Hà Nội: Nét văn hóa độc đáo ở ngôi làng có tục thờ chó đá 400 năm

Minh An
18/08/2021 18:38
D

Đó là tục lệ đã được gìn giữ, duy trì tại làng Địch Vĩ (Đan Phượng, Hà Nội) trải qua hơn 400 năm, người dân trong ngôi làng cổ kính xem chó là thần may mắn, được tôn sùng bằng các tên gọi thể hiện sự kính cẩn như "ông chó", "thần Chó", "ông Quan lớn Hoàng Thạch" và nghiễm nhiên không một ai dám mạo phạm.

 Miếu thờ thần chó đá tại làng Địch Vĩ, xã Phương Đình, huyện Đan Phượng, TP Hà Nội. Ảnh: Lan Nhi.

Cả làng tôn sùng “thần cẩu”

Về làng Địch Vĩ, xã Phương Đình, huyện Đan Phượng, tìm đến miếu thờ chó đá Hoàng Thạch, bất cứ ai khi được hỏi cũng tỏ vẻ kiêng dè, cung kính và không quên nhắc nhở tôi phải giữ gìn lễ nghĩa với “ông Quan lớn” kẻo... phải vạ.

Bởi hơn 400 năm nay, tượng thờ chó đá đã trở thành “linh vật” may mắn của người làng Địch Vĩ, là chốn linh thiêng để bảo vệ sự bình an cho dân làng mà không một ai dám xâm phạm.

Miếu thờ thần chó đá Hoàng Thạch được xây cất trang nghiêm nằm ở trung tâm của làng. Ở giữa có đặt một tượng chó làm bằng đá xanh, cao chừng 1m, nằm mai phục xung quanh là 16 tượng chó với nhiều kích cỡ khác nhau.

Tuy bức tượng được đục đẽo khá thô sơ thế nhưng luôn toát ra một sức mạnh “vô hình” khiến cả người đầu bạc lẫn tuổi đầu xanh ở đây mỗi lần đi ngang qua đều phải khom mình tỏ lòng kính cẩn. Dân làng Địch Vĩ ai cũng nằm lòng “bộ quy tắc” lễ nghĩa đó và không quên dặn dò con cháu mình phải tuân theo cho phải đạo.

Cụ Phạm Văn Toàn (sinh năm 1931, làng Địch Vĩ) tâm sự: “Tục thờ chó đá ở đây có khá nhiều dị bản, thế nhưng đều bắt nguồn từ một câu chuyện truyền thuyết dân gian ở làng. Xưa kia, ở vùng cửa sông Hát Môn có hai anh em là Ngọc Trì và Hoàng Thạch. Vì nảy sinh mâu thuẫn trong gia đình nên người em là Hoàng Thạch đã tự trẫm mình xuống dòng sông Hát và hóa đá trôi dạt về làng Địch Vĩ từ đó đến nay.

 “Ngài chó đá” không chỉ phù trợ cho dân làng Địch Vĩ mưa nắng thuận hòa mà còn giúp đỡ người dân có mùa màng bội thu, ấm no và thịnh vượng. Hàng năm, vào dịp tết Nguyên Đán (tức mồng bảy tháng Giêng), dân làng Địch Vĩ lại nô nức mang lễ vật ra sân đình để dâng lễ và mở hội tưởng nhớ đến ông Hoàng Thạch.

Theo ghi chép, các cụ cao niên tại hai làng Địch Vĩ (huyện Đan Phượng) và Hát Môn (huyện Phúc Thọ) đều cho rằng, nguyên cớ của việc hơn 400 năm qua trai gái hai làng không được kết hôn với nhau không phải do thù oán gì sâu nặng, hay chịu đựng sự ràng buộc về tôn giáo, luật lệ hà khắc nào cả, cũng không phải trai gái hai làng này không xinh đẹp, không dịu dàng, siêng năng... mà để tưởng nhớ đến nỗi oan khuất và tình cảm kết nghĩa của vị Thành hoàng làng Hoàng Thạch.

