Xu hướng tội phạm mạng năm 2023 có gì mới?

“Khi kết hợp với các phương thức tấn công APT, tội phạm công nghệ cao đang tìm cách vũ khí hóa các công nghệ mới ở quy mô lớn nhằm gây ra nhiều phá hoại và gián đoạn hơn. Chúng đang không chỉ nhắm vào bề mặt tấn công truyền thống mà cả bên ngoài và bên trong môi trường mạng truyền thống. Đồng thời, chúng dành nhiều thời gian vào việc thăm dò để cố gắng chống lại các biện pháp phát hiện, thu thập thông tin và kiểm soát. Tất cả những điều này đồng nghĩa với việc rủi ro trên không gian mạng tiếp tục leo thang và các Giám đốc An ninh thông tin (CISO) cần phải nhanh nhạy và bài bản giống như đối thủ.

Các tổ chức sẽ dễ dàng chủ động hơn trong việc phòng thủ trước các cuộc tấn công này với một nền tảng an ninh mạng được tích hợp trên toàn bộ các hệ thống mạng, thiết bị đầu cuối và đám mây để thu thập thông tin về mối đe dọa mạng tự động và cần ứng phó, cùng với năng lực phát hiện và phản ứng theo hành vi ở cấp độ nâng cao.” Ông Derek Manky, Giám đốc Chiến lược An ninh mạng và Nghiên cứu Mối đe dọa toàn cầu của FortiGuard Labs cho biết thêm.

Công ty hàng đầu thế giới về các giải pháp an ninh mạng, Fortinet vừa công bố các dự đoán từ đội ngũ nghiên cứu thông tin. Theo đó, các chuyên gia chỉ ra các mối đe dọa mạng toàn cầu của FortiGuard Labs trong 12 tháng tới và xa hơn nữa. Đội ngũ an ninh cho rằng, cần cảnh giác cao độ trong năm 2023 tới đây, thậm chí cả một vài năm sau đó.

Dưới đây là những điểm nổi bật mà các chuyên gia đưa ra dựa trên quá trình nghiên cứu và theo dõi sự “dịch chuyển” của các nhóm tội phạm mạng.

Thành công của RaaS là những gì được dự đoán sắp xảy ra với CaaS

Từ thành công của tội phạm mạng với Dịch vụ cung cấp Mã độc tống tiền - Ransomware-as-a-Service (RaaS), ngày càng nhiều các phương thức tấn công mới ra đời dưới dạng dịch vụ thông qua thị trường web đen. Và xu hướng Dịch vụ tội phạm mạng Cybercrime-as-a-Service (CaaS) sẽ ngày càng gia tăng. Ngoài việc kinh doanh các mã độc tống tiền và các dịch vụ cung cấp Mã độc - Malware as a-Service khác, các dịch vụ theo yêu cầu mới sẽ sớm phát triển.

CaaS là một kiểu mô hình kinh doanh hấp dẫn đối với các tác nhân xấu trên mạng. Với nhiều cấp độ kỹ năng khác nhau, chúng có thể dễ dàng tận dụng các dự án “chìa khóa trao tay” mà không cần đầu tư thời gian và nguồn lực trước đó để thiết lập kế hoạch tấn công đặc biệt của riêng mình. Trong tương lai, các dịch vụ CaaS được đăng ký dài hạn có thể mang đến các nguồn doanh thu bổ sung vô cùng tiềm năng.

Bên cạnh đó là các tác nhân mối đe dọa cũng sẽ bắt đầu tận dụng các phương thức tấn công mới đang phát triển như deepfakes, từ đó kinh doanh các video và bản ghi âm này cũng như các thuật toán liên quan rộng rãi hơn để kiếm tiền.

Một trong những phương pháp quan trọng nhất để chống lại những xu hướng phát triển này là đào tạo và nâng cao nhận thức về an ninh mạng. Trong khi nhiều tổ chức đã cung cấp các chương trình đào tạo bảo mật cơ bản cho nhân viên, các đơn vị còn lại nên cân nhắc việc bổ sung các mô-đun đào tạo mới về việc phát hiện các phương thức tấn công đang ngày càng biến hóa ví dụ như các mối đe dọa ứng dụng công nghệ AI.

Dịch vụ do thám thông tin (Reconnaissance-as-a-Service) có thể khiến các cuộc tấn công mạng trở nên hiệu quả hơn

Với cách tổ chức bài bản, các chiến lược tấn công của tội phạm mạng sẽ trở nên hiệu quả hơn. Khi các cuộc tấn công có mục tiêu rõ ràng hơn, các tác nhân đe dọa có thể sẽ thuê các "thám tử" trên những trang web đen để thu thập thông tin tình báo về một mục tiêu cụ thể trước khi tiến hành một cuộc tấn công.

