Múa nghi lễ của đồng bào dân tộc thiểu số

Lê Thi
21/09/2019 22:51
D

Trong những năm qua, môn nghệ thuật múa dân gian các dân tộc đã được đưa vào giảng dạy trong các trường văn hóa nghệ thuật. Nhiều biên đạo múa đã xây dựng những chương trình nghệ thuật đặc sắc về múa dân gian phục vụ các sự kiện văn hóa mang tầm quốc gia và khu vực... Tuy nhiên, có những điệu múa của đồng bào dân tộc thiểu số chỉ xuất hiện trong các nghi lễ truyền thống, gắn với không gian linh thiêng nên ít khi xuất hiện trên các sân khấu biểu diễn. Tiêu biểu như điệu múa chiêu của dân tộc Xơ Đăng và các điệu múa chuông, múa rùa, múa dao, múa kiếm... của dân tộc Dao; múa trong nghi lễ Then của các dân tộc Tày, Nùng...

Phương tiện giao tiếp của con người với thế giới thần linh

Già làng Hồ Văn Ruổi, 72 tuổi, nóc Đắk Ta (thôn 4), xã Trà Nam, huyện Nam Trà My, Quảng Nam cho biết, điệu múa chiêu là múa nghi lễ có từ thời xa xưa, biểu hiện sự thành kính của dân làng đối với các vị thần linh. Điệu múa chiêu của người Xơ Đăng chỉ xuất hiện ở những lễ hội có các con vật hiến sinh thần linh như: lễ mừng cơm mới, lễ mừng sức khỏe cộng đồng. Đây được xem như phương tiện giao tiếp của con người với thần linh, tổ tiên, ông bà; phản ánh văn hóa ứng xử và chuyển tải tâm tư, nguyện vọng của con người với thế giới thần linh bằng động tác.

Điệu múa bên cây hoa trong Lễ hội Xăng khan của người Thái Nghệ An
Điệu múa bên cây hoa trong Lễ hội Xăng khan của người Thái Nghệ An.

Khi múa chiêu, các thành viên tham gia đội múa phải mang số chẵn, thường mỗi đội có từ 8 - 16 người tham gia. Trong điệu múa chiêu, đàn ông, phụ nữ Xơ Đăng tay nắm chặt tay trong vòng chiêu đối diện nhau, nhún theo nhịp chiêng, thanh la và trống xoay từ từ đến 180 độ, rồi xoay trở lại về vị trí ban đầu. Theo quy trình, vòng múa chiêu di chuyển chậm quanh cây nêu hoặc nơi đặt mâm lễ cúng theo hướng ngược chiều kim đồng hồ. Bàn chân của đàn ông, phụ nữ Xơ Đăng gần như không bước, không rời mặt đất, mà dùng gót chân và mũi bàn chân nhích dần theo hướng dịch chuyển.

Điệu múa chiêu mang tính nghệ thuật rất cao, đậm đặc ngôn ngữ múa. Yếu tố tạo hình được kết hợp với động tác vô cùng uyển chuyển, linh hoạt của đàn ông, phụ nữ Xơ Đăng. Khi hòa cùng với nhịp chiêng, thanh la và trống trong các lễ hội truyền thống thì múa chiêu không dồn dập, rộn rã thúc giục mà luôn chậm rãi khoan thai, đĩnh đạc. Người múa dù xoay về hướng nào thì hai cánh tay đều đưa vòng ra trước ngực, lòng bàn tay hướng vào trong, các đầu ngón tay chạm nhau với vẻ mặt luôn cung kính, mời thần linh nhận những vật hiến tế, đồng thời cầu xin thần linh, tổ tiên phù hộ cho cộng đồng luôn khỏe mạnh, đoàn kết, mùa màng bội thu... thóc lúa đầy kho, trâu bò, gà đầy chuồng. Sự thành kính trong động tác múa chiêu của người múa làm tăng thêm yếu tố tâm linh, huyền bí của lễ hội.