Hai làng tuy chỉ cách nhau một chuyến đò sang qua sông Hát Môn thế nhưng người dân ở đây đều coi như anh em ruột thịt trong nhà. Trải qua nhiều thế hệ, dân làng Địch Vĩ nhận là đằng em còn dân làng Hát Môn xưng là người anh cả.

Tuy mối thân tình kết nghĩa đã diễn ra cách đây hàng trăm năm, thế nhưng điều đặc biệt là tình cảm của hai làng ngày càng gắn bó sâu sắc, trai gái đều tịnh duyên không kết hôn cũng vì lẽ đó. Hàng năm, cứ vào ngày lễ Khai hạ là dân làng Địch Vĩ đều phải lên đền Hát Môn (huyện Phúc Thọ) rước nước về làng rồi mới được tiến hành làm lễ.

Nói về lời nguyền đã có cách đây hàng trăm năm giữa hai làng Địch Vĩ và Hát Môn, ông Phạm Văn Hùng (thôn Địch Vĩ) cho rằng: “Tục lệ thờ thần chó đá ở quê tôi đã có cách đây hằng trăm năm qua. Người dân ở đây luôn tâm niệm, việc thờ tự này sẽ đem lại may mắn cho gia đình, xóm làng.

Câu chuyện trai gái hai làng không kết hôn xuất phát từ chốn thân tình bao đời nay chuyện có thật. Tuy nhiên, đời sống ngày càng phát triển, trình độ dân trí ngày càng được nâng cao nên mấy năm gần đây, trai gái hai làng Địch Vĩ và Hát Môn đã vượt qua tục lệ xưa cũ, kết hôn bình thường và đến nay vẫn chưa hề gặp bất cứ sự việc lạ lùng nào”.

Nét văn hóa tâm linh độc đáo

Dân làng Địch Vĩ từ lâu đã coi tượng thờ thần chó đá trở thành “bến đỗ” tâm linh không thể thiếu trong đời sống tinh thần. Trước đây, họ thờ chó đá ở mô đất thấp, cách đây vài năm người dân trong làng đã cùng nhau góp gạch, bao cát, xi măng tiến hành xây bệ thờ và tôn kính rước ngài lên.

Khi gặp những bất trắc, khó khăn trong cuộc sống, gia đình nào mất của cải, hay việc vợ chồng cãi cọ xích mích, họ đều đến đây kêu cầu và mong muốn sớm được hòa giải. 

Cuộc sống ở làng Địch Vĩ thường ngày vẫn diễn ra những câu chuyện mang đậm màu huyền tích như thế. Tuy tất cả chỉ bắt đầu bằng những câu chuyện dân gian xưa cũ, thế nhưng điều đáng quý mà bao đời qua hai làng Địch Vĩ và Hát Môn vẫn còn gìn giữ được đó là lối sống hòa thuận, trọng tình cảm, nghĩa tình và sự kính trọng dành cho thế hệ đi trước đã có công khai hương lập ấp. Đó cũng là nét đẹp, truyền thống văn hóa “uống nước nhớ nguồn” mà ở Địch Vĩ và Hát Môn còn lưu giữ đến tận ngày nay. 

 Miếu thờ thần chó đá Hoàng Thạch ở giữa có đặt một tượng chó làm bằng đá xanh, nằm mai phục xung quanh là 16 tượng chó với nhiều kích cỡ khác nhau.

Nhà nghiên cứu văn hóa - TS. Nguyễn Ánh Hồng cho biết, trong quan niệm dân gian của người Việt xưa thì chó đá, nghê đá là loài vật gần gũi, trung thành và mang lại nhiều may mắn trong cuộc sống. Bởi người xưa thường quan niệm, chó đến nhà là điềm lành, điềm tốt. Họ tin tưởng rằng, nghe tiếng sủa của loài chó thì ma quỷ không dám đến gần. Vậy nên ở nhiều địa phương hiện nay trên cả nước vẫn còn lưu giữ tục thờ “thần cẩu” hoặc đặt tượng chó đá trước cổng như một linh vật để cầu phúc, trừ tà. 

