Người dân Việt thời xưa hay xăm mình như thế nào?

Lê Tiên Long
07/09/2021 17:40
D

Câu chuyện hình xăm có những thời điểm làm "dậy sóng" dư luận do sự ảnh hưởng của cả một thời kỳ dài khó khăn, bao cấp, chiến tranh hay những khuôn mẫu đạo đức, định kiến về các hình vẽ trên cơ thể của được xem là rất lớn.

Hình minh họa

Chính vì vậy, nhiều người vẫn còn giữ nguyên quan niệm: Xăm mình là chơi bời, buông thả, hay xăm mình chỉ là dân anh chị, giang hồ, tội phạm. Có lẽ những người quan niệm như vậy không biết rằng, xăm mình là phong tục truyền thống của người Việt xưa.

Ngược dòng lịch sử nước ta, bộ “Đại Việt sử ký toàn thư”, phần Ngoại kỷ, chép về những giai thoại thời Hùng vương, cách đây hơn 4000 năm, có viết rằng, dân nước ta khi đánh bắt cá tôm thường hay bị thuồng luồng (tức các loài thủy quái theo truyền thuyết dân gian) làm hại, nên tâu lên với Hùng vương.

Vua nói: “Giống người Man ở núi khác với loài thủy tộc. Loài ấy ưa cùng loài mà ghét khác loài, cho nên có tai nạn ấy”. Vua mới sai mọi người lấy mực vẽ hình thủy quáy ở mình. Từ đấy giống thuồng luồng trông thấy, không cắn hại nữa. Theo “Đại Việt sử ký toàn thư”, thì tục người Bách Việt vẽ mình bắt đầu từ đấy.

Các sử sách Trung Quốc, như "Tả truyện", hay còn gọi là “Tả thị Xuân Thu” của Tả Khâu Minh viết từ thế ký thứ 4 trước công nguyên cũng ghi rằng "Việt Nhân đoạn phát, văn thân", tức là người Việt có tục cắt tóc, vẽ mình.

Sách “Sử ký” của Ứng Thiệu, viết vào thế kỷ thứ 2 thì lý giải tục vẽ mình của người Việt rằng “Ở nước Việt người ta cạo tóc xăm mình để cho giống với giao long nên không bị giao long hại nữa”.

Suốt thời tự chủ cho đến các thời Đinh, Lê, rồi qua thời Lý, ta không thấy sử sách nhắc đến tục xăm mình. Nhưng qua thời Trần, thì các câu chuyện về xăm mình được xuất hiện dày đặc.

Có lẽ điều này xuất phát từ gốc tích nhà Trần là dân đánh cá, như khi Thượng hoàng Trần Nhân Tông nói với vua Trần Anh Tông rằng: "Nhà ta vốn người hạ lưu (tức sống ở sông nước), đời đời chuộng dũng cảm, thường xăm hình rồng vào đùi. Nếp nhà theo nghề võ, nên xăm rồng vào đùi để tỏ là không quên gốc.

Sử viết: “Năm 1285, tháng Giêng, ngày 12, quân giặc đánh Gia Lâm, Vũ Ninh, Đông Ngàn (sau đều là đất Bắc Ninh bên kia sông Hồng, nay thuộc Gia Lâm, Hà Nội), bắt được quân ta, thấy người nào cũng xăm hai chữ Sát Thát bằng mực vào cánh tay, nên tức lắm, giết hại rất nhiều.

Chữ Thát ở đây là nói tắt của từ “Thát Đát”, là từ Hán Việt phiên âm chỉ quân Mông Cổ. “Sát Thát” tức là khẩu hiệu của nhân dân ta quyết giết giặc Mông Cổ.

Ngày nay, chúng ta phiên âm là người “Tác ta”, từ chỉ chung các bộ lạc như Mông Cổ, Đột Quyết, Thanh Tạng sống rải rác ở vùng Bắc Trung Á, trước khi Đế quốc Mông Cổ thâu tóm toàn bộ.

Về câu chuyện xăm hai chữ Sát Thát này, sử sách cũng ghi lại lời biện hộ nổi tiếng của viên Chi hậu cục thủ Trần Khắc Chung. Đó là khi Trần Khắc Chung được cử sang trại của tướng Nguyên là Ô Mã Nhi để xin giảng hòa.

Khi Ô mã Nhi tức tối nói “Vua nước ngươi vô lễ, sai người xăm hai chữ “Sát Thát” lên mình, khinh nhờm quân triều đình, lỗi ấy to lắm”, Khắc Chung bình tĩnh trả lời: “Chó trong nhà cắn người lạ, vì không phải chủ nó. Do lòng trung thành tức giận, họ tự xắm lấy, quốc vương tôi có biết đâu. Tôi là kẻ hầu gần vua, sao lại không có chữ xăm”, rồi giơ cánh tay cho hắn xem.