Đồng bào Xơ Đăng múa chiêu trong các nghi lễ hiến tế
Đồng bào Xơ Đăng múa chiêu trong các nghi lễ hiến tế.

Múa chiêu trong đám tang ma khi gia đình có người chết thì hai tay của đàn ông, phụ nữ Xơ Đăng bao giờ cũng giang rộng tấm choàng, giống như cánh bướm dập dìu, bay lượn. Nửa thân người phía trên chao nhẹ theo nhịp cồng chiêng, thanh la tạo cảm giác lâng lâng, bay bổng.

Thể hiện khát vọng về một cuộc sống ấm no, hạnh phúc

Đối với đồng bào Dao cũng có nhiều điệu múa nghi lễ chỉ dành cho đàn ông biểu diễn như múa dao, múa chuông, múa chạy cờ, múa rùa... Thạc sĩ Lê Công Luận, Phòng Quản lý di sản văn hóa (Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Phú Thọ) cho biết, ở Phú Thọ, đồng bào Dao thường biểu diễn các điệu múa chuông, múa rùa, múa kiếm, múa cờ… trong Lễ Tết nhảy và Lễ Cấp sắc. Ở đó, các nghi lễ cúng tổ tiên đều có khấn tụng và nhảy múa được tổ chức liên tục suốt ngày. Nội dung các bài múa như là sự tái diễn quá trình Bàn Vương luyện binh kiếm để bảo vệ dân làng. (Bàn Vương là một nhân vật huyền thoại của người Dao).

Về điệu múa chuông có 2 hình thức múa: thầy cúng múa và mọi người cùng tham gia múa. Đầu tiên, hai ông thầy cúng đứng trước bàn thờ, tay phải cầm chuông lắc đi lắc lại từ trên xuống dưới rồi từ dưới lên trên, tay trái cầm ngửa que chèo chống nhẹ vào bụng, chân nhún nhẹ. Sau khi ông thầy cúng múa xong thì mọi người trong nhà cùng hòa theo nhịp trống, chiêng, kèn, xập xòe... múa theo vòng tròn đi ngược chiều kim đồng hồ. Mỗi người tham gia múa tay phải cầm chuông, tay trái cầm que vừa nhún bước lên, bước xuống vừa lắc chuông. Tốp này múa liên tục hết 2 - 3 bài hát thì lùi xuống nghỉ để tốp sau vào múa cho đến hết 18 bài. 

Đồng bào Tày múa cầu sức khỏe trong một nghi lễ Then
Đồng bào Tày múa cầu sức khỏe trong một nghi lễ Then.

Ngoài múa chuông, đồng bào Dao Quần Chẹt còn có điệu múa chạy rùa (còn gọi là múa bắt ba ba) trong Lễ Tết nhảy. Đội hình múa ba ba xếp lượn vòng nối đuôi nhau như múa chuông, ông thầy đi đầu. Khi múa, mọi người lúc đi, lúc chạy lom khom theo hình lượn vòng tròn quanh đàn cúng. Dưới sự chỉ huy của thầy cúng, đội múa diễn tả động tác bắt ba ba đem về mổ, băm, xào, nấu dâng lên Bàn Vương, thần thánh và tổ tiên. Theo quy định, trong mỗi đám Tết nhảy phải diễn 15 lượt động tác múa ba ba.

Những điệu múa tín ngưỡng trong các nghi lễ của các dân tộc thiểu số nói chung, dân tộc Dao, Xơ Đăng nói riêng thể hiện khát vọng của con người mong muốn có một cuộc sống ấm no, hạnh phúc, đồng thời thể hiện những quan niệm răn dạy mọi người về đạo đức, tình yêu thương, đoàn kết cộng đồng. Đây là những di sản văn hóa tinh thần quý giá của các dân tộc Việt Nam cần được bảo tồn, phát huy.

