giao dưới thời triều Nguyễn

Lễ hội thành Tuyên 2024 với nhiều chương trình đặc sắc sẽ khai mạc vào tối 14/9

Lễ hội thành Tuyên 2024 với nhiều chương trình đặc sắc sẽ khai mạc vào tối 14/9

Ra mắt Bộ tranh 'Rung động từ Hư vô'

Ra mắt Bộ tranh 'Rung động từ Hư vô'

Tin mới cập nhật

Báo cáo quốc gia 2024 về thực hiện Chính sách ở Việt Nam

Báo cáo quốc gia 2024 về thực hiện Chính sách ở Việt Nam

Infineon và Phenikaa hợp tác trong lĩnh vực thiết kế và đổi mới vi mạch tại Việt Nam

Infineon và Phenikaa hợp tác trong lĩnh vực thiết kế và đổi mới vi mạch tại Việt Nam

BIDV MetLife đồng hành cùng Techfest

BIDV MetLife đồng hành cùng Techfest

Việt Nam có tiềm năng thu hút nhà đầu tư nước ngoài trong lĩnh vực điện tử

Việt Nam có tiềm năng thu hút nhà đầu tư nước ngoài trong lĩnh vực điện tử

Sửa đổi Nghị định 06 về đặt cược thể thao để khai thông ngành kinh tế tỉ đô

Sửa đổi Nghị định 06 về đặt cược thể thao để khai thông ngành kinh tế tỉ đô

Nghị định 147 mở ra kỷ nguyên quản lý Internet hiện đại

Nghị định 147 mở ra kỷ nguyên quản lý Internet hiện đại

TOP những mẫu iPhone cũ đáng mua nhất dịp Black Friday năm nay

TOP những mẫu iPhone cũ đáng mua nhất dịp Black Friday năm nay

VNPT trình diễn loạt công nghệ tiên phong tại Internet Day 2024

VNPT trình diễn loạt công nghệ tiên phong tại Internet Day 2024

Thử nghiệm khắc nghiệt tại Dubai: SUV điện hạng sang Range Rover vượt mọi giới hạn

Thử nghiệm khắc nghiệt tại Dubai: SUV điện hạng sang Range Rover vượt mọi giới hạn

Keysight và Adi hợp tác cùng phát triển phương pháp đo kiểm GMSL

Keysight và Adi hợp tác cùng phát triển phương pháp đo kiểm GMSL

 Công nghệ thông minh chấm dứt cơn khát của 'Bọ cửa máy bay'

Công nghệ thông minh chấm dứt cơn khát của 'Bọ cửa máy bay'

Chuyên gia năng lượng nguyên tử khuyến nghị ra sao việc tái khởi động điện hạt nhân Ninh Thuận?

Chuyên gia năng lượng nguyên tử khuyến nghị ra sao việc tái khởi động điện hạt nhân Ninh Thuận?

Tin đọc nhiều

'Cùng nhau giữ nước' - Chương trình nghệ thuật chính luận vững bước tiến vào kỷ nguyên mới

'Cùng nhau giữ nước' - Chương trình nghệ thuật chính luận vững bước tiến vào kỷ nguyên mới

Kỷ lục mới được thiết lập tại giải Bim Group Ironman 70.3 Phú Quốc 2024

Kỷ lục mới được thiết lập tại giải Bim Group Ironman 70.3 Phú Quốc 2024

Cuộc hẹn cuối tuần với chàng ca sĩ đa tài Isaac

Cuộc hẹn cuối tuần với chàng ca sĩ đa tài Isaac

WINNER xác nhận sắp comeback với đầy đủ đội hình

WINNER xác nhận sắp comeback với đầy đủ đội hình

Khai mạc Lễ hội quà tặng du lịch Hà Nội 2022

Khai mạc Lễ hội quà tặng du lịch Hà Nội 2022

Nhạc sĩ tài hoa Phú Quang đã qua đời

Nhạc sĩ tài hoa Phú Quang đã qua đời

Đền Đức Thánh Cả: Linh thiêng một lịch sử

Đền Đức Thánh Cả: Linh thiêng một lịch sử

Miếu Đầm - Nơi linh thiêng với truyền thuyết thờ tự thần rắn

Miếu Đầm - Nơi linh thiêng với truyền thuyết thờ tự thần rắn

 Việt Nam trên Google Arts & Culture là vẻ đẹp diệu kỳ

Việt Nam trên Google Arts & Culture là vẻ đẹp diệu kỳ

Năm 2020 - Năm sôi động của thị trường sách thế giới

Năm 2020 - Năm sôi động của thị trường sách thế giới

Video xem nhiều

Đại học Miami tạo ra cảm biến chất lượng không khí phát hiện Covid-19

Đại học Miami tạo ra cảm biến chất lượng không khí phát hiện Covid-19

Ford F-150 Lightning 2022 ra mắt: Bán tải chạy điện giá khởi điểm chưa đến 40 nghìn USD

