Cùng “Thả bươn” và chơi trò chơi truyền thống tại "Ngôi nhà chung"

Nằm ở miền Tây Nam Nghệ An, cách thành phố Vinh hơn 100km, huyện Con Cuông được biết đến là vùng quê giàu truyền thống cách mạng, nơi thành lập chi bộ Đảng đầu tiên ở miền Tây xứ Nghệ, với các di tích còn lưu lại nhiều câu chuyện lịch sử như: Nhà cụ Vi Văn Khang, cây đa Cồn Chùa... Con Cuông còn là một trong những huyện thuộc Khu dự trữ sinh quyển miền Tây, có nhiều diện tích rừng nguyên sinh với thảm thực vật đa dạng cùng nhiều loại động vật quý hiếm... Các dân tộc anh em như: dân tộc Kinh, dân tộc Thái… sinh sống đan xen đã tạo cho nơi đây hội tụ những giá trị văn hóa cộng đồng đa dạng. Mảnh đất Con Cuông còn được biết đến bởi lưu giữ và bảo tồn nhiều làn điệu dân ca đặc sắc của đồng bào Thái như điệu hát lăm, nhuôn, xuối, hát ru… trong đó độc đáo và đáng trân trọng hơn cả là các trò chơi và bài hát đồng dao của trẻ em đồng bào dân tộc Thái, huyện Con Cuông tỉnh Nghệ An.

Những bài đồng dao trong trẻo cất lên giữa không gian xanh bao la Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam.

Đồng dao là một loại hình âm nhạc dân gian của người Thái. Ngày xưa khi mới lập bản, lập mường, trong quá trình vui chơi trẻ con đã sáng tạo nên những lời ca có vần, rồi hát đồng thanh theo nhịp điệu đơn giản. Nội dung của các bài hát đồng dao vô cùng súc tích, thường minh họa các truyện cổ thần kỳ về sự tích loài vật, mượn các con vật trong thiên nhiên để tái hiện cuộc sống của bản mường. Những bài đồng dao của đồng bào Thái đi vào cuộc sống một cách hồn nhiên, mộc mạc, chứa đựng những giá trị nhân văn sâu sắc, là những câu từ mộc mạc mà lũ trẻ thường nghêu ngao mỗi khi chăn trâu cắt cỏ và không chỉ có vậy mà người ta còn thấy đồng giao trong lễ hội hay trong tiếng mẹ ru êm đềm. Cứ thế, thế hệ này lưu truyền cho thế hệ sau. Thực hiện sự phối hợp giữa Ban Quản lý Khu các làng dân tộc, Làng Văn hóa – Du lịch các dân tộc Việt Nam và Sở Văn hóa và Thể thao tỉnh Nghệ An trong chuỗi họa động điểm nhấn tháng 8 “Ngày hội tuổi thơ” xin mời quí vị cùng về với miền quê xứ Nghệ về với sắc màu văn hóa của dân tộc Thái huyện Con Cuông qua nét trong trẻo, hồn nhiên của tuổi thơ.

Tiết mục Hát vui hội mùa xuân sáng tác của Nghệ nhân Lương Nghiệp.

Những tiết mục vui nhộn do học sinh Trường Dân tộc Nội trú THCS Con Cuông đã khiến Du khách thích thú bởi sự trong sáng, ngây thơ nhưng giọng hát vô cùng mạnh mẽ, vui tươi, những động tác múa vô cùng dứt khoát và điêu luyện. Đó là tiết mục Hát vui hội mùa xuân sáng tác của Nghệ nhân Lương Nghiệp. Tiếp đó là Ca dao vui tiếng chuyển mùa, Khắp: Hỏi con chim chích. Du khách đặc biệt chú ý với bài đồng dao Thả bươn đố trăng: Vào những buổi tối trăng sáng trên bãi cỏ rộng, các em nắm tay nhau nhìn trời và cùng hát vang: “Ông trăng ơi trăng vàng – Hai cô nàng giã gạo; Hai già cho lợn ăn – Hai con rắn bện thường, Hai con Rồng cổ vằn – Châu chấu biết bừa ruộng, Gà còn biết ru con ngủ ngày – Sâu đóm bò trên cầu vẽ bản, Anh mời thần đánh trống – Anh mời thông gia uống rượu, Đánh sắt đánh đồng – dắt trâu lên bản thượng – rước đưa dâu rôn ràng, ma cà rồng đậu trước cửa sổ - ma chồn bay đậu cầu thanh – ông vò vè đậu nóc nhà”.

Chơi chuyền của người Thái.

Trò kệp ka long.

Trò đi cà kheo.

Đan xen những bài đồng dao vui nhộn là những trò chơi dân gian đã quen thuộc với các em nhỏ dân tộc Thái và cũng quen thuộc với nhiều thế hệ những năm 1980 - 1990 trở về trước đó là trò chơi to ô mường (ô ăn quan), chơi kàng lếu (chơi khăng), to ma xang (chọi gụ), bục bình, to pé kệp (chơi thẻ), pay dóng dánh (đi cà kheo), kệp ka long (chỉ đồng bào Thái mới có), Xưa pặt Phàn (Hổ bắt Nai), ném còn, thi đánh cồng chiêng…

Đồng dao của dân tộc Thái giúp các em nhỏ được vui chơi giải trí, tăng cường khả năng nhận thức, phát triển tư duy ngôn ngữ. Những lời hát đồng dao đã giáo dục cảm xúc cho các em trong quan hệ với thiên nhiên, xã hội, và sinh hoạt cộng đồng. Ngoài ra, các em còn được giáo dục về lòng kiên trì, tính trung thực và lòng dũng cảm.

Các bạn thiếu nhi người Thái thành thục đánh chiêng trống.

Trẻ em và du khách nước ngoài cũng rất hào hứng với trò chơi dân gian của người Thái.

Theo nghệ nhân Lương Nghiệp: Đến với đồng dao, các em nhỏ sẽ được thỏa mãn nhu cầu tìm hiểu và kết nối với bạn bè. Bởi môi trường diễn xướng của đồng dao Thái là môi trường sinh hoạt tập thể, đông người. Nếu muốn trò chơi thú vị, các bạn nhỏ có thể rủ thêm bạn bè cùng chơi, cùng hát đồng dao. Từ đó, đã tạo ra môi trường thuận lợi để trẻ em xích lại gần nhau hơn, thiết lập và củng cố tình bàn bè, tinh thần đoàn kết tương thân, tương ái, giúp đỡ nhau cùng vui chơi, làm việc, học tập.

Theo Langvietnonline.vn