Tương tự như việc người ta thuê một thám tử tư để điều tra thông tin, các dịch vụ Do thám thông tin có thể hỗ trợ xây dựng các bản thiết kế tấn công có chủ đích, bao gồm các thông tin như cơ chế an ninh của tổ chức, đội ngũ bảo mật trọng yếu, số lượng máy chủ mà họ có, các lỗ hổng an ninh bên ngoài đã biết và thậm chí các thông tin đã bị xâm phạm để rao bán, hoặc hơn thế nữa, để giúp tội phạm mạng thực hiện một cuộc tấn công có mục tiêu rõ ràng hơn và hiệu quả cao hơn. Đối với các cuộc tấn công áp dụng mô hình CaaS, việc ngăn chặn đối thủ sớm hơn trong quá trình do thám thông tin sẽ vô cùng quan trọng.

Mồi nhử tội phạm mạng bằng kỹ thuật đánh lừa (deception technology) là một giải pháp hữu ích giúp không chỉ chống lại RaaS mà còn cả CaaS ở giai đoạn do thám thông tin. Công nghệ Đánh lừa tấn công kết hợp với dịch vụ phòng chống rủi ro kỹ thuật số (DRP) có thể giúp các tổ chức hiểu rõ được kẻ thù và chiếm được ưu thế.

Thúc đẩy hành vi rửa tiền từ công nghệ Tự động hóa tạo ra LaaS

Để phát triển, các tổ chức tội phạm mạng, và các chương trình liên kết hợp tác đã sử dụng những “con la chở tiền” (money mule) giúp rửa tiền một cách vô tình hoặc cố ý. Việc ‘rửa tiền’ thường được thực hiện thông qua các dịch vụ chuyển khoản ẩn danh hoặc thông qua hoạt động trao đổi tiền điện tử để tránh bị phát hiện. Việc thiết lập các chiến dịch tuyển dụng “con la chở tiền” trước đây là một quá trình tốn rất nhiều thời gian bởi những kẻ cầm đầu các nhóm tội phạm mạng đã phải cố gắng rất nhiều để tạo ra các trang web cho các tổ chức giả mạo và danh sách việc làm theo đó để khiến doanh nghiệp của chúng trông có vẻ hợp pháp.

Những tên tội phạm mạng sẽ bắt đầu sử dụng máy học (ML) để nhắm mục tiêu tuyển dụng, giúp chúng xác định tốt hơn những “con la” tiềm năng đồng thời giảm thời gian tìm kiếm những đối tượng này. Các chiến dịch sử dụng “con la chở tiền” thông thường sẽ được thay thế bằng các dịch vụ tự động hóa, chuyển tiền qua các lớp giao dịch tiền ảo, khiến quá trình rửa tiền nhanh hơn và khó theo dõi hơn.

Dịch vụ rửa tiền (LaaS) có thể nhanh chóng trở thành xu hướng chủ đạo như một phần trong danh mục CaaS đang phát triển. Đối với các tổ chức hoặc cá nhân trở thành nạn nhân của loại tội phạm mạng này, việc chuyển đổi sang tự động hóa đồng nghĩa với việc hành vi rửa tiền sẽ khó theo dõi hơn, làm giảm cơ hội thu hồi các khoản tiền bị đánh cắp.

Các dịch vụ DRP rất cần thiết để đánh giá mối đe dọa mạng từ bên ngoài, để tìm và khắc phục các vấn đề bảo mật, đồng thời giúp thu thập nguyên nhân sâu xa bên trong theo bối cảnh về các mối đe dọa hiện tại và sắp xảy ra trước khi một cuộc tấn công được thực hiện.

Thành phố ảo và thế giới trực tuyến là những đối tượng tấn công mới của tội phạm mạng

Vũ trụ ảo - Metaverse đang làm nảy sinh những trải nghiệm mới, nhập vai hoàn toàn trong thế giới trực tuyến, và các thành phố ảo nằm trong những yếu tố đầu tiên xâm nhập vào phiên bản mới này của mạng internet với công nghệ thực tế ảo tăng cường. Các nhà bán lẻ thậm chí còn tung ra những sản phẩm kỹ thuật số sẵn có để kinh doanh trong các môi trường thế giới ảo này.

Trong khi các điểm đến trực tuyến mới mở ra một thế giới đầy tiềm năng, điều này cũng mở ra cánh cửa đối với xu hướng gia tăng chưa từng có của tội phạm mạng trong những lãnh thổ chưa được khám phá. Ví dụ: ảnh đại diện của một cá nhân về cơ bản là một cổng tiếp cận thông tin nhận dạng cá nhân (PII), khiến người đó trở thành mục tiêu chính của những kẻ tấn công.