Theo Langvietonline.vn

Bình luận

Tối thiểu 10 chữ Tiếng việt có dấu Không chứa liên kết

Gửi bình luận

Tin cùng chuyên mục

TCP Việt Nam chinh phục cộng đồng mạng bằng những chiến dịch vì người trẻ và người yếu thế

TCP Việt Nam chinh phục cộng đồng mạng bằng những chiến dịch vì người trẻ và người yếu thế

Nestlé khởi động chương trình 'Huế - Kinh đô ẩm thực'

Nestlé khởi động chương trình 'Huế - Kinh đô ẩm thực'

Thủ tướng phát động Phong trào thi 'Cả nước thi đua đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số'

Thủ tướng phát động Phong trào thi 'Cả nước thi đua đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số'

Lễ hội truyền thống đền Kim Liên năm 2025

Lễ hội truyền thống đền Kim Liên năm 2025

Triển lãm trực tuyến 'Hải cảng xưa: Từ Đông Dương ra thế giới'

Triển lãm trực tuyến 'Hải cảng xưa: Từ Đông Dương ra thế giới'

VTVratings: Sự bứt phá trong công nghệ đo lường khán giả

VTVratings: Sự bứt phá trong công nghệ đo lường khán giả

Những dấu mốc nổi bật về khoa học công nghệ của Việt Nam 2024

Những dấu mốc nổi bật về khoa học công nghệ của Việt Nam 2024

Toshiba Lifestyle mang triết lý 'Sự hoàn hảo trong thầm lặng' chinh phục người dân thủ đô

Toshiba Lifestyle mang triết lý 'Sự hoàn hảo trong thầm lặng' chinh phục người dân thủ đô

Chiêm ngưỡng bức tranh Sen Liên Hoa Tịnh Cảnh trưng bày tại lễ hội Sen Hà Nội 2024

Chiêm ngưỡng bức tranh Sen Liên Hoa Tịnh Cảnh trưng bày tại lễ hội Sen Hà Nội 2024

HLV Vũ Tiến Thành bị phạt 20 triệu đồng vì công kích, bôi nhọ lãnh đạo VFF, VPF trên truyền thông

HLV Vũ Tiến Thành bị phạt 20 triệu đồng vì công kích, bôi nhọ lãnh đạo VFF, VPF trên truyền thông

Ươm mầm tri thức - Kiến tạo tương lai

Ươm mầm tri thức - Kiến tạo tương lai

Sắp diễn ra Ngày sách và Văn hóa đọc Việt Nam năm 2024

Sắp diễn ra Ngày sách và Văn hóa đọc Việt Nam năm 2024

Tin mới cập nhật

Nhà mạng Hutchison công bố chiến lược tạo doanh thu từ 5G

Nhà mạng Hutchison công bố chiến lược tạo doanh thu từ 5G

Tên lửa tái sử dụng Trung Quốc sắp bắt kịp SpaceX

Tên lửa tái sử dụng Trung Quốc sắp bắt kịp SpaceX

L’Oréal khởi động chiến dịch 'Tái nạp đầy, cùng nhau' thúc đẩy tiêu dùng bền vững

L’Oréal khởi động chiến dịch 'Tái nạp đầy, cùng nhau' thúc đẩy tiêu dùng bền vững

Tổng Bí thư Tô Lâm: Báo chí cách mạng phải trở thành lực lượng kiến tạo niềm tin trong kỷ nguyên mới

Tổng Bí thư Tô Lâm: Báo chí cách mạng phải trở thành lực lượng kiến tạo niềm tin trong kỷ nguyên mới

LG và Điện Máy Xanh hợp tác chiến lược

LG và Điện Máy Xanh hợp tác chiến lược

OPPO ra mắt OPPO A5x với giá chỉ từ 3.690.000 đồng

OPPO ra mắt OPPO A5x với giá chỉ từ 3.690.000 đồng

Sony WH-1000XM6 ra mắt với công nghệ chống ồn AI, âm thanh phòng thu chuẩn Hollywood