Theo TS. Nguyễn Ánh Hồng, ở mỗi vùng, hình thức thờ chó đá sẽ cải biên để phù hợp với nét tập tục của vùng miền đó. Ví như ở Lạng Sơn, các đồng bào dân tộc Tày, Nùng cũng có tục chọn ngày tốt để thực hiện nghi thức “tẩy trần” cho chó đá canh cửa bằng việc tắm nước thảo mộc rừng để cầu may.

Thời Lạc Long Quân và Âu Cơ cũng đã xuất hiện tục lệ này, dấu vết hiện nay chính là đền thờ Cẩu Nhi ở hồ Trúc Bạch ( Hà Nội). Người Việt trong đời sống hiện đại, một số nơi đã còn tục không chôn chó đá ở trước cửa nhưng họ vẫn thường mua chó làm bằng gốm đất nung về bày biện trong nhà, vừa làm vật trang trí, vừa có ý nghĩa xua đuổi tà ma, rước may mắn về cho gia chủ.

Theo Tạp chí Điện tử

Bình luận

Tối thiểu 10 chữ Tiếng việt có dấu Không chứa liên kết

Gửi bình luận

Tin cùng chuyên mục

Tin mới cập nhật

Tin đọc nhiều

Quận Ba Đình phát động Tháng hành động Vì trẻ em 2025 với nhiều hoạt động ý nghĩa

Quận Ba Đình phát động Tháng hành động Vì trẻ em 2025 với nhiều hoạt động ý nghĩa

AI trong giáo dục: Lằn ranh giữa công cụ hỗ trợ và cạm bẫy phụ thuộc

AI trong giáo dục: Lằn ranh giữa công cụ hỗ trợ và cạm bẫy phụ thuộc

Lâm Đồng mang không gian văn hóa, du lịch và sản vật đặc trưng đến Hà Nội

Lâm Đồng mang không gian văn hóa, du lịch và sản vật đặc trưng đến Hà Nội

Sẽ tuyên dương 30 gương Thanh niên khuyết tật tiêu biểu năm 2025

Sẽ tuyên dương 30 gương Thanh niên khuyết tật tiêu biểu năm 2025

Hàn Quốc quảng bá du lịch tại Hội chợ Du lịch quốc tế TP. Hồ Chí Minh

Hàn Quốc quảng bá du lịch tại Hội chợ Du lịch quốc tế TP. Hồ Chí Minh

Sách vàng Sáng tạo Việt Nam năm 2021: Vinh danh 76 công trình tiêu biểu

Sách vàng Sáng tạo Việt Nam năm 2021: Vinh danh 76 công trình tiêu biểu

Người dân Việt thời xưa hay xăm mình như thế nào?

Người dân Việt thời xưa hay xăm mình như thế nào?

Mạnh Trường chia sẻ về kỷ niệm khi đảm nhận vai diễn Bác Hồ thời trẻ

Mạnh Trường chia sẻ về kỷ niệm khi đảm nhận vai diễn Bác Hồ thời trẻ

Đền Đức Thánh Cả: Linh thiêng một lịch sử

Đền Đức Thánh Cả: Linh thiêng một lịch sử

Ca khúc “Hãy đốt lò lên”

Ca khúc “Hãy đốt lò lên”

Video xem nhiều

Xiaomi phát triển công nghệ Mi Air Charge có thể sạc điện thoại từ khoảng cánh xa gần 5m

Xiaomi phát triển công nghệ Mi Air Charge có thể sạc điện thoại từ khoảng cánh xa gần 5m

Honda MSX 125 Grom 2021 mẫu xe côn tay phiên bản đường đua

Honda MSX 125 Grom 2021 mẫu xe côn tay phiên bản đường đua

Thông điệp lan tỏa mùa dịch COVID-19

Thông điệp lan tỏa mùa dịch COVID-19

Clip: Khuyến cáo đối với người lao động, người làm việc, người bán hàng tại khu dịch vụ trong dịch Covid-19