Dưới triều Trần, lính thuộc đội quân Thánh Dực chuyên bảo vệ xa giá nhà vua đều phải xăm lên trán ba chữ "Thiên tử quân" (quân của thiên tử, tức nhà vua). Không chỉ vậy, hầu hết các đội quân của nhà Trần đều xăm chữ tên quân lên trán để phân biệt, như năm 1298, vua Trần Anh Tông cho lập các quân hiệu Chân thượng đô, Thủy Dạ Xoa đô, Chân Kim đô, đều sai xăm các chữ Chân Kim lên trán quân lính.

Tuy nhiên tục lệ xăm hình lên người của các vua Trần chỉ kéo dài đến đời vua Trần Anh Tông là hết. “Đại Việt sử ký toàn thư” chép chuyện năm 1299, Thượng hoàng Trần Nhân Tông về Thiên Trường ngự cung Trùng Quang, là cung dành riêng cho thượng hoàng, vua Trần Anh Tông đến chầu, có Quốc công Trần Quốc Tuấn đi theo. Thượng hoàng muốn xăm hình rồng cho, đã cho người thợ xăm đợi sẵn ở cửa cung rồi, nhưng vua Anh Tông sợ, rình khi thượng hoàng ngoảnh đi chỗ khác, đã lẻn ngay về cung Trùng Hoa, là cung riêng dành cho vua ở Thiên Trường. Một lúc sau, thượng hoàng hỏi quan gia đi đâu rồi, tả hửu trả lời vua đã về cung Trùng Hoa rồi. Thượng hoàng nói “Quan gia trốn rồi chăng, vậy thì xăm cho Huệ vũ vương Trần Quốc Chẩn, tức em của vua Trần Anh Tông”.

Sử sách về sau ghi rằng “Quốc phụ (tức là vua) xăm rồng ở đùi, về sau vua nối ngôi không xăm ở đùi nữa, bắt đầu từ vua Trần Anh Tông”. Sử cũng viết khách buôn người Tống khi sang nước ta buôn bán, thấy dân việt xăm hình rồng trên mình, cho là thuồng luồng biển sợ hình rồng, lỡ khi gặp gió bão thuyền đắm, thuồng luồng không dám phạm đến, cho nên gọi là vẽ rồng”.

Đến năm 1323, thời Trần Minh Tông, thì triều đình khi kén chọn các quân, lấy người béo trắng làm hạng trên, nên cùng từ đó, quân sĩ không thích vẽ mình nữa. Từ thời đó, sử sách nước ta cũng không còn thấy nhắc đến chuyện xăm mình.

Theo Tạp chí Điện tử

Bình luận

Tối thiểu 10 chữ Tiếng việt có dấu Không chứa liên kết

Gửi bình luận

Tin cùng chuyên mục

Hoa hậu Nguyễn Thúc Thuỳ Tiên trở thành Đại sứ Du lịch Đài Loan tại Việt Nam

Hoa hậu Nguyễn Thúc Thuỳ Tiên trở thành Đại sứ Du lịch Đài Loan tại Việt Nam

Ẩm thực Nhật Bản, Thái Lan và Đài Loan được du khách Việt đặc biệt yêu thích

Ẩm thực Nhật Bản, Thái Lan và Đài Loan được du khách Việt đặc biệt yêu thích

Phim truyền hình Shogun của Nhật Bản lập kỷ lục với 18 giải Emmy

Phim truyền hình Shogun của Nhật Bản lập kỷ lục với 18 giải Emmy

Hàn Quốc quảng bá du lịch tại Hội chợ Du lịch quốc tế TP. Hồ Chí Minh

Hàn Quốc quảng bá du lịch tại Hội chợ Du lịch quốc tế TP. Hồ Chí Minh

Khai mạc trưng bày chuyên đề 'Báu vật Champa- Dấu ấn thời gian'

Khai mạc trưng bày chuyên đề 'Báu vật Champa- Dấu ấn thời gian'

Bệnh viện K mong nhận được góp ý của người bệnh

Bệnh viện K mong nhận được góp ý của người bệnh

Công bố nhiều tài liệu quý về lối ngoại giao dưới thời triều Nguyễn

Công bố nhiều tài liệu quý về lối ngoại giao dưới thời triều Nguyễn

Lễ hội thành Tuyên 2024 với nhiều chương trình đặc sắc sẽ khai mạc vào tối 14/9

Lễ hội thành Tuyên 2024 với nhiều chương trình đặc sắc sẽ khai mạc vào tối 14/9

Ra mắt Bộ tranh 'Rung động từ Hư vô'