Ford F-150 Lightning 2022 ra mắt: Bán tải chạy điện giá khởi điểm chưa đến 40 nghìn USD

Thông điệp lan tỏa mùa dịch COVID-19

Thông điệp lan tỏa mùa dịch COVID-19

Clip: Khuyến cáo đối với người lao động, người làm việc, người bán hàng tại khu dịch vụ trong dịch Covid-19

Clip: Khuyến cáo đối với người lao động, người làm việc, người bán hàng tại khu dịch vụ trong dịch Covid-19

Cỗ xe lai phản lực tăng tốc từ 0 - 1010 km/h trong 50 giây tham vọng phá kỷ lục thế giới

Cỗ xe lai phản lực tăng tốc từ 0 - 1010 km/h trong 50 giây tham vọng phá kỷ lục thế giới

“Rắn tiên tri” dự đoán đội tuyển Việt Nam thắng Thái Lan

“Rắn tiên tri” dự đoán đội tuyển Việt Nam thắng Thái Lan

Pretzel - Bánh quy cây: Biểu tượng văn hoá châu Âu với nhiều tranh cãi về nguồn gốc

Pretzel - Bánh quy cây: Biểu tượng văn hoá châu Âu với nhiều tranh cãi về nguồn gốc

Làm thế nào để nâng cao tương tác giữa loa và phòng nghe hiệu quả

Làm thế nào để nâng cao tương tác giữa loa và phòng nghe hiệu quả

Trực tiếp: Apple ra mắt Iphone 11 tại Cupertino, California, Mỹ

Trực tiếp: Apple ra mắt Iphone 11 tại Cupertino, California, Mỹ

Chiếc điều hòa cá nhân này của Sony là tất cả những gì bạn cần để sống sót qua mùa hè nóng nực

Chiếc điều hòa cá nhân này của Sony là tất cả những gì bạn cần để sống sót qua mùa hè nóng nực

Những gì bạn muốn biết về 5G

Những gì bạn muốn biết về 5G

5G thay đổi tương lai của bạn như thế nào?

5G thay đổi tương lai của bạn như thế nào?

Bàn về tầm nhìn và các trụ cột của công nghệ thông tin di động 6G
04/03/2022
Chip xử lý A15 Bionic của Apple có gì mới
15/09/2021
Sex Education mùa 3 được Netflix công chiếu vào 17/9
14/09/2021
iPhone 13 không thay đổi nhiều về ngoại hình, camera được nâng cấp mạnh
13/09/2021
Cách xem trực tiếp sự kiện ra mắt iPhone 13 và Apple Watch 7
10/09/2021
VNEID của Bộ Công an khác các ứng dụng đang được vận hành?
10/09/2021
'Cái tôi' thời 4.0 và tính hai mặt của mạng xã hội
04/09/2021
'Muôn màu' cảm xúc của trẻ trong ngày khai giảng online
24/08/2021
Chủ tịch Chu Ngọc Anh giải toả 'ách tắc' về Giấy đi đường cho người dân Thủ đô
10/08/2021
Hàng loạt Macbook M1 tự dưng vỡ màn hình, Apple có đồng ý bảo hành?
02/08/2021
6 bộ phim hay nhất để xem trên VieON
29/01/2021
Bắc Ninh: Không ký kết triển khai dự án Owifi 5G với CSE Singapore
27/06/2020
Bị World Bank cấm dự thầu 7 năm, công ty Sao Bắc Đẩu thừa nhận sai sót
27/06/2020
Wefinex - Mô hình hoạt động đa cấp "đội lốt" đầu tài chính trên mạng internet
10/06/2020
Khai trừ MISA khỏi Câu lạc bộ Chữ ký số và Giao dịch điện tử Việt Nam
27/05/2020
Chuyển đổi số - Nên hiểu như thế nào cho đúng
25/05/2020
Chống thất thu thuế là thách thức lớn đối với nền kinh tế số
29/04/2020
Cách chuyển tập tin sang máy tính mới
10/11/2019
VNPT, MobiFone, VTC sẽ hoàn thành cổ phần hóa trước năm 2021
20/08/2019
5G thay đổi tương lai của bạn như thế nào?
26/07/2019
Nhận diện hành vi lừa đảo trên không gian mạng
25/07/2019
Truyền hình OTT - Hướng đi mới của các “nhà Đài”
24/07/2019