Có hại cho sức khỏe, vậy Soda Na2CO3 là gì?

Na2CO3 có dạng bột trắng, nóng chảy ở nhiệt độ 851 độ C - Ảnh: MSDSonline

Mới đây, Thanh tra Bộ NN&PTNT đã phạt hành chính trên 780 triệu đồng đối với 3 doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Vĩnh Long và An Giang do hành vi sử dụng nguyên liệu là hóa chất công nghiệp (soda Na₂CO₃) để sản xuất nước mắm. Chất này là gì, lợi hại ra sao?

Natri cacbonat, còn gọi là soda, là một loại muối cacbonat của natri có công thức hóa học là Na₂CO₃. Na₂CO₃ có nhiều trong tự nhiên như nước khoáng, nước biển, tro của rong biển và muối mỏ trong lòng đất.

Theo các ghi chép lịch sử, từ 4.000 năm trước, người Ai Cập cổ đã biết khai thác Na₂CO₃. Đến thế kỷ XV - XVI, tro rong biển đã được dùng để sản xuất xà phòng và thủy tinh. 

Ngày nay, Na₂CO₃ được dùng trong ngành sản xuất công nghiệp để nấu thủy tinh, xà phòng, làm giấy, đồ gốm, phẩm nhuộm, dệt, keo dán gương, và điều chế nhiều muối khác của natri như borat, cromat...

Na₂CO₃ dễ bị nhầm lẫn với NaHCO₃ (natri hiđrocacbonat hay natri bicacbonat) vốn được sử dụng rộng rãi trong thực phẩm và có nhiều tên gọi khác: bread soda, cooking soda. Trong khi đó, Na₂CO₃ là muối nhưng do tính ăn mòn cao nên chỉ dùng trong công nghiệp.

Trong trường hợp soda Na₂CO₃ tinh khiết thì được phép dùng trong thực phẩm để chống đông, điều chỉnh độ axit và chất ổn định nhưng phải ở liều lượng an toàn theo quy định của Bộ y tế. Nếu không tinh khiết thì chỉ dùng trong công nghiệp.

Bản chất Na₂CO₃ không phải là chất gây ung thư nhưng nó có thể trở thành một loại khí carbon monoxide nguy hiểm nếu tiếp xúc với thực phẩm có chứa đường khử (đường chứa nhóm aldehyde (-CHO) hoặc ketone (-CO) như glucose, fructose, arabinose, maltose, lactose).

Hít phải hóa chất này có thể dẫn đến các tác dụng phụ như kích thích đường hô hấp, ho, khó thở và phù phổi. Nếu nuốt phải Na₂CO₃, đặc biệt là với số lượng lớn, có thể gây bỏng miệng, cổ họng, dạ dày hoặc thực quản hoặc nôn mửa, buồn nôn, tiêu chảy.

Ngoài ra, da cũng có thể bị kích ứng đỏ hoặc sưng sau khi tiếp xúc Na₂CO₃trong thời gian dài. Với người mắc các bệnh về da, việc ăn uống thực phẩm chứa nhiều Na₂CO₃ càng khiến tình trạng tổn thương da nặng thêm.

Trong trường hợp tiếp xúc mắt trực tiếp với Na₂CO₃ có thể gây tổn thương giác mạc vĩnh viễn.

Theo Tạp chí Điện tử