Sony WH-1000XM6 ra mắt với công nghệ chống ồn AI, âm thanh phòng thu chuẩn Hollywood

Báo chí Việt Nam bước vào kỷ nguyên mới với sứ mệnh chuyển đổi số và phục vụ nhân dân

Báo chí Việt Nam bước vào kỷ nguyên mới với sứ mệnh chuyển đổi số và phục vụ nhân dân

Công ty Xi măng Long Sơn từ lịch sử hướng tương lai

Công ty Xi măng Long Sơn từ lịch sử hướng tương lai

OpenAI giành được hợp đồng quốc phòng trị giá 200 triệu đô la của Mỹ

OpenAI giành được hợp đồng quốc phòng trị giá 200 triệu đô la của Mỹ

Bắt nạt học đường thời AI: Nguy cơ và cảnh báo dành cho Việt Nam

Bắt nạt học đường thời AI: Nguy cơ và cảnh báo dành cho Việt Nam

Vibe Coding: Khi lập trình cần nhiều hơn kỹ thuật

Vibe Coding: Khi lập trình cần nhiều hơn kỹ thuật

Tin đọc nhiều

Lễ trao Giải báo chí “Vì sự nghiệp Đại đoàn kết toàn dân tộc” lần thứ XV

Lễ trao Giải báo chí “Vì sự nghiệp Đại đoàn kết toàn dân tộc” lần thứ XV

'The Beatles: Get Back' - Bộ tứ 'huyền ảo' nước Anh tái hợp đầy cảm xúc trên màn ảnh nhỏ

'The Beatles: Get Back' - Bộ tứ 'huyền ảo' nước Anh tái hợp đầy cảm xúc trên màn ảnh nhỏ

Siêu hit WAP của Cardi B sẽ được Rosé (BlackPink) cover lại nếu đạt được thành tích này

Siêu hit WAP của Cardi B sẽ được Rosé (BlackPink) cover lại nếu đạt được thành tích này

Facebook vẫn để các hội nhóm anti người nổi tiếng "mọc lên như nấm sau mưa"

Facebook vẫn để các hội nhóm anti người nổi tiếng "mọc lên như nấm sau mưa"

Netflix từ chối yêu cầu làm rõ phim truyền hình về Hoàng gia Anh "The Crown" là tác phẩm hư cấu

Netflix từ chối yêu cầu làm rõ phim truyền hình về Hoàng gia Anh "The Crown" là tác phẩm hư cấu

Giữa "tâm bão" mùa dịch tiêu cực vẫn tồn tại những câu chuyện tích cực

Giữa "tâm bão" mùa dịch tiêu cực vẫn tồn tại những câu chuyện tích cực

Phan Mạnh Quỳnh - Nhạc sĩ của năm trong mùa Giải Âm nhạc cống hiến "đặc biệt"

Phan Mạnh Quỳnh - Nhạc sĩ của năm trong mùa Giải Âm nhạc cống hiến "đặc biệt"

Danh sách các đề cử Giải Âm nhạc Cống Hiến 2020

Danh sách các đề cử Giải Âm nhạc Cống Hiến 2020

Cả thế giới đều biết áo dài là quốc phục Việt Nam

Cả thế giới đều biết áo dài là quốc phục Việt Nam

Cách mạng công nghệ 4.0 tác động đến lĩnh vực sáng tạo nghệ thuật

Cách mạng công nghệ 4.0 tác động đến lĩnh vực sáng tạo nghệ thuật

Video xem nhiều

Isuzu Mu-X 2021 hoàn toàn mới: Thiết kế hiện đại và đầy công nghệ

Isuzu Mu-X 2021 hoàn toàn mới: Thiết kế hiện đại và đầy công nghệ

Honda MSX 125 Grom 2021 mẫu xe côn tay phiên bản đường đua

Honda MSX 125 Grom 2021 mẫu xe côn tay phiên bản đường đua

Thông điệp lan tỏa mùa dịch COVID-19

Thông điệp lan tỏa mùa dịch COVID-19

Clip: Khuyến cáo đối với người lao động, người làm việc, người bán hàng tại khu dịch vụ trong dịch Covid-19