Chính vì mọi người có thể mua hàng hóa và dịch vụ ở các thành phố ảo, ví điện tử, giao dịch tiền ảo, NFTs và bất kỳ loại tiền tệ nào được sử dụng để giao dịch… cũng sẽ có các tác nhân mối đe dọa một bề mặt tấn công mới. Việc chiếm hữu thông tin (hack) sinh trắc học cũng có thể trở thành một nguy cơ thực sự do các thành phần dựa trên công nghệ AR và VR của các thành phố ảo, khiến tội phạm mạng dễ dàng đánh cắp hình ảnh vân tay, dữ liệu nhận dạng khuôn mặt hoặc thông tin quét võng mạc và sau đó sử dụng chúng cho các mục đích xấu. Hơn nữa, các ứng dụng, giao thức và giao dịch trong những môi trường này cũng đều là những mục tiêu khả thi đối với tội phạm mạng.

Bất kể mô hình làm việc từ xa, học tập từ xa hay trải nghiệm nhập vai từ bất cứ đâu, khả năng hiển thị, bảo vệ và giảm thiểu rủi ro theo thời gian thực là rất cần thiết với tính năng phát hiện và phản ứng điểm cuối (EDR) nâng cao nhằm kích hoạt tính năng phân tích, bảo vệ và khắc phục theo thời gian thực.

Thương mại hóa mã độc Wiper sẽ gây ra nhiều cuộc tấn công phá hoại hơn

Mã độc Wiper đang có một sự trở lại mạnh mẽ vào năm 2022, với việc những kẻ tấn công giới thiệu các biến thể mới của phương pháp tấn công đã tồn tại hàng thập kỷ này. Theo báo cáo Toàn cảnh Mối đe dọa Toàn cầu nửa đầu năm 2022 của FortiGuard Labs, đã có sự gia tăng của mã độc xóa sạch ổ đĩa kết hợp với cuộc chiến ở Ukraine, nhưng phần mềm này cũng đã được phát hiện ở 24 quốc gia khác, không chỉ ở châu Âu.

Xu hướng gia tăng về mức độ phổ biến của mã độc này trở nên đáng báo động vì đây có thể chỉ là khởi đầu của một thứ gì đó gây tàn phá nặng nề hơn. Bên cạnh thực tế là các tác nhân mối đe dọa kết hợp một con sâu máy tính với mã độc wiper, thậm chí cả mã độc tống tiền ransomware để tối đa mức độ ảnh hưởng, mối lo ngại trong tương lai còn là việc thương mại hóa mã độc wiper cho những tên tội phạm mạng. Mã độc được phát triển và khai thác bởi các tổ chức chính phủ - tổ chức công có thể được các nhóm tội phạm thu thập và tái sử dụng đồng thời sử dụng trong mô hình CaaS.

Với tính khả dụng rộng rãi hơn kết hợp với việc khai thác đúng cách, mã độc wiper có thể gây ra phá hoại nghiêm trọng chỉ trong một khoảng thời gian ngắn bởi cách thức tổ chức bài bản của tội phạm mạng ngày nay. Điều này khiến thời gian phát hiện và tốc độ mà đội ngũ bảo mật có thể xử lý ngay lập tức trở nên vô cùng quan trọng.

Sử dụng giải pháp inline sandboxing ứng dụng công nghệ AI là một khởi đầu tốt để phòng thủ trước các mối đe dọa tinh vi từ mã độc tống tiền ransomware và mã độc wiper. Điều này hỗ trợ khả năng bảo vệ theo thời gian thực trước các cuộc tấn công đang phát triển vì giải pháp này có thể đảm bảo chỉ các tệp dữ liệu an toàn được gửi đến các điểm cuối nếu được tích hợp với nền tảng an ninh mạng.

Vậy, các chuyên gia an ninh mạng cần nhận thức những xu hướng tấn công này như  thế nào?

Thế giới tội phạm mạng và các phương thức tấn công của kẻ xấu trên không gian mạng nhìn chung tiếp tục mở rộng với tốc độ nhanh chóng. Tin tốt lành đó là nhiều chiến thuật chúng đang sử dụng để thực hiện các cuộc tấn công này đã trở nên quen thuộc, giúp các đội ngũ an ninh dễ dàng nhận biết và bảo vệ hệ thống tốt hơn trước những tên tội phạm này.

Các giải pháp bảo mật nên được nâng cấp với công nghệ máy học (ML) và trí tuệ nhân tạo (AI) để có thể phát hiện các mẫu tấn công và ngăn chặn các mối đe dọa theo thời gian thực. Tuy nhiên, tập hợp các giải pháp bảo mật theo điểm đã trở nên không hiệu quả trong bối cảnh ngày nay. Một nền tảng lưới an ninh mạng được tích hợp và tự động trên phạm vi rộng là giải pháp cần thiết để giảm độ phức tạp và tăng khả năng chống chịu về an ninh.

Giải pháp này còn cho phép tích hợp chặt chẽ hơn, cải thiện khả năng hiển thị và phản ứng nhanh chóng, phối hợp và hiệu quả hơn đối với các mối đe dọa trên toàn hệ thống mạng.

Theo tạp chí Điện tử & Ứng dụng