Ra mắt Bộ tranh 'Rung động từ Hư vô'

Trao tặng di ảnh màu 10 nữ dân quân Lam Hạ cho Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam

Trao tặng di ảnh màu 10 nữ dân quân Lam Hạ cho Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam

Tác động của AI đến nghệ thuật đương đại

Tác động của AI đến nghệ thuật đương đại

Festival Huế 2024: 'Di sản văn hóa với hội nhập và phát triển'

Festival Huế 2024: 'Di sản văn hóa với hội nhập và phát triển'

Tin mới cập nhật

Blockchain và AI: Làm chủ công nghệ, làm chủ tương lai

Blockchain và AI: Làm chủ công nghệ, làm chủ tương lai

Cùng STEAMese Festival 2024 phiêu lưu đến thế giới 3000

Cùng STEAMese Festival 2024 phiêu lưu đến thế giới 3000

Việt Nam đặt mục tiêu tự chủ về công nghệ bán dẫn trong chiến lược dài hạn

Việt Nam đặt mục tiêu tự chủ về công nghệ bán dẫn trong chiến lược dài hạn

Liên hoan Sáng tạo & Thiết kế Việt Nam: Tái tạo vì phát triển bền vững

Liên hoan Sáng tạo & Thiết kế Việt Nam: Tái tạo vì phát triển bền vững

Ống kính 3D giá rẻ của Canon dự kiến mở bán vào tháng 11

Ống kính 3D giá rẻ của Canon dự kiến mở bán vào tháng 11

Điều cần biết về tính năng ghi âm cuộc gọi trên iOS 18.1

Điều cần biết về tính năng ghi âm cuộc gọi trên iOS 18.1

Cùng Yandex Ads khai phá tiềm năng ứng dụng Việt Nam

Cùng Yandex Ads khai phá tiềm năng ứng dụng Việt Nam

Smart Banking 2024: Định hình tương lai số cho ngành ngân hàng

Smart Banking 2024: Định hình tương lai số cho ngành ngân hàng

Yêu cầu Công ty iQIYI tuân thủ quy định pháp luật Việt Nam

Yêu cầu Công ty iQIYI tuân thủ quy định pháp luật Việt Nam

Khám phá tính năng trên iOS 18.2 Dev Beta

Khám phá tính năng trên iOS 18.2 Dev Beta

OpenAI sắp ra mắt mô hình Orion mạnh gấp 100 lần

OpenAI sắp ra mắt mô hình Orion mạnh gấp 100 lần

Khai mở kỷ nguyên AI, Samsung giới thiệu loạt thiết bị gia dụng BESPOKE AI

Khai mở kỷ nguyên AI, Samsung giới thiệu loạt thiết bị gia dụng BESPOKE AI

Tin đọc nhiều

Ẩm thực Nhật Bản, Thái Lan và Đài Loan được du khách Việt đặc biệt yêu thích

Ẩm thực Nhật Bản, Thái Lan và Đài Loan được du khách Việt đặc biệt yêu thích

Phim truyền hình Shogun của Nhật Bản lập kỷ lục với 18 giải Emmy

Phim truyền hình Shogun của Nhật Bản lập kỷ lục với 18 giải Emmy

Klook công bố chiến dịch lớn nhất năm: Siêu Lễ Hội Du Lịch Klook 2023 - Super Travel Days

Klook công bố chiến dịch lớn nhất năm: Siêu Lễ Hội Du Lịch Klook 2023 - Super Travel Days

Khám phá nghề dệt Thổ cẩm ở Sapa

Khám phá nghề dệt Thổ cẩm ở Sapa

Làn sóng Hallyu vững vàng giữa mùa dịch

Làn sóng Hallyu vững vàng giữa mùa dịch

Ăn trầu cau gây ung thư miệng nên Trung Quốc cấm quảng bá

Ăn trầu cau gây ung thư miệng nên Trung Quốc cấm quảng bá

Đền Đức Thánh Cả: Linh thiêng một lịch sử

Đền Đức Thánh Cả: Linh thiêng một lịch sử

Miếu Đầm - Nơi linh thiêng với truyền thuyết thờ tự thần rắn

Miếu Đầm - Nơi linh thiêng với truyền thuyết thờ tự thần rắn

Vườn Thịnh Vượng: "Bữa tiệc thịnh soạn" của những ngôi sao hàng đầu

Vườn Thịnh Vượng: "Bữa tiệc thịnh soạn" của những ngôi sao hàng đầu

Thế giới màu sắc diệu kỳ trong triển lãm online của các nghệ sĩ tự kỷ

Thế giới màu sắc diệu kỳ trong triển lãm online của các nghệ sĩ tự kỷ

Video xem nhiều

Đại học Miami tạo ra cảm biến chất lượng không khí phát hiện Covid-19

Đại học Miami tạo ra cảm biến chất lượng không khí phát hiện Covid-19

Ford F-150 Lightning 2022 ra mắt: Bán tải chạy điện giá khởi điểm chưa đến 40 nghìn USD