Clip: Khuyến cáo đối với người lao động, người làm việc, người bán hàng tại khu dịch vụ trong dịch Covid-19

Geneva Motor Show 2020: Bentley hé lộ siêu xe Bacalar triệu đô

Geneva Motor Show 2020: Bentley hé lộ siêu xe Bacalar triệu đô

Lộ diện siêu xe hypercar Czinger 21C tăng tốc 0-100km/h chưa tới 2 giây

Lộ diện siêu xe hypercar Czinger 21C tăng tốc 0-100km/h chưa tới 2 giây

Cỗ xe lai phản lực tăng tốc từ 0 - 1010 km/h trong 50 giây tham vọng phá kỷ lục thế giới

Cỗ xe lai phản lực tăng tốc từ 0 - 1010 km/h trong 50 giây tham vọng phá kỷ lục thế giới

“Rắn tiên tri” dự đoán đội tuyển Việt Nam thắng Thái Lan

“Rắn tiên tri” dự đoán đội tuyển Việt Nam thắng Thái Lan

Bắc Sơn mây hát

Bắc Sơn mây hát

Trực tiếp: Apple ra mắt Iphone 11 tại Cupertino, California, Mỹ

Trực tiếp: Apple ra mắt Iphone 11 tại Cupertino, California, Mỹ

Sếp nhà bán lẻ làm lộ ngày bán iPhone 11

Sếp nhà bán lẻ làm lộ ngày bán iPhone 11

5G thay đổi tương lai của bạn như thế nào?

5G thay đổi tương lai của bạn như thế nào?

Bàn về tầm nhìn và các trụ cột của công nghệ thông tin di động 6G
04/03/2022
Chip xử lý A15 Bionic của Apple có gì mới
15/09/2021
Sex Education mùa 3 được Netflix công chiếu vào 17/9
14/09/2021
iPhone 13 không thay đổi nhiều về ngoại hình, camera được nâng cấp mạnh
13/09/2021
Cách xem trực tiếp sự kiện ra mắt iPhone 13 và Apple Watch 7
10/09/2021
VNEID của Bộ Công an khác các ứng dụng đang được vận hành?
10/09/2021
'Cái tôi' thời 4.0 và tính hai mặt của mạng xã hội
04/09/2021
'Muôn màu' cảm xúc của trẻ trong ngày khai giảng online
24/08/2021
Chủ tịch Chu Ngọc Anh giải toả 'ách tắc' về Giấy đi đường cho người dân Thủ đô
10/08/2021
Hàng loạt Macbook M1 tự dưng vỡ màn hình, Apple có đồng ý bảo hành?
02/08/2021
6 bộ phim hay nhất để xem trên VieON
29/01/2021
Bắc Ninh: Không ký kết triển khai dự án Owifi 5G với CSE Singapore
27/06/2020
Bị World Bank cấm dự thầu 7 năm, công ty Sao Bắc Đẩu thừa nhận sai sót
27/06/2020
Wefinex - Mô hình hoạt động đa cấp "đội lốt" đầu tài chính trên mạng internet
10/06/2020
Khai trừ MISA khỏi Câu lạc bộ Chữ ký số và Giao dịch điện tử Việt Nam
27/05/2020
Chuyển đổi số - Nên hiểu như thế nào cho đúng
25/05/2020
Chống thất thu thuế là thách thức lớn đối với nền kinh tế số
29/04/2020
Cách chuyển tập tin sang máy tính mới
10/11/2019
VNPT, MobiFone, VTC sẽ hoàn thành cổ phần hóa trước năm 2021
20/08/2019
5G thay đổi tương lai của bạn như thế nào?
26/07/2019
Nhận diện hành vi lừa đảo trên không gian mạng
25/07/2019
Truyền hình OTT - Hướng đi mới của các “nhà Đài”
24/07/2019