Clip: Khuyến cáo đối với người lao động, người làm việc, người bán hàng tại khu dịch vụ trong dịch Covid-19

Cỗ xe lai phản lực tăng tốc từ 0 - 1010 km/h trong 50 giây tham vọng phá kỷ lục thế giới

Cỗ xe lai phản lực tăng tốc từ 0 - 1010 km/h trong 50 giây tham vọng phá kỷ lục thế giới

“Rắn tiên tri” dự đoán đội tuyển Việt Nam thắng Thái Lan

“Rắn tiên tri” dự đoán đội tuyển Việt Nam thắng Thái Lan

Một ngày trải nghiệm giấc mơ trở thành tay đua F1 chuyên nghiệp ở Nhật Bản

Một ngày trải nghiệm giấc mơ trở thành tay đua F1 chuyên nghiệp ở Nhật Bản

Bắc Sơn mây hát

Bắc Sơn mây hát

Làm thế nào để nâng cao tương tác giữa loa và phòng nghe hiệu quả

Làm thế nào để nâng cao tương tác giữa loa và phòng nghe hiệu quả

Trực tiếp: Apple ra mắt Iphone 11 tại Cupertino, California, Mỹ

Trực tiếp: Apple ra mắt Iphone 11 tại Cupertino, California, Mỹ

Chiếc điều hòa cá nhân này của Sony là tất cả những gì bạn cần để sống sót qua mùa hè nóng nực

Chiếc điều hòa cá nhân này của Sony là tất cả những gì bạn cần để sống sót qua mùa hè nóng nực

5G thay đổi tương lai của bạn như thế nào?

5G thay đổi tương lai của bạn như thế nào?

Bàn về tầm nhìn và các trụ cột của công nghệ thông tin di động 6G
04/03/2022
Chip xử lý A15 Bionic của Apple có gì mới
15/09/2021
Sex Education mùa 3 được Netflix công chiếu vào 17/9
14/09/2021
iPhone 13 không thay đổi nhiều về ngoại hình, camera được nâng cấp mạnh
13/09/2021
Cách xem trực tiếp sự kiện ra mắt iPhone 13 và Apple Watch 7
10/09/2021
VNEID của Bộ Công an khác các ứng dụng đang được vận hành?
10/09/2021
'Cái tôi' thời 4.0 và tính hai mặt của mạng xã hội
04/09/2021
'Muôn màu' cảm xúc của trẻ trong ngày khai giảng online
24/08/2021
Chủ tịch Chu Ngọc Anh giải toả 'ách tắc' về Giấy đi đường cho người dân Thủ đô
10/08/2021
Hàng loạt Macbook M1 tự dưng vỡ màn hình, Apple có đồng ý bảo hành?
02/08/2021
6 bộ phim hay nhất để xem trên VieON
29/01/2021
Bắc Ninh: Không ký kết triển khai dự án Owifi 5G với CSE Singapore
27/06/2020
Bị World Bank cấm dự thầu 7 năm, công ty Sao Bắc Đẩu thừa nhận sai sót
27/06/2020
Wefinex - Mô hình hoạt động đa cấp "đội lốt" đầu tài chính trên mạng internet
10/06/2020
Khai trừ MISA khỏi Câu lạc bộ Chữ ký số và Giao dịch điện tử Việt Nam
27/05/2020
Chuyển đổi số - Nên hiểu như thế nào cho đúng
25/05/2020
Chống thất thu thuế là thách thức lớn đối với nền kinh tế số
29/04/2020
Cách chuyển tập tin sang máy tính mới
10/11/2019
VNPT, MobiFone, VTC sẽ hoàn thành cổ phần hóa trước năm 2021
20/08/2019
5G thay đổi tương lai của bạn như thế nào?
26/07/2019
Nhận diện hành vi lừa đảo trên không gian mạng
25/07/2019
Truyền hình OTT - Hướng đi mới của các “nhà Đài”
24/07/2019