Ford F-150 Lightning 2022 ra mắt: Bán tải chạy điện giá khởi điểm chưa đến 40 nghìn USD

Thông điệp lan tỏa mùa dịch COVID-19

Thông điệp lan tỏa mùa dịch COVID-19

Clip: Khuyến cáo đối với người lao động, người làm việc, người bán hàng tại khu dịch vụ trong dịch Covid-19

Clip: Khuyến cáo đối với người lao động, người làm việc, người bán hàng tại khu dịch vụ trong dịch Covid-19

Cỗ xe lai phản lực tăng tốc từ 0 - 1010 km/h trong 50 giây tham vọng phá kỷ lục thế giới

Cỗ xe lai phản lực tăng tốc từ 0 - 1010 km/h trong 50 giây tham vọng phá kỷ lục thế giới

“Rắn tiên tri” dự đoán đội tuyển Việt Nam thắng Thái Lan

“Rắn tiên tri” dự đoán đội tuyển Việt Nam thắng Thái Lan

Pretzel - Bánh quy cây: Biểu tượng văn hoá châu Âu với nhiều tranh cãi về nguồn gốc

Pretzel - Bánh quy cây: Biểu tượng văn hoá châu Âu với nhiều tranh cãi về nguồn gốc

Làm thế nào để nâng cao tương tác giữa loa và phòng nghe hiệu quả

Làm thế nào để nâng cao tương tác giữa loa và phòng nghe hiệu quả

Trực tiếp: Apple ra mắt Iphone 11 tại Cupertino, California, Mỹ

Trực tiếp: Apple ra mắt Iphone 11 tại Cupertino, California, Mỹ

Chiếc điều hòa cá nhân này của Sony là tất cả những gì bạn cần để sống sót qua mùa hè nóng nực

Chiếc điều hòa cá nhân này của Sony là tất cả những gì bạn cần để sống sót qua mùa hè nóng nực

Những gì bạn muốn biết về 5G

Những gì bạn muốn biết về 5G

5G thay đổi tương lai của bạn như thế nào?

5G thay đổi tương lai của bạn như thế nào?

Bàn về tầm nhìn và các trụ cột của công nghệ thông tin di động 6G
04/03/2022
Chip xử lý A15 Bionic của Apple có gì mới
15/09/2021
Sex Education mùa 3 được Netflix công chiếu vào 17/9
14/09/2021
iPhone 13 không thay đổi nhiều về ngoại hình, camera được nâng cấp mạnh
13/09/2021
Cách xem trực tiếp sự kiện ra mắt iPhone 13 và Apple Watch 7
10/09/2021
VNEID của Bộ Công an khác các ứng dụng đang được vận hành?
10/09/2021
'Cái tôi' thời 4.0 và tính hai mặt của mạng xã hội
04/09/2021
'Muôn màu' cảm xúc của trẻ trong ngày khai giảng online
24/08/2021
Chủ tịch Chu Ngọc Anh giải toả 'ách tắc' về Giấy đi đường cho người dân Thủ đô
10/08/2021
Hàng loạt Macbook M1 tự dưng vỡ màn hình, Apple có đồng ý bảo hành?
02/08/2021
6 bộ phim hay nhất để xem trên VieON
29/01/2021
Bắc Ninh: Không ký kết triển khai dự án Owifi 5G với CSE Singapore
27/06/2020
Bị World Bank cấm dự thầu 7 năm, công ty Sao Bắc Đẩu thừa nhận sai sót
27/06/2020
Wefinex - Mô hình hoạt động đa cấp "đội lốt" đầu tài chính trên mạng internet
10/06/2020
Khai trừ MISA khỏi Câu lạc bộ Chữ ký số và Giao dịch điện tử Việt Nam
27/05/2020
Chuyển đổi số - Nên hiểu như thế nào cho đúng
25/05/2020
Chống thất thu thuế là thách thức lớn đối với nền kinh tế số
29/04/2020
Cách chuyển tập tin sang máy tính mới
10/11/2019
VNPT, MobiFone, VTC sẽ hoàn thành cổ phần hóa trước năm 2021
20/08/2019
5G thay đổi tương lai của bạn như thế nào?
26/07/2019
Nhận diện hành vi lừa đảo trên không gian mạng
25/07/2019
Truyền hình OTT - Hướng đi mới của các “nhà Đài”
24